به گزارش ایبِنا، بانک مرکزی به تازگی از اسکناس‌هایی رونمایی کرده که چهار صفر آن کمرنگ شده است. با وجود اینکه هنوز قانون حذف چهار صفر از پول ملی در شورای نگهبان تصویب نشده، اما بسیاری بر این باورند که در ضرورت این کار شکی نیست و تنها در سازوکارها و نحوه اجرای آن اختلاف نظر وجود دارد.
کارشناسان اقتصادی لازمه موفقیت طرح حذف صفر از واحد پولی را همکاری همه دستگاه‌های اقتصادی برای رونق تولید و افزایش اشتغال در کشور می‌دانند؛ به طوری که اگر تورم و نقدینگی کنترل شود، بخش‌های اقتصادی همکاری کنند و تراز پرداخت‌ها مثبت و اقتصاد در شرایط اشتغال کامل قرار بگیرد، شرایط برای حذف پول ملی مهیا می‌شود.
سیدبهاالدین حسینی هاشمی، کارشناس اقتصادی و مدیر عامل اسبق بانک‌های صادرات و سرمایه در این رابطه به خبرنگار ایبِنا گفت: یکی از دلایل تغییر نظام پولی یک کشور، تورم مزمن و طولانی است که باعث می‌شود مقیاس‌های محاسباتی واحد پولی تغییر کند و ارقام در ذهن افراد مخصوصاً برای آنهایی که سررشته حسابداری و یا تحصیلات کافی ندارند، مشکل ایجاد کند، پس اولین مزیت حذف صفر از واحد پولی سهولت در انجام محاسبات است.
وی افزود: این اقدام همچنین، میزان نقل و انتقالات پول را کم می‌کند و حجم اسکناس‌های در گردش را کاهش می‌دهد. مدیرعامل اسبق بانک صادرات با اشاره به اینکه حذف صفرها یک تلنگر به جامعه می‌زند، یادآور شد: این اقدام در تاثیر روانی که در جامعه ایجاد می‌کند هم جنبه مثبت و هم جنبه منفی دارد؛ مثلا حس سهولت در محاسبات شاید خوب باشد، اما تبدیل ناگهانی اسکناس صدهزار ریالی به ده ریال، جنبه منفی قضیه است که در ذهن شهروندان شکل می‌گیرد.
حسینی هاشمی یکی از دشواری‌های این طرح را تطبیق نرخ جدید با قیمت‌ها عنوان کرد و گفت: واحد پولی جدید را اگر بخواهند با قیمت‌ها تطبیق دهند کار سختی است. چهار صفر از جلوی پول برداشته می‌شود اما آیا این صفرها را می‌شود از جلوی قیمت‌ها برداشت؟ چه در آلمان چه، در روسیه، چه در ترکیه و چه در کشورهایی وقتی تعدادی از صفرهای واحد پولی برداشته شد، قیمت‌های معادل آن کاهشی پیدا نکرد و صفری برای قیمت‌ها برداشته نشد.
این تحلیل گر مسائل مالی و بانکی درباره شرایط ایده‌آل برای اصلاح واحد پولی، اقدامات مکمل دولت را تنها راه چاره دانست و تصریح کرد: معمولا این کار زمانی انجام می‌شود که اقتصاد در شرایط تعادل و رونق قرار گرفته باشد. حداقل دو سال مالی تورم شتابان نداشته باشیم و مشکلاتی مثل تهدید خارجی برای اقتصاد وجود نداشته باشد. به عبارتی تراز پرداخت‌ها مثبت و اقتصاد در شرایط اشتغال کامل باشد و مردم از تورم بالا، نگرانی نداشته باشند. در غیر این صورت، سر دو تا سه سال دیگر همین صفرها دوباره بر می‌گردد و کشور در زمینه غرور ملی لطمه می‌خورد.
مدیرعامل اسبق بانک‌های صادرات و سرمایه در پاسخ به این سول که آیا حذف صفر از واحد پولی موجب کاهش حجم اسکناس برای جلوگیری از امحا می‌شود، اظهار کرد: بله. در این رویکرد، هزینه چاپ و نشر اسکناس پایین می‌آید و همین کاری که بانک مرکزی اقدام به کمرنگ کردن صفرها کرده است، خودش نوعی زمینه‌سازی برای آموزش و آگاهی بخشی است تا به نوعی آمادگی به مردم داده شود که محاسبات چگونه انجام می‌شود.
حسینی هاشمی اضافه کرد: بنابراین مردم زودتر با اسکناس‌های جدید روبرو می‌شوند و این اسکناس‌ها در دسترسشان قرار می‌گیرد و این پیش زمینه درستی بوده که بانک مرکزی فراهم کرده است. چون در اینکه صفرها باید حذف شوند تردیدی نیست، چرا که در دهه‌های اخیر به هر حال ما تقریباً حدود چندین هزار برابر کاهش ارزش پول ملی داشتیم و نمی‌شود واحدهای پولی همینگونه باقی بماند و حافظه کامپیوتری دفاتر را مختل؛ نقل و انتقال پول را دچار مشکل و معاملات را بسیار گنگ و نامفهوم کند.
این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: در حال حاضر، ارزش ذاتی مسکوکات (سکه‌ها) از ارزش اعتباری آن خیلی بیشتر شده و کلا سکه‌ها از رونق افتاده‌اند. در حالی که سکه‌ها می‌توانند نقش زیادی در اقتصاد داشته باشند، مخصوصا در اقتصادهایی که الکترونیک هستند تا بتوان از طریق دستگاه و با استفاده از سکه خرید کرد.
حسینی هاشمی حذف صفر از واحد پولی را باعث بازگشت اعتبار و استفاده بیشتر از سکه دانست و گفت: الان سکه‌های ده ریالی، صدریالی و هزار ریالی ارزشی ندارند، اما اگر صفرها برداشته شوند سکه یک ریالی ارزش پیدا می کند. بنابراین کارایی سکه‌ها افزایش پیدا می کند و ارزش اعتباری سکه ها از ارزش ذاتی آنها بیشتر می شود.
وی با بیان اینکه کاهش ارزش سکه‌ها باعث می‌شود سکه‌ها را ذوب کنند و با نیکل آن استفاده‌های دیگری انجام دهند که گران‌تر از ارزش ذاتی پول است، تاکید کرد: رونق سکه و استفاده از آن در عصر الکترونیک، تاثیرات مثبت این حذف صفرها است، اما شرایط در زمان فعلی با توجه به پارامترهای اقتصادی برای انجام نهایی این طرح مناسب نیست و اکنون دغدغه و اولویت ما محسوب نمی‌شود و باید منتظر زمان مناسب انجام این کار باشیم.
مدیرعامل اسبق بانک‌های صادرات و سرمایه در پایان گفت: چاپ اسکناس‌های جدید با محو کردن چهار صفر از آنها یک نوع اطلاع‌رسانی و آموزش، عادت دادن مردم و اقناع عمومی را به همراه دارد که هرچه با آن بیشتر مانوس شوند تغییرات را آسانتر می پذیرند و وقتی ۴ صفر حذف شد مردم با سردرگمی کمتری روبرو می‌شوند.
