به گزارش خبرنگار ایبِنا، «خزانه جواهرات ملی» که مجموعهای از گرانبهاترین جواهرات جهان است و طی قرون و اعصار مختلف در ایران زمین جمع آوری شده، از اسفند ۹۸ به دلیل پاندمی کرونا تعطیل شد و هنوز بازگشایی نشده است.
در این مدت بازدیدکنندگان مختلفی از داخل و خارج کشور به این مجموعه مراجعه کردهاند که متاسفانه با بسته بودن آن مواجه میشوند؛ بنابراین بار دیگربه اطلاع میرساند این خزانه ارزشمند ملی تا اطلاع ثانوی تعطیل است و به محض بازگشایی اطلاعرسانیهای لازم انجام خواهد شد.
در حالی این مجموعه در شمار یکی از مهمترین و معروفترین جاذبههای گردشگری کشور محسوب میشود که قبل از کرونا، استقبال خوبی را از بازدید خزانه جواهرات ملی شاهد بودیم به نحوی که در ایام نوروز میزبان ۲ هزار نفر در روز و ۲۰۰ نفر در روزهای عادی بود.
«خزانه جواهرات ملی» در سال ۱۳۳۴ ساخته و در سال ۱۳۳۹ با تاسیس بانک مرکزی ایران افتتاح و به این بانک سپرده شد و اکنون نیز در صیانت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است.
اطلاعات دقیقی در مورد کیفیت و کمیت گنجینه جواهرات تا قبل از دوران صفویه در دست نیست و میتوان گفت تاریخچه جواهرات ایران از زمان سلاطین صفوی آغاز میشود.
تا قبل از صفویه، اقلامی از جواهرات در خزانه دولتی وجود داشته است و براساس نوشتههای سیاحان خارجی (ژان باتیست تاورنیه، شوالیه شاردن، برادران شرلی، وارنیگ و دیگران) سلاطین صفوی حدود قرن (۹۰۷ تا ۱۱۴۸ ﻫ. ق.) شروع به جمعآوری نفایس و گوهرها نموده و حتی کارشناسان دولت صفوی جواهرات را از بازارهای هند، عثمانی و کشورهای اروپایی مانند فرانسه و ایتالیا خریداری کرده و به اصفهان، پایتخت حکومت میآوردهاند.
بنابراین، در پایان سلطنت شاه سلطان حسین و با ورود محمود افغان به ایران، خزاین دولت توسط مهاجمان افغانی دچار پراکندگی گردید و مقداری از آنها که بوسیله محمود افغان به اشرف افغان منتقل شده بود، پس از ورود شاه طهماسب دوم به همراهی نادر به اصفهان، به چنگ نادر افتاده و از خروج آنها از ایران جلوگیری شد.
بعداً نادر برای پس گرفتن آن قسمت از جواهرات که به هندوستان رفته بود، نامههایی به دربار هند نوشت، اما جواب نامساعدد شنید. پس از لشکرکشی نادر به هند (۱۱۵۸ ﻫ. ق.) محمد شاه مبالغی نقدینه، جواهر و اسلحه تسلیم نادر کرد. بخشی از اموال و خزاینی که نادر از هندوستان بدست آورده بود، به ایران نرسید و در راه بازگشت به ایران از میان رفت.
نادر پس از بازگشت به ایران، مقدار قابل ملاحظهای از جواهر ونوادر را به اسم ارمغان برای امراء و حکام و شاهان ممالک همسایه فرستاد. وی همچنین مقداری از اشیای نفیس و مرصع را به آستان حضرت امام رضا (ع) تقدیم کرد و مقداری را نیز میان سپاه خود تقسیم کرد.
در سال ۱۱۶۰ ﻫ. ق؛ و پس از قتل نادر، احمد بیک افغان ابدالی از سرداران نادر، دست به غارت جواهرات خزانه نادر زد. از جمله این گوهرها که از ایران خارج شد و هرگز بازنگشت، الماس معروف "کوه نور" بود. این الماس به دست احمد شاه درانی و رنجیت سینگ پنجابی افتاد. با شکست رنجیت سینگ از انگلیسها، "کوه نور" به چنگ کمپانی هند شرقی افتاد و به ملکه ویکتوریا اهداء شد.
از آن پس تا زمان قاجاریه، باقیمانده خزائن تغییرات چندانی نیافت. در دوران قاجاریه، مجموعه جواهرات، جمعآوری و ضبط شد و تعدادی از جواهرات به تاج کیانی، تخت نادری، کره جواهر نشان و تخت طاووس (تخت خورشید) نصب شد.
دو گوهر دیگر که به تدریج به مجموعه اضافه شد، یکی فیروزه که از سنگهای قیمتی ایرانی است و از معادن نیشابور استخراج میشود و دیگری مروارید که از خلیج فارس صید میشد.
به موجب قانون مصوب ۲۵ آبان ۱۳۱۶ شمسی، قسمت عمده جواهرات به بانک ملی ایران منتقل شد و سپس جزء پشتوانه اسکناس و بعداً وثیقه اسناد بدهی دولت به بانک بابت پشتوانه اسکناس قرار گرفت.