مهدی غضنفری؛ رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی در گفت‌وگو با خبرنگار ایبِنا، درباره قرارداد‌های مانایی این صندوق که به تازگی معرفی شده است، گفت: صندوق توسعه ملی صندوقی با منابع ارزی، تسهیلات ارزی و بازپرداخت ارزی است، اما به دو دلیل صندوق منابع ریالی هم دارد؛ یک دلیل ماده (۵۲) قانون الحاق مجلس است که اشاره می‌کند سالانه ۱۰ درصد از ورودی‌های صندوق برای پرداخت تسهیلات به حوزه صنعت و ۱۰ درصد از منابع صندوق برای پرداخت تسهیلات در حوزه کشاورزی به ریال تبدیل شود که از این محل صندوق منابع ریالی هم دارد.
وی ادامه داد: همچنین در مصوبه‌ای که ما از هیات امنا گرفتیم برای بازپرداخت تسهیلات خود، قرار شد بتوانیم تملک دارایی انجام دهیم یا شرکت‌ها و بنگاه‌های بدهکار به ما سهام دهند. قاعدتا چنین سهامی در داخل کشور اگر فروخته شود، بازپرداختش ریالی است.
غضنفری تاکید کرد: برهمین اساس ما باید در مورد این دو منبع ریالی در صندوق فکری می‌کردیم که چه کُنشی داشته باشیم، چگونه یک صندوق ارزی، ریال خودش را تسهیلات دهد که ارزش ارزی صندوق کاهش پیدا نکند؟ به دنبال چنین پرسشی، پاسخی برایش پیدا کردیم به اسم وام «مانایی»؛ یعنی گفتیم این منابع ریالی را می‌توانیم در اختیار تسهیلات‌گیرندگان قرار دهیم، ولی متصلش کنیم به کالا یا دارایی یا یک ارز خاص. وقتی این منابع ریالی را به کسی وام می‌دهیم، می‌گوییم این میزان، معادل مقداری طلا یا مقداری دلار تلقی می‌شود، بعد وام گیرنده هم در زمان بازپرداخت بر اساس آن واحد سنجش که مثلا کالاست یا ارز، آن را به صندوق برگرداند. مثلا اگر صندوق ۳۰ هزار تومان به متقاضی می‌دهد و الان این مبلغ، یک دلار است، پنج سال بعد که می‌خواهد بازپرداخت داشته باشد باید ببیند دلار چند است و ریال متصل به آن را با ارزش آن دلار برگرداند.
مزایای وام «مانایی» صندوق توسعه ملی
رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی درباره مزایای این وام گفت: این روش باعث می‌شود تسهیلات‌گیرندگانی که هم ارز می‌خواهند و هم ریال، بتوانند از ما تسهیلات بگیرند، چون تا الان نمی‌توانستیم دو گونه وام دهیم، الان دیگر می‌توانیم دو تا وام را به آن‌ها بدهیم، چون مبنای هر دو این‌ها ارزی است. ثانیا به بازار ارز هم فشار نمی‌آید، چون بعضی‌ها مثلا بیش‌اظهاری می‌کردند تا ارز بیشتری بگیرند، در حال حاضر، اما دیگر نیازی نیست این کار‌ها را انجام دهند، چون ما می‌توانیم ریال مانایی هم به آن‌ها بدهیم. به‌علاوه نکته مهمش این است که ارزش دارایی‌های صندوق به لحاظ ارزی کاهش پیدا نمی‌کند، چون اگر ارز بالا برود یا اگر ارز پایین بیاید، ما منابعمان را متصل کردیم به یک دارایی یا به ارز، بنابراین با بالا و پایین شدن آن، صندوق دچار کاهش دارایی نمی‌شود و دارایی صندوق حفظ می‌شود.
به گفته وی، وام مانایی وامی است که محاسباتش ارزی؛ اما نحوه مبادلاتش ریالی است و به این دلیل می‌تواند در داخل کشور مصرف شود. خیلی از سرمایه‌گذاران که برای تولید کالا‌های صنعتی خود به ماشین‌آلاتی نیاز دارند که در داخل تولید می‌شود و ریال می‌خواهند هم می‌توانند از این وام استفاده کنند و آن ماشین‌آلات را خریداری کنند. لازم نیست چنین ماشین‌آلاتی از خارج خرید شود، این کمک می‌کند که تولید داخلی توان بیشتری پیدا کند، بازار خوبی داشته باشد و بی‌جهت کالایی که در داخل تولید می‌شود را به واسطه دریافت ارز، وارد نکنیم، چون خیلی از ماشین‌آلات صنعتی که کارخانه‌ها نیاز دارند، انصافا در داخل با کیفیت خوب تولید می‌شود.
غضنفری تصریح کرد: اینکه بگوییم صندوق توسعه ملی ارزی است و متقاضی باید همه تسهیلات درخواستی را ارز بگیرد و از خارج خرید کند، تضعیف تولید داخل است؛ بنابراین بهتر است بخشی از تسهیلات ریال باشد که در داخل خرید کنیم، اما مبنای محاسبات آن ارزی باشد.
منابع صندوق توسعه ملی انحصاری نیست
رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی در پاسخ به این پرسش که آیا منابع صندوق توسعه ملی منتصب به افراد خاصی می‌شود و یک انحصاری در این زمینه وجود دارد؟ گفت: با کمال تاسف کلا شفافیت در مورد اقتصاد به اندازه کافی نیست، یعنی اینکه بانک‌ها چه خدماتی ارائه می‌دهند و صندوق چه سرویس‌هایی دارد را باید مرتب به مردم اعلام کرد.
وی تاکید کرد: صندوق توسعه ملی مستقیما به هیچ کسی و هیچ نهادی و هیچ بنگاهی وام نمی‌دهد بلکه از طریق بانک‌ها این تسهیلات را در اختیار قرار می‌دهد. به همین دلیل خواهش می‌کنیم فعالان اقتصادی به هر بانکی مراجعه می‌کنند، پرسش کنند که آیا از منابع صندوق می‌توانند وام بگیرند یا خیر؟ ما بخشی از ریال را تاکنون در نزد بانک‌ها سپرده می‌کردیم و از بانک می‌خواستیم که به تسهیلات‌گیرندگان وام دهند؛ بنابراین این حق همه فعالان اقتصادی و حق همه کسانی که می‌خواهند کار صنعتی و خدماتی انجام دهند است وقتی به بانک مراجعه کنند، درخواست کنند از منابع صندوق اگر وجود دارد، به آن‌ها وام داده شود.
غضنفری اظهار کرد: هیچ گروه خاصی این‌جا استثنا نشدند که وام متعلق به آن‌ها باشند بلکه منابع صندوق توسعه ملی متعلق به همه فعالان اقتصادی و همه آن‌هایی است که می‌خواهند کار تولیدی یا خدماتی انجام دهند. البته ضمانت چنین وام‌هایی یا وثایق چنین وام‌هایی را بانک‌ها مشخص می‌کنند. پول ما فقط نزد بانک سپرده است و بانک سپرده ما را سال به سال برمی‌گرداند و ما نیز دوباره نزد بانک سپرده می‌گذاریم و آن‌ها به افراد متقاضی باید وام دهند.
به گفته رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی، اگر در آن صفی که افراد منتظر دریافت وام هستند، بانک‌ها عدالت را به خرج ندهند یا بی‌انصافی کنند، صندوق توسعه ملی مسئول آن نیست، چون صندوق با وام‌گیرنده نباید ارتباط داشته باشد. ما از وام‌گیرنده ضمانت‌ها را نمی‌گیریم، ما از وام‌گیرنده وثایق را نمی‌گیریم، ما اصلا با وام‌گیرندگان کاری نداریم که آیا طرحشان قابل قبول هست یا نیست، این را باید بانک‌ها بررسی کنند.
وی ادامه داد: بانک‌ها حدود ۲.۵ درصد از کارمزد ما را برمی‌دارند که این سرویس‌ها را به مشتری بدهند، یعنی ما مستقیم با مشتری هیچ قراردادی نداریم و حتی در تسهیلات ارزی هم که اسمش سپرده‌گذاری نیست و اسمش عاملیت است، باز آن‌جا ما پولمان را از طریق بانک در اختیار متقاضی قرار می‌دهیم. بانک اطلاعات متقاضی را می‌گیرد، پروژه متقاضی را بررسی می‌کند، کنترل پروژه انجام می‌دهد، به پروژه باید سر بزند که آیا پروژه انجام پیشرفت داشته، آیا این ارز در محل خودش مصرف شده؛ باز آن‌جا هم ۲.۵ درصد می‌گیرد که این خدمات را برای ما و مشتری انجام می‌دهد. بنابراین می‌خواهم به همه مردم اعلام کنم که صندوق برای گروه خاصی نیست و برای عده‌ای استثنا نشده بلکه صندوق برای همه است و تشخیص اینکه چه کسی باید وام را بگیرد، برعهده بانک‌هاست.
