به گزارش خبرنگار ایبِنا، در بخش دوم از مجموعه مقالات تجربه جهانی کاهش مرجعیت اقتصادی دلار، به سراغ تبیین این موضوع میرویم که آیا "سور" میتواند "یوروی" آمریکای لاتین باشد؟ و اینکه آیا با انتشار این رمز ارز مشترک واحد، امکان کاهش سلطهی دلار در مبادلات تجاری منطقه وجود دارد یا خیر؟
اعلام اینکه دو کشور مهم آمریکای لاتین یعنی آرژانتین و برزیل، واحد پولی مشترک در قالب یک رمز ارز واحد دیجیتال را منتشر خواهند کرد، هیجان خاصی را در اقتصادهای منطقه و جهان ایجاد کرده است. کارشناسان پولی و مالی آمریکای لاتین پیش بینی میکنند که رمز ارز جدید "سور"، در صورت داشتن بسترهای استاندارد مبادلاتی در سایهی قرابت و نزدیکی متغیرهای کلیدی اقتصادی این دو کشور، باعث تقویت یکپارچگی تجاری و اقتصادی بین دو کشور و کاهش وابستگی به آمریکا و سایر ارزها خواهد شد.
گزارش مشترک بانک مرکزی آرژانتین و برزیل در یک کنفرانس مطبوعاتی در فوریه ۲۰۲۳ منتشر گردید و اعلام شد که جزئیات این طرح از جمله جدول زمانی مرتبط با نقشه راه خلق، انتشار آزمایشی، توسعه آزمایشی و انتشار رسمی رمز ارز جدید مشترک واحد "سور"، طی ماههای آینده یعنی حداکثر تا پایان سه ماهه اول سال ۲۰۲۳، رونمایی میگردد. در این گزارش آماده است که صاحبنظران اقتصادی برزیل و آرژانتین معتقدند با همهی مشکلاتی که در مسیر پولی و مالی هر دو کشور برای خلق این رمز ارز وجود دارد، اما در نهایت، توسعه"سور" شرایط اقتصادی منطقه آمریکای لاتین را برای همیشه تغییر خواهد داد.
همچنین این گزارش اعلام میکند که ابتکار ایجاد یک بلوک ارزی قدرتمند دو جانبهی برزیل و آرژانتین، در سالهای آتی، به سایر کشورهای آمریکای لاتین نیز تعمیم خواهد یافت. گسترش بلوکهای ارزی مشترک پرقدرت میتواند با کاهش سلطه و قیومیت دلار ایالات متحده، به یکپارچگی اقتصادی و همکاری بیشتر در منطقه منجر شود.
خلق یورو، چه یوروی کاغذی و چه یوروی دیجیتال، نقش اساسی در تقویت انسجام اقتصادی بین کشورهای اروپایی داشت. علاوه بر حذف هزینههای نرخ ارز در مبادلات درون جامعه، واحد پول اروپایی توانسته برتری دلار آمریکا را در معاملات خارج از جامعه به چالش بکشد و کشورهای منطقه یورو را قادر سازد ذخایر ارز دلار آمریکایی خود را کاهش دهند. یورو تقریباً بلافاصله در برابر دلار تقویت شد و تبدیل به یک ارز قوی با ظرفیت صدور بدهی در بازارهای بین المللی گشت. علاوه بر این، رشد انسجام اروپا تنها به لطف تعهد کشورهای عضو با اقتصاد قویتر ممکن شد.
واحد پول اروپایی در جامعه اقتصادی قوی کشورهای اروپایی پایه گذاری شد. اما در جهت معکوس، "سور"، واحد مشترک رمز پول آمریکای لاتین، راه طولانی برای دستیابی به یک بلوک اقتصادی قوی و یکپارچه فی ما بین بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین دارد، اما قطعا این امر منجر به تشکیل یک اتحادیه مالی بزرگ در منطقه خواهد شد و بخشی اجتناب ناپذیر از ساختار اقتصاد جهانی خواهد بود.
اما پژوهشها نشان میدهد که رمز ارز جدید آمریکای جنوبی از چندین جنبه اساسی با یوروی اتحادیه اروپا تفاوتهایی دارد که شاید نتواند مشابه چنین قدرتی را از آن انتظار داشت
شاید رمز ارز مشترک "سور" بتواند با برنامه ریزی متمرکز، فراگیر و بهینه، عملکردی درخشان برای مقابله با دلار مرجع ایالات متحده ایفا کند، اما به دلایل زیر نمیتواند رفتاری مشابه با یوروی اروپایی را داشته باشد:
*رمز ارز "سور" یک ارز مشترک و به عنوان ارز ثالث فی ما بین دو کشور برزیل و آرژانتین خواهد بود در حالی که یورو، یک واحد ارزی فراگیر در اتحادیه اروپا است.
*بر خلاف یورو، که جایگزین تمام ارزهای ملی کشورهایی شد که آن را پذیرفتند، پزو واقعی برزیل و آرژانتین ارزهای مستقل باقی خواهند ماند که توسط بانکهای مرکزی مربوطه تنظیم میشوند و دو کشور از هیچ ابزاری برای سیاست پولی ملی صرف نظر نمیکنند. به عبارت دیگر، دولتهای برزیل و آرژانتین به طور کامل توانایی خود را برای مداخله در اقتصادهای خود حفظ میکنند و آنها را از طریق تعیین خود تعیین کننده مبادله و نرخ بهره گسترش میدهند یا منقبض میکنند.
*رمز ارز "سور"، از نظر دیجیتالی بودن با سایر ارزهای فیات مانند یورو متفاوت است. در عمل، سور مانند یک ارز دیجیتال خصوصی خواهد بود. با این حال، به جای کنترل غیرمتمرکز توسط قدرت محاسباتی بلاک چین، اعتماد به سور توسط قدرت نهادی بانکهای مرکزی تضمین میشود. این مجازیسازی ارز مشترک مزیتهای هزینهای قابلتوجهی را هم برای این دو کشور هم برای منطقه به دنبال خواهد داشت، چه در انتشار آن، که به سمت هزینههای نهایی صفر گرایش دارد، چه در هزینههای مبادله، که به شدت پایینتر خواهد بود، بهویژه اگر این ارز محدود به برزیل و آرژانتین نباشد و بکارگیری آن در کشورهای دیگر آمریکای لاتین به تصویب برسد.
* رمز ارز "سور"، از منظر فرآیند خلق، توسعه و انتشار با یوروی اتحادیه اروپا متفاوت است. تولید، توسعه پذیری و همه پذیری یورو، قریب به ۲۵ سال مولفههای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بنیادین را طی کرده است تا به امروز برسد. در مسیر خلق یورو، الزامات اقتصادی، قانونی و سیاسی سختگیرانه از سوی کشورهای متولی اجرا شده است. این بدان معناست که قبل از پذیرش ارز واحد یورو، کشورهای عضو اتحادیه اروپا، بخش بزرگی از طیف سیاستهای اقتصادی خود را محدود کرده بودند و به سادگی از سیاستهای پولی ملی خود دست کشیدند. اما این روند در ارتباط با رمز ارز مشترک "سور"، صدق نمیکند. اگرچه این واحد پولی مشترک آمریکای جنوبی در دو کشور مهم و تاثیرگذار منطقه منتشر میشود، اما از دامنه حاکمیت اقتصادی، حقوقی یا سیاسی این کشورها در حوزه پزوی مالی کاسته نخواهد شد.
به این دلایل مهم، برزیلیها و آرژانتینی ها، هنگام ارزیابی مسئله توسعه و انتشار بلوک ارزی مشترک مقابله کننده با دلار، نباید فقط مزایا و معایب محدود آن را با هم مقایسه کنند، بلکه نیت و چشم انداز بلندمدت حاکمیتهای آمریکای لاتین در مورد خلق این رمز ارزها و سایر ابزارها برای تقویت اقتصاد منطقه میبایست در نظر گرفته شود.
عزم جدی دو اقتصاد مهم و تاثیرگذار آمریکای لاتین یعنی برزیل و آرژانتین در خلق و انتشار یک بلوک ارزی واحد در قالب یک رمز پول مشترک پر قدرت برای کاهش قدرت دلار در مبادلات درون منطقهای و بین المللی لاتین ها، بر هیچ کسی پوشیده نیست. اما نگاه دوگانهای به موفقیت این پروژه بزرگ وجود دارد:
عدهای از اقتصاددانان و صاحبنظران مالی بر این باورند که امیدی برای دستیابی به هدفگذاری "سور" در جهت خروج اقتصاد منطقه از قیومیت دلار ایالات متحده وجود نخواهد داشت. اما متخصصان پولی و پژوهشگران و متولیان حاکمیتی رمز ارز "سور" بر این باورند که این بلوک ارزی مشترک، قطعا آغازگر مسیر کاهش قدرت و سلطه گری دلار در منطقه آمریکای لاتین خواهد بود؛ به عبارت دیگر، رمز ارز واحد و مشترکی که در حال حاضر فقط فی ما بین برزیل به عنوان بزرگترین اقتصاد آمریکای لاتین و آرژانتین برقرار باشد ممکن است با متعارفترین توصیههای سیاست پولی در جهت تقویت ارزهای ملی و کاهش وابستگی به دلار مرجع مطابقت نداشته باشد، اما اگر آن را نقطه شروع خلق و توسعه یک رمز پول مشترک چندجانبه برای اکثر کشورهای آمریکای لاتین بدانیم، میتواند هژمونی دلار آمریکا را در معاملات تجاری در نیم کره جنوبی تهدید کند. اگر این اتفاق بیفتد، کشورهای آمریکای لاتین قادر خواهند بود ذخایر دلاری خود را کاهش داده و در تقویت ارزهای مربوطه خود سرمایه گذاری کنند و شبح دلاری شدن اقتصاد ملی خود را از بین ببرند؛ لذا خلق بهینه و کارای این بلوک ارزی مشترک قدرتمند، دسترسی به شرایط مالی بهتر برای اقتصاد کشورهای شکنندهتر آمریکای لاتین را تقویت کرده و به ضعف ساختاری رقابتی که برای چندین دهه این منطقه را احاطه کرده است، پایان خواهد داد.