بار مالی ۷۵۰ میلیارد تومانی دستگاه‌های کارتخوان بدون استفاده

به گزارش خبرنگار ایبِنا، با پیشرفت تکنولوژی و کمرنگ شدن پول نقد در مراودات و معاملات مردم، استفاده ها و وجود دستگاه های کارتخوان در فروشگاه ها بیش از پیش پُررنگ شد، به شکلی که اکنون در هر مغازه و فروشگاهی چه کوچک یا بزرگ، چندین دستگاه کارتخوان (pos) با اشکال و مدل های مختلف از شرکت ها و بانک های مختلف وجود دارد.

تعداد دستگاه های کارتخوان در فروشگاه ها به تعدادی است که برخی بلااستفاده و حتی خاموش است. اما نکته قابل توجه در اینباره، بار مالی و ضرری است که هر یک از این دستگاه ها برای صنعت پرداخت کشور و بانک ها دارد.

اما نکته قابل توجه این است که در سایر کشورها، برای استفاده از ابزار کارتخوان های فروشگاهی ناچار به خرید یا اجاره دستگاه های کارتخوان هستند و همچنین هزینه های مربوط به نصب، نگهداری و پرداخت هزینه کاغذ رول، بر عهده دارنده دستگاه بوده  که این موضوع موجب توجه به استفاده و فعالیت این دستگاه ها و افزایش بهره وری آنها است.

اما در کشور ما به دلیل حضور بانک ها دراین خصوص، علاوه بر ارائه دستگاه های رایگان، همه هزینه ها و حتی رول کاغذ نیز بدون هیچ هزینه ای در اختیار پذیرندگان دستگاه های کارتخوان قرار می گیرد.

در همین راستا، شاهد تعداد زیادی دستگاه کارتخوان کم تراکنش و فاقد تراکنش در فروشگاه ها هستیم. بی تفاوتی فروشنده و یا حتی استقبال از افزایش کارتخوان های فروشگاهی به دلیل ارزش نمایشی آن از یکسو و الزام شرکت PSP به نصب کارتخوان بدون توجه به کارایی آن که از قراردادهای این شرکت ها با بانک ها ناشی می شود از سوی دیگر، موجب تشدید پدیده هایی نظیر تعدد کارتخوان نصب شده در هر فروشگاه ها و وجود کارتخوان های کم تراکنش و فاقد تراکنش شده است.

 کارتخوان کم تراکنش بنا بر تعریف کارتخوانی است که در یک بازه زمانی سه ماهه متوالی، کمتر از ۶۰ تراکنش مالی در هر ماه داشته باشد و مجموع مبالغ تراکنش های آن در سه ماه متوالی، کمتر از ۲۰ میلیون ریال در هر ماه باشد.

براساس آمار منتشر شده از سوی شرکت شاپرک که در نمودار بالا ذکر شده، به دنبال کاهش موثر در تعداد ابزارهای کم تراکنش و فاقد تراکنش در آذر ماه ۹۵ به دلیل راه اندازی سامانه جامع پذیرندگان، روند تعدادی اینگونه از ابزارها تا آبان ماه ۹۶ با وجود نوسانات افزایشی و کاهشی، تقریبا سیر صعودی داشته است.

در این ماه بر تعداد کارتخوان های کم تراکنش و فاقد تراکنش مالی افزوده شده و نرخ رشد مثبت ۰.۴۸ درصد را نشان می دهد. در این ماه تنها سه شرکت از تعداد پایانه های مذکور خود کاسته اند که عمده ترین کاهش در شرکت "تجارت الکترونیک پارسیان" مشاهده می شود و بیشترین افزایش نیز در شرکت "فن آواکارت" صورت گرفته است.

جدول زیر سهم تعداد کارتخوان های فروشگاهی کم تراکنش و فاقد تراکنش مالی از کارتخوان های فعال سیستمی هر شرکت را ارائه می دهد. این جدول مبین آن است که در ماه آبان ۹۶ سهم کارتخوان های کم تراکنش و فاقد تراکنش مالی، ۲۲.۴۶ درصد از کل کارتخوان های فروشگاهی فعال سیستمی شبکه شاپرک را شامل شده است.

با حسابی سرانگشتی از آمار شاپرک، اگر طبق نمودار تعداد دستگاه های خودپرداز کم تراکنش و فاقد تراکنش را حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه در نظر بگیریم و قیمت هر دستگاه را هم حداقل حدود ۵۰۰ هزار تومان، رقمی حدود ۷۵۰ میلیارد تومان بار مالی دستگاه های بدون استفاده بر دوش صنعت پرداخت و بانک ها داشته است.

در آبان ماه عملکرد شرکت های PSP در رقم شاخص میزان تعداد کارتخوان های کم تراکنش و فاقد تراکنش به پایانه های فعال سیستمی خود بیشتر افزایشی بوده است. در این ماه همانند چندین ماه گذشته کارتخوان های کم تراکنش و فاقد تراکنش مالی شرکت "آسان پرداخت پرشین" با کسب سهمی معادل ۸.۲۴ درصد از کل کارتخوان های فعال سیستمی آن، کمترین سهم به شمار می رود.

در ماه جاری عملکرد شرکت "الکترونیک کارت دماوند" به گونه ای بوده است که با عددی معادل ۴۰.۴۸ درصد، بالاترین رقم شاخص مذکور را در بین شرکت های PSP در اختیار دارد. این شرکت بالاترین افزایش را در رقم این شاخص نشان می دهد.

از سویی دیگر بیشترین میزان کاهش در شاخص فوق در شرکت "تجارت الکترونیک پارسیان" مشاهده می شود. علت این امر ریزش حجم قابل توجهی از تعداد کارتخوان های کم تراکنش و فاقد تراکنش کارتخوان های فعال سیستمی در شرکت مذکور ارزیابی می شود.