به گزارش ایبِنا، در دوره‌ای که مشخصه آن ظهور آشکار چین و روسیه است، نظم جهانی پساغربی جدید در سیاست بین‌الملل در حال شکل‌گیری بوده و سازمان همکاری شانگهای (SCO) به دنبال «آسیایی شدن» این نظم جهانی است. در این میان، چین و روسیه در تلاش برای تضعیف نفوذ جهانی ایالات متحده، به دنبال تقویت همکاری و اتحاد با قدرت‌های منطقه‌ای مانند ایران هستند. احیای مجدد ایران به عنوان یک قدرت منطقه‌ای در غرب آسیا تهدیدی برای منافع استراتژیک آمریکا تلقی می‌شود.
تاثیر سازمان همکاری شانگهای بر تحریم‌های غرب
ایران قدرتمند و قاطع که در شمال شرقی یکی از بحرانی‌ترین مناطق جهان از نظر ژئواستراتژیک قرار دارد، در کانون توجهات چین و روسیه است. تفاوت‌های ظاهری در سیاست و ایدئولوژی بین این سه کشور به دلیل مخالفت با هژمونی ایالات متحده نادیده گرفته می‌شود و همسویی راهبردی در این زمینه منجر به امضای قرارداد‌های جامع با ایران و برگزاری رزمایش مشترک نظامی در اقیانوس هند شد که نشان‌دهنده آغاز دوران جدیدی از همکاری‌های سه کشور است.
این روابط استراتژیک جدید از زمانی که دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا، ایالات متحده را از توافق هسته‌ای با ایران خارج و سیاست «فشار حداکثری» همراه با انزوای بین المللی را از سال ۲۰۱۸ تحمیل کرد، اهمیت ویژه‌ای برای ایران داشته است. تهران برای دستیابی به اهداف اقتصادی و سیاسی خود و اصلاح کارکرد ژئواستراتژیک خود چاره دیگری جز نگاه به شرق ندارد. البته پکن و مسکو نیز از تمایل فزاینده تهران برای نگاه به شرق استقبال کرده‌اند و در این روند، سازمان همکاری شانگهای به عنوان چارچوبی نهادی از منافع سه کشور محافظت و آن را همسو می‌کند.
پیوستن ایران به سازمان همکاری شانگهای بقای اقتصادی ایران را در برابر تحریم‌های غرب تضمین می‌کند. افزایش مشارکت و همکاری ایران با اعضای سازمان همکاری شانگهای تهران را قادر می‌سازد تا سیاست‌های مهار ایالات متحده را با هدف به حاشیه راندن سیاسی ایران تضعیف کند. همچنین ایران می‌تواند در ترتیبات همکاری امنیتی، قدرت نظامی کشور را ارتقاء دهد. تعمیق روابط با قدرت‌های شرقی، ایران را قادر به پیشبرد برنامه هسته‌ای خود و غلبه بر موانع دیپلماتیک در مذاکرات هسته‌ای ۱+۵ کند. باید توجه داشت که روسیه و چین در شورای امنیت سازمان ملل از حق وتو برخوردار هستند، که احتمالا ایران به آن نیاز داشته باشد.
نتیجه برد-برد پیوستن ایران به سازمان همکاری شانگهای
همچنین عضویت در سازمان همکاری شانگهای موجب تقویت تجارت ایران، افزایش جریان سرمایه‌گذاری داخلی، رشد گردشگری، دسترسی به جایگزین سوئیفت، کمک به مبارزه دولت با تروریسم و گروه‌های تجزیه‌طلب می‌شود. گستره وسیع جغرافیایی و میزان جمعیت بلوک سازمان همکاری شانگهای فرصت‌های بی‌سابقه‌ای برای تجارت نفت و گاز ایران ایجاد می‌کند، چون بسیاری از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان انرژی جهان عضو این سازمان هستند.
عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای گسترش حضور اقتصادی و سیاسی پکن در منطقه غرب آسیا را تسهیل می‌کند. با کاهش قدرت ایالات متحده در این منطقه، ادغام ایران در سازمان همسو با منافع چین، فرصت‌های بسیاری برای پکن در راستای گسترش نفوذ منطقه‌ای خود می‌گشاید. دسترسی به ذخایر نفت و گاز ایران مزیت مهم دیگری برای چین بوده، چون به دنبال تنوع بخشیدن به منابع انرژی خود است. عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای دسترسی چین به خلیج فارس را که از نظر استراتژیک حیاتی است – بخش ضروری ابتکار کمربند و جاده – را نیز افزایش خواهد داد.
از دیدگاه روسیه نیز ایران می‌تواند نقش تعیین کننده‌ای در تضعیف منافع آمریکا در غرب آسیا، به ویژه در کشور‌های تحت نفوذ تهران، داشته باشد؛ بنابراین عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای، تهران را با دو قدرت جهانی ناراضی از هژمونی ایالات متحده همسو می‌کند و به احتمال زیاد منافع ژئوپلیتیکی ایران در غرب آسیا را افزایش و به تهران قدرت تضعیف نفوذ آمریکا در منطقه را می‌دهد. عضویت ایران در سایر سازمان‌های منطقه‌ای مانند کنفرانس تعامل و اعتمادسازی آسیا (CICA) و مجمع اقتصادی خزر، همراه با عضویت در سازمان همکاری شانگهای در راستای اهداف سیاسی و اقتصادی آن مورد بهره‌برداری قرار خواهد گرفت.
منبع: مسیراقتصاد
