به گزارش ایبنا؛ ارز‌های دیجیتال به طور گسترده در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرند و در پایان سال ۲۰۲۴، بیش از ۵۶۰ میلیون کاربر رمزنگاری وجود داشت که حدود ۶.۹ درصد از کل جمعیت جهان را تشکیل می‌دهد. ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) ارز‌های رمزپایه‌ای هستند که در صورت ارائه در یک حوزه حاکمیتی باید پذیرفته شوند، در حالی که سایر راه حل‌های پرداخت الکترونیکی احتمالا پذیرفته نشوند. CBDCها تنها جایگزین پول نقد هستند که نشان دهنده بدهی بانک مرکزی و دارای ارز قانونی است. برخلاف سایر ارز‌های دیجیتال، CBDC را می‌توان به اسکناس‌هایی مانند استیبل کوین و سایر راه‌حل‌های پرداخت سنتی تبدیل کرد. این راهکار جدید پرداخت الکترونیکی را می‌توان به صورت جهانی یا محلی بر اساس پروتکل اتخاذ شده توسط مقام نظارتی به رسمیت شناخت.
هدف از ارز‌های دیجیتال بانک مرکزی
یکی از مسائل کلیدی در تعریف پروژه CBDC، هدف از ایجاد آن است که می‌تواند بر پرداخت‌های خرده فروشی یا عمده فروشی بین مؤسسات مالی استفاده شود. در حالت نخست، ارز جدید تا حدی جایگزین ارز سنتی خواهد شد، اما در حالت دوم، استفاده از راه‌حل پرداخت جدید به معاملات بین بانک‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذاری بزرگ محدود می‌شود. چندین تفاوت در توسعه CBDCها وجود دارد. بیشتر پروژه‌ها (۶۴.۷ درصد) مربوط به مدیریت پرداخت‌های خرده فروشی بوده و تنها ۲۷ درصد مربوط به تجارت عمده‌فروشی است. طبق برآوردها، تمایل به راهکار‌های خرده‌فروشی عمدتاً در اقتصاد‌های در حال توسعه است، تجارت عمده‌فروشی زمانی اهمیت دارد که معاملات بسیار بزرگ روی دهد و در درجه نخست در اقتصاد‌های توسعه‌یافته مشاهده می‌شود.
تاثیر CBDC بر سیاست‌های پولی
سیاست پولی احتمالا تحت تأثیر توسعه بازار ارز‌های دیجیتال قرار گیرد، زیرا پرداخت‌های رمزنگاری، برخی از معاملات را تسویه می‌کند. بر اساس داده‌ها، نقش تراکنش‌های تنظیم‌شده توسط دارایی‌های رمزنگاری در حال افزایش است، هرچند که هنوز حداقل و در گروه‌های خاص متمرکز باشد. در اقتصاد‌های پیشرفته، مسئله اصلی کنترل رفتار افراد در کاربرد ارز‌های دیجیتال دیگر است، بنابراین CBDC راه حلی برای کنترل عرضه پول و اجتناب از راه حل‌های پرداخت جایگزین است. در کشور‌های کمتر توسعه یافته، مزیت اصلی توسعه یک سیستم تسویه برای معاملات بزرگ بین سرمایه‌گذاران نهادی است. CBDC راه‌حل موثرتری را در رابطه با سایر راهکار‌های سنتی (مانند تثبیت نرخ فعلی یا تسویه ارز خارجی) بوده و علاقه به استفاده از CBDC برای اهداف پولی در اقتصاد‌های در حال توسعه بسیار بیشتر از اقتصاد‌های توسعه یافته است.
شمول مالی نیز برای اقتصاد‌های توسعه یافته و در حال توسعه مهم است، اما در کشور‌های کمتر توسعه یافته به دلیل آنکه درصد بیشتری از جمعیت فاقد حساب بانکی سنتی بوده، از اهمیت بالایی برخوردار است. CBDC یک راه حل موثر برای مناطقی بوده که زیرساخت‌های فناوری آن محدود است و موسسات مالی تمایلی به ارائه خدمات مالی پیشرفته ندارند.
ارز‌های دیجیتال احتمالا برای تنظیم پرداخت‌های ملی با استفاده از کارت‌ها یا کیف پول‌هایی که امکان پرداخت با استفاده از دارایی‌های رمزنگاری را فراهم می‌کنند، استفاده شوند. در این سناریو، هزینه خدمات می‌تواند برای بخش خرده‌فروشی و عمده‌فروشی قابل توجه باشد و راه‌حل‌های ارزان‌تر مبتنی بر CBDC هم از سوی شرکت‌ها و هم از سوی افراد مورد استقبال قرار می‌گیرد. در گذشته، تقاضا برای این خدمات برای اقتصاد‌های در حال توسعه بالا بود، اما امروزه بر اساس میزان توسعه‌یافتگی کشور تفاوت زیادی وجود ندارد. محرک اصلی موفقیت در این امر، دسترسی افراد به زیرساخت‌ها است تا تراکنش‌های مصرف‌کنندگان را به موقع و با قابلیت‌های آنلاین ارزیابی کند.
مزایای ارز‌های دیجیتال بانک مرکزی
تسویه‌حساب‌های فرامرزی معمولاً در معرض ریسک ارز و مقررات قرار دارند. از همین روی، به‌ویژه برای بخش عمده‌فروشی، یک راه‌حل مناسب کاربرد CBDC است که زمان لازم برای تکمیل تراکنش و ریسک کلی معامله را کاهش دهد. مزایای اصلی آن، اجتناب از ساعات کاری محدود و کاهش طول زنجیره تراکنش است. اقتصاد‌های توسعه یافته در پرداخت‌های فرامرزی فعال‌تر هستند، بنابراین تمایل به توسعه راه حل CBDC در این کشور‌ها بیشتر از کشور‌های در حال توسعه است. توسعه فناوری جدید، تقاضا برای پول نقد را در اقتصاد‌های در حال توسعه و توسعه یافته کاهش داده است. برخی از بانک‌های مرکزی شروع به ترویج توسعه سیستم‌های ملی پرداخت خرده فروشی دیجیتالی کردند که می‌توانند با پلتفرم‌های جهانی رقابت کنند. به‌ویژه برای بخش خرده‌فروشی و اقتصاد‌های کمتر توسعه‌یافته، علاقه به توسعه CBDC نیز ناشی از تقاضا برای راه‌حل‌های پرداخت امن و مطمئن برای شهروندان است که توسط مؤسسات مالی خصوصی ارائه نمی‌شوند.
یکی از مسائل کلیدی ارائه شده توسط CBDC، ساختن سیستمی است که همچنین ممکن است به صورت آفلاین و بدون برق برای افرادی که در مکان‌های دورافتاده زندگی می‌کنند یا در جا‌هایی که بلایای طبیعی اغلب رخ می‌دهند کار کند. توسعه راه حل‌های آفلاین بیشتر مورد درخواست کشور‌های در حال توسعه یا مناطق توسعه نیافته در کشور‌های توسعه یافته است. انگیزه‌های اصلی برای توسعه CBDC مربوط به ثبات سیستم، کارایی پرداخت و ایمنی است. البته، تفاوت‌هایی بر اساس مشتریان هدف و میزان توسعه کشور وجود دارد که به پیاده‌سازی فناوری جدید در سیستم پرداخت مربوط می‌شود. انتظار نمی‌رود که CBDCها از ابتدا جایگزین پول سنتی شوند و بانک‌های مرکزی باید هدفی را برای عرضه ارز دیجیتال جدید تعیین کنند.
ارز‌های دیجیتال بانک مرکزی احتمالا یک نوآوری مخرب برای سیستم مالی کنونی باشد. بسیاری از مؤسسات مالی احتمالا تحت تأثیر توسعه ارز جدید قرار گیرند و منبع درآمد اصلی خود را از دست بدهند. به منظور اجتناب از تأثیرات نامطلوب بر ثبات سیستم مالی، مقررات باید یک استراتژی دقیق برای افزایش مقدار پول جدید در بازار را اتخاذ کند و به مؤسسه مالی زمان دهد تا با محیط رقابتی جدید سازگار شود.
منبع: مسیر اقتصاد
