به گزارش ایبِنا، صف اول ۲۹ مرداد با حضور مویدی خرم آبادی، رئیس ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، با موضوع "عملکرد ستاد مبارزه قاچاق کالا" روی آنتن شبکه خبر رفت.
رئیس جمهور در جلسه اخیر ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفتند، مهم‌ترین وظیفه این ستاد که میتواند زمینه برای مبارزه با قاچاق را فراهم کند بحث هماهنگی است، شما برای این موضوع چه تدبیری اندیشیده اید؟
پدیده قاچاق یک پدیده نوظهور نیست، معمولا از زمانی که سرزمین‌های تعیین شده برای کشور‌ها یک تهدید بوده و همیشه وجود داشته است، بحث قاچاق و ورود قاچاق از بیست سال قبل تبدیل به یک معضل شده است، در آن مقطع بیشتر رویکرد مقابله ای، برخورد، و انسداد مرز‌ها و برخورد در جدار مرز بود، این پدیده به لحاظ برخورد‌های فیزیکی و قضایی خیلی جوابگو نبود.
در دهه ۹۰ که قانون خاص مبارزه با قاچاق کالا و ارز تصویب شد و یک رویکرد سیستمی و تحول گرا مبتنی بر مدیریت دانش بر این ستاد حاکم شد یعنی نگاه این ستاد یک نگاه روان سازی و تسهیل سازی در مباحث تجاری، اقتصادی و تولیدی و قانون گذاری است. امروز با نگاه فناورانه همراه با تکنولوژی روز و تجهیزات روز تلاش میکند که این مجاری فساد و فسادزا را مسدود کند، خوشبختانه این فکر و رویکرد در سطوح مختلف نظام تعمیم داده شده، یعنی بعد از رهبری دولت، تا به وزار، دستگاه ها، بدنه و بخش‌های اجرایی یک شرایط علمی خوبی در جهت مبارزه صورت گر فته است.
آمار دقیقی داریم که چقدر قاچاق به داخل کشور میشود یا قاچاق معکوس مشخص شد؟
قاچاق ورودی بین ۱۲ و نیم تا ۱۳ و نیم میلیارد دلار است و قاچاق معکوس و خروجی ما قبل از بحث حذف ارز ترجیحی نزدیک به پنج و نیم تا ۶ میلیارد دلار بود. درحال حاضر به دلیل واقعی شدن قیمت بعضی از کالا‌های داخلی کاهش چمشگیری در خروج کالا به خارج ازکشور دیده میشود، به طورنمونه قیمت روغن در داخل کشور ۱۴ تومن در لیتر به فروش می‌رسید در پاکستان ۱۵۰ تومان به فروش می‌رسید، طبیعی است که بازار‌ها به بهم تنیدگی دارند، این کالا خود به خود به خارج از کشور میل پیدا می‌کنند. امروز خیلی از کالا‌هایی که تا یکسال قبل از جراحی اقتصادی دولت دغدغه خروجشان را داشتیم به دلیل تعادلی شدن قیمتشان خروج ندارند و در آینده قاچاق خروجی ما به حداقل خواهد رسید. الان معضلی که با آن مواجه هستیم بحث سوخت است.
به نظر می‌رسد گاهی اوقات آمار‌های بالاتر از این‌ها را هم اعلام می‌کنند، این‌ها به چه مبنایی است؟
اقتصاد پنهان یک مسئله جهانی است که هر کشوری بر اساس مولفه‌هایی به آن می‌پردازد و محاسبه میکند در قانون مرجع تعیین و بیان و انعکاس آمار قاچاق مسئولش ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز است. ما دوستانی که در مراجع دیگر اظهار نظر میکند را محکوم میکند و تایید نمی‌شود.
میزان قاچاق مواد سوختی بیش از صد درصد است، ریشه آن چیست؟
بحث انرژی در کشور ما یک سرمایه الهی و خدادادی است خیلی از کشور‌ها از این نعمت محرومند، این نعمتی که در اختیار ما قرار گرفته خوب مدیریت و مصرف نمی‌شود، ما در بحث توزیع و مصرف این سرمایه را به هدر می‌دهیم یعنی یک لیتر گازوئیل در داخل کشور ما ۳۰۰ تومان به فروش می‌رسداما در کشور افغانستان و پاکستان لیتری ۱۵۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. افراد سودجو با دسترسی به مبادی مختلف میتواند امروز صد لیتر گازوئیل را به مرز افعانستان ببرد این را لیتری ۱۵۰ هزار تومان به فروش می‌رساند. طبیعی است که این مسئله با کمک پلیس و بنده و گمرک قابل مهار نیست ما حتما می‌بایست در مدیریت بحث سوخت و توزیع و مصرف آن یک مدل جدیدی را به کار ببریم، این سرمایه متعلق به همه شهروندان است، شاید عزیزی به طور مستقیم از سوخت استفاده نمی‌کند، اما در این سرمایه سهیم است.
یکی از راهکار‌هایی که هم دنیا هم کشورمان طی یکی دو سال گذشته برای جلوگیری از قاچاق متمرکز شده است،بحث طرح شناسه دار کردن و کد رهگیری است؛ الان طرح شناسه دار کردن کالا در کشور در چه شرایطی است؟
در قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز که اصلاح آن در سال جاری ابلاغ شد راه اندازی سامانه هاست. این سامانه‌ها یک گستره عظیمی دارد و همه دستگاه‌های اقتصادی، تجاری، تولیدی، امنیتی و قضایی ما را پوشش می‌دهد اگر به اتمام برسد واقعا مدیریت و نظارت بر بازار میتواند خیلی سهل و آسان باشد. خوشبختانه امروز همه سامانه هایمان استقرار پیدا کرده بجز دو مورد یکی سازمان اموال تملیکی و دیگری سازمان تعزیرات حکومتی که یک ایراد مدیریتی دارند و آن هم تا پایان سال محقق میشود.
در لینک شدن بین وزارت صمت و اقتصاد در حوزه گمرک و سامانه جامع تجارت هم یک خلاء وجود داشت، که با دستور معاون اول رییس جمهور در خصوص تعیین تکلیف پیمانکار این پروژه قرارداد با پیمانکار جدید در دست انعقاد است.
ما در بحث گروه قطعات خودرو یک بازار رها شده را شاهد بودیم این‌ها می‌بایست رصد شوند. در کارگروهی با حضور دوستانمان در صمت تصمیم گرفته شد، ۵۴ قلم از قطعات خودرو دارای شناسه دار و هویت کالا شوندکه الان به یک شرایط امنیتی نسبی قابل قبول در سطح بازار مواجه هستیم. در سایر کالا‌ها مانند لوازم خانگی و لوازم آرایشی و بهداشتی خوب عمل شده است، اما در پوشاک مقداری مشکل داریم.
همه نهاد‌ها آیا به شناسانه کالا و کد پیگیری دسترسی دارند؟
در بحث سطح عرضه ناجا، اتحادیه ها، اصناف، وزارت صمت، تعزیرات این‌ها به بخش شناسه دار شدن دسترسی دارند. در بحث دخانیات، سیگاری که در داخل تولید شد همه کدریجستری می‌خورد تا به دست فرد سیگاری برسد، ردیابی و پیگیری میشود. کالا‌هایی از این قبیل در نوبت هستند که باید یکی پس از دیگری باید تکمیل شوند، در بحث لوازم خانگی بخش اعظم شان شناسه دار شده اند.
موضوع شناسه دار کردن و کد رهگیری یک قانون است، الان کدام یک از دستگاه‌ها بیشترین همکاری را داشته اند؟
عمده تولیدات ما در داخل مانند لوازم خانگی و قطعات خودرو در دست بخش خصوصی است. بخش خصوصی نقش اساسی دارد، ما در سیاست گذاری در تعیین ضوابط، مقررات و توجیح و آموزش گام‌های خوبی برداشته‌ایم. در تولیدات کارخانجات بزرگ این مشکل را نداریم. ما در بخشی از تولیدات مانند پوشاک که شاید در زیرپله ای، منازل و مراکز کوچک تولید میشود، مشکل داریم؛ که سامان دادن آن‌ها هم توسط وزارت صمت صورت میگیرد.
در حوزه شناسه دار کردن و کد رهگیری نهاد‌های حاکمیتی و دولتی نمره قابل قبولی از شما می‌گیرند؟
بخش دولتی درزیر ساخت و بستر سازی آمادگی نسبی خوبی دارند به دلیل اینکه بخش تولیدی متحمل هزینه‌هایی میشود و با شرایط اقتصادی امروز واقعا توجیه اقتصادی ندارد، ملاحظات در نظر گرفته شده است.
اگر این قانون به صورت کامل اجرا شود، چقدر از قاچاق کالا جلوگیری میشود؟
ما یک بخش از کارمان را باید به سطح جامعه ببریم، مردمی که مصرف کننده هستند، آموزش ببینند. امروز عزیزی که یخچال می‌خواهد خریداری کند باید آموزش ببیند و توجیه شود و اپلیکیشن را داشته باشد و وقتی مراجعه میکند این را رصد کند و ببیند این یخچال ایرانی است یا خارجی، چون ما واردات یخچال خارجی نداریم اگر باشد قاچاق است، بنابراین همیشه ابزار و امکانات نظام و دولت تکمیل کننده این پروسه نیست حتما کاربر یا مردم یا شهروندی باید آموزش ببیند.
ارتباط بین سامانه جامع تجارت با شناسه دار شدن کالا‌ها چقدر میتواند در این زمینه کمک کار شما باشد؟
سامانه جامع تجارت یک گلوگاهی اصلی است که همه کالا‌ها چه داخلی و خارجی باید از آن مسیر کد گذاری و شناسه دار و رصد شود. این سامانه یک ابر سامانه‌ای است که می‌تو اند خیلی از مشکلات داخلی را پاسخگو باشد.
در بحث مواد غذایی، دارو و بهداشت و درمان، در این زمینه چه کرده اید؟
بیش از ۹۰ درصد دارو‌ها در داخل کشور تولید میشود و بخش کمی دارو از خارج وارد کشور میشود. هر دارو و مواد غذایی که در مقوله قاچاق کشف شود همه اش امحا میشود. به هیچ وجه مصرف کردن مواد غذایی که به صورت قاچاق وارد و بفروش برسد، اجازه داده نشده است، مگر اقلامی که به صورت رسمی با طی کردن مراحل قانونی خود از طریق سامانه جامع تجارت انجام گیرد و مشکل خاصی ندارد.
اساسی‌ترین اقداماتی پیشگیرانه که طراحی کرده اید چیست؟
شاید در گذشته نگاه مبارزه با قاچاق کالا و ارز یک نگاه مقابله‌ای صرف بود، اما امروز یک نگاه همگانی و عالمانه‌ای وجود دارد که ما چکار کنیم قاچاق ایجاد نشود. امروز می‌گوییم قوانین تجاری ما چگونه وضع شود که تبدیل به قاچاق نشود، قوانین قضایی ما چگونه وضع شود که در برخورد با قاچاقچی خدای نکرده تعللی رخ ندهد. این نگاه باعث شده که یک مجموعه‌ای از افراد صاحب نظر در حوزه پیشگیری گرد هم بیایند تا مسیر تولید تا مصرف کالا‌ها در داخل را رصد کنند. با وضع قوانین پیشگیرانه خوب، ابزار و الزامات، نیروی متخصص و آموزش و قوانین نهایت استفاده را برد تا چیزی به نام قاچاق رخ ندهد.
هر از گاهی مسائلی مانند کوله بری و ته لنجی، برای ساماندهی این موضوعات چه کرده اید؟
این یک موضوعی است که از ده سال گذشته مورد مطالعه قرار گرفته و بیش از صد کارشناس بر این مسئله نظر داده اند. ساماندهی تجارت مرز نشین در مقوله کوله بری و ته لنجی مورد تاکید رییس جمهور و به جد دنبال میشود. به زودی شاهد اتفاقاتی در بحث ساماندهی تجارت مرزی به عنوان یک دستاورد مهم در دولت فعلی برای مرز نشینان خواهیم بود.
تعداد بازارچه‌های مرزی را زیاد می‌کنید یا میزان کالایی که هر بار مرز نشین میتواند آن طرف مرز ببرد؟
ما با افزایش بازارچه‌ها خیلی موافق نیستیم. تا به امروز بیش از صد بازارچه تعریف کردیم چقدر آورده برای مردم داشته، یک تجارت رسمی با یک معافیت میتواند آورده‌ای به دنبال داشته باشد. بخشی از سود بازرگانی را میتوان برای زیر ساخت‌ها و بخشی را به خود مرزنشینان پرداخت کرد.
طرح رزاق چیست و چه مقدار میتواند کار گشا باشد؟
در بحث سوخت معتقدیم که بایستی دولت در حد امکان در مرز مستقر کند و به همسایگان بفروشد تا بتوانیم پدید زشت کامیون‌ها و خودرو‌هایی که حمل قاچاق را انجام می‌دهند را از شکل فعلی در بیاوریم.
شما به عنوان رئیس ستاد با توجه به این برنامه‌ها چگونه مبارزه با قاچاق کالا و ارز را ارزیابی می‌کنید؟
شاید بیش از چهار سال و ۶ ماه است که در این ستاد خادم مردم هستم، می‌توانم عرض کنم که امروز دغدغه همه کارگزاران نظام از رئیس جمهور، روسای قوا به تاکید مقام معظم رهبری یک دغدغه جدی در امر مبارزه با قاچاق کالا ور ارز است، امروز ما مقوله قاچاق را خوب شناخته ایم، بلد هستیم چطور به مبارزه بپردازیم. اگر تا به امروز اقدامات صورت نگرفته بود واقعا کالا‌های اساسی مان به تاراج رفته بود.
