وحید شقاقی‌شهری؛ اقتصاددان و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار ایبِنا با تاکید براینکه تقویت استقلال و اقتدار بانک مرکزی به بهود مدیریت این نهاد پولی مالی مهم در بازار ارز و سیستم بانکی کمک خواهد کرد، گفت: آنچه در سال‌های گذشته نتایج آسیب‌شناسی نشان می‌دهد این است که بانک مرکزی اقتدار لازم را برای نظارت بر بانک‌های بد نداشته و نتوانسته مدیریت لازم بر نوع بانک‌ها را اعمال کند.
وی ادامه داد: از سوی دیگر بانک مرکزی استقلال لازم را نداشته و بنابراین در حوزه تحمیل تسهیلات تکلیفی، مقوله دست‌درازی دولت به منابع بانک مرکزی و بانک‌ها و همچنین در حوزه تراز پرداخت‌ها و مدیریت منابع ارزی از اختیارات و اقتدار لازم برخوردار نبوده است.
شقاقی شهری تصریح کرد: ضعف بانک مرکزی در حوزه استقلال و اقتدار موجب شده بود که توان مدیریت ارزی و توان مدیریت شبکه بانکی را به طور کامل نداشته باشد که این موضوع؛ ماحصل نتیجه و آسیب شناسی بانک مرکزی در دهه‌های گذشته بوده است.
به گفته این استاد دانشگاه، در حال حاضر با توجه به انباشت دانش در کشور؛ تقریبا اجماع مدیریت اقتصادی و مدیریت سیاسی و اجماع نخبگانی بر این است که باید استقلال بانک مرکزی را تقویت کنیم و اقتدار آن را هم افزایش دهیم تا بانک مرکزی بتواند نظارت مقتدرانه‌ای داشته باشد و در حوزه تراز پرداخت‌ها و مدیریت منابع ارزی هم اختیارات کافی را داشته باشد.
او با بیان اینکه در حوزه بازگشت ارز حاصل از صادرات، در گذشته چالش‌های جدی وجود داشت؛ اظهار کرد: بخشی از صادرکنندگان که از منابع ملی و یارانه‌ای در کشور بهره‌مند بودند، صادرات انجام می‌دادند، اما یا ارز حاصل از صادرات را برنمی‌گردانند یا به موقع و کامل به چرخه اقتصادی بازنمی‌گردانند و تعلل می‌کردند که برهمین اساس بانک مرکزی مجبور می‌شد از قوه قضاییه مدد بخواهد. البته مجبور می‌شد بعضا با برخی هم مدارا کند تا ارز حاصل از صادرات خود را به موقع به کشور بازگردانند.
شقاقی‌شهری گفت: این تعلل و ضعف موجب می‌شد التهاباتی در برخی روز‌ها و هفته‌ها ایجاد شود و شاهد بودیم که از حیث کسری منابع، تلنگری هم به بازار ارز وارد شد. در نتیجه انباشت دانش ما را به این نتیجه رسانده است که باید در حوزه نظام تجاری اعم از واردات و صادرات و بانک مرکزی هماهنگی وجود داشته باشد.
این اقتصاددان اظهار کرد: در گذشته واردات اقلام غیرضروری داشتیم که بانک مرکزی را با مشکلاتی در بازار ارز مواجه می‌کرد. یعنی دولت در حالی بر واردات برخی اقلام تاکید می‌کرد که بانک مرکزی توان اجرای این تصمیم را نداشت که در دولت‌های گذشته ما شاهد چنین موضوعی در حوزه خودرو هم بودیم.
وی با بیان اینکه آنچه از لایحه دولت مبنی بر تقویت اختیارات بانک مرکزی به مجلس شاهد خواهیم بود، این است که هماهنگی بانک مرکزی با نظام تجاری کشور ارتقا پیدا کند، تاکید کرد: اولا صادرکنندگان باید ملزم باشند در بازگشت ارز حاصل از صادرات همکاری کاملی با بانک مرکزی داشته باشند و هماهنگی کامل برقرار شود. از سوی دیگر بانک مرکزی باید بتواند مدیریت بهینه مصرف منابع ارزی داشته باشد تا این نهاد بتواند نقش اثرگذاری در حوزه واردات داشته باشد.
شقاقی‌شهری با بیان اینکه اقتدار بانک مرکزی می‌تواند دامنه نظارت بر بانک‌های بد و پرریسک را ارتقا دهد تا عملا کنترل رشد نقدینگی و شاخص‌های کلیدی بانکی را احیا و تقویت کند، افزود: البته در قانون بانکداری به بخشی از این موارد اشاره شده است و مقرر شده در قانون بانکی هم به بخشی از این الزامات و اختیارات افزوده شود، اما تصویب و ابلاغ این قوانین زمان بر خواهد بود. این در حالی است که در شرایط کنونی جنگ اقتصادی و چالش‌های ارزی حتما به استقلال و اقتدار بیشتر بانک مرکزی نیاز داشتیم.
وی تصریح کرد: در نتیجه مصوبات سران قوا و لایحه جدید دولت به مجلس بخشی از این الزامات و اختیارات را به بانک مرکزی اضافه خواهد کرد تا برپایه آسیب‌شناسی‌هایی که صورت گرفته این افزایش اختیارات، دست بانک مرکزی را برای این موضوعات بازتر کند.
