به گزارش خبرنگار ایبِنا، با تصویب قانون عملیات بانکی بدون ربا، قرض‌الحسنه به صورت یکی از روش‌های جذب و تخصیص منابع، مورد استفاده نظام بانکی کشور قرار گرفت و اکنون دو بانک قرض الحسنه مهر و رسالت در این زمینه فعال هستند. اکنون که در مجلس طرحی تحت عنوان بانکداری جمهوری اسلامی ایران در حال بررسی است، به نظر می‌رسد از این مهم غفلت نشده و براساس گفته محمد حسین حسین‌زاده، مدیرعامل بانک قرض‌الحسنه رسالت در صورت تصویب نهایی این طرح و قانونی شدن آن جایگاه قرض‌الحسنه ارتقا پیدا خواهد کرد. در ادامه گفت و گوی کامل مدیرعامل بانک قرض‌الحسنه رسالت با خبرنگار ایبِنا را می‌خوانید.
درباره عملکرد بانک قرض‌الحسنه رسالت با توجه به اینکه یکی از اهداف آن ایجاد مشاغل خرد با حداقل هزینه بوده، توضیح دهید؟
یکی از رویکردهای اصلی بانک قرض الحسنه رسالت به عنوان یکی از دو بانک قرض الحسنه کشور این است که وام‌های قرض‌الحسنه در راستای ایجاد مشاغل خرد و خانگی و به عبارتی کارآفرینی اجتماعی صرف شود و در این راستا با همکاری چندین سازمان اجتماعی همسو اقدامات خوبی هم صورت گرفته است.
ابتدا باید اشاره شود که تا پایان امسال براساس آمار، قریب به یک میلیون فقره وام پرداخت و حدود ۵۰ درصد از این تعداد که تقریبا ۱۵ هزار میلیارد تومان جمع آنها است به مشاغل خرد و خانگی اختصاص یافته است. کار دیگری که با همکاری برخی سازمان‌های دیگر از جمله کمیته امداد، بهزیستی و سازمان‌های دیگری که علاقمند به این موضوع بودند، صورت گرفته طراحی و عملیاتی شدن پلتفرم‌هایی برای راهبری و رصد کسب و کارهای خرد و خانگی است.
به این صورت کسانی که برای کسب و کار خود وام قرض‌الحسنه نیاز دارند، باید محصول خود را از ابتدا تا انتها یعنی مرحله فروش با استفاده از پلتفرم‌های مورد اشاره به چرخه وارد کنند. برای هر کسب و کار با همکاری سازمان‌های همسو غرفه بازار مجازی در نظر گرفته خواهد شد و در اختیار آنان قرار می‌گیرد، بنابراین نمی‌توانند با وام قرض‌الحسنه خود کالایی غیر از کالای مورد نیاز شغل تعریف شده از سوی خود را خریداری کنند. در طول یکسال گذشته تعداد این نوع کسب و کارها و مشاغل خرد و خانگی که وام دریافت و آن را صرف کار خود کردند و تحت این راهبری قرار گرفتند، حدود ۵۰ هزار شغل بوده است.
بحث وام بدون ضامن این روزها بسیار مطرح است، آیا بانک قرض‌الحسنه رسالت هم نقشی در این برنامه دارد؟
اگرچه موضوعی که در ارتباط با وزارت محترم اقتصاد و دارایی مطرح شد، مربوط به بانک‌های دولتی بود، اما خوشبختانه بانک قرض‌الحسنه رسالت از چهار سال پیش گروه اعتبارسنجی مشتریان را در سامانه مرآت شروع کرده، امروز هم این سامانه بالغ بر ۳ میلیون عضو دارد و تمام آنها اعتبار سنجی شده‌اند و در عمل بانک قرض‌الحسنه رسالت به عنوان یک بانک قرض‌الحسنه خصوصی از ۳ سال پیش اعتبارسنجی و پرداخت وام بدون ضامن را بسته به نتایج این کار آغاز کرده و تمام وام‌ها هم به صورت غیرحضوری پرداخت می‌شود.
این اعتبار سنجی به چه شکل انجام می‌شود؟ آیا امکان دارد که در کشور ما نظام اعتبارسنجی مانند جهان پیش رود؟
مشتریان بانک می‌توانند به سامانه مرآت مراجعه کنند که در آن به خودی به خود اطلاعات شغلی و درآمدی‌شان را باید مطرح کنند و با توجه به اصول علمی و به روز اعتبارسنجی انجام می‌شود. یکی از مواردی که درباره اعتبارسنجی صدق می‌کند، این است که با توجه به درآمد و هزینه های اظهاری توسط خود فرد میزان توان قسط تشخیص داده و تعیین می‌شود و برهمین اساس وام به او تعلق خواهد گرفت و کار هم به این شکل است که برخی در این سامانه مناسب تشخیص داده می‌شوند، برخی کاملا مناسب و برخی بالاتر، با توجه به شرایط در صورتیکه از مناسب به بالاتر تشخیص داده شد، خود به خود بدون ضامن وام پرداخت می‌شود. اکنون هم اکثریت وام‌های بانک قرض‌الحسنه رسالت از جنس بدون ضامن است، یعنی مشتری متعهد به بازپرداخت است، ماهم مشکلی در زمینه بازپرداخت به صورت کلی نداریم و مطالبات‌مان کمتر از ۱.۵ درصد است.
وام بدون ضامن بانک قرض‌الحسنه رسالت عمدتا چه اقشاری را در بر می‌گیرد؟
تمام اقشار را در برمی‌گیرد و صرفا کارمندان دولت را شامل نمی‌شود.
بحث انحراف از تسهیلات و به کارگیری آن در زمینه‌ای غیر از موضوع مطرح شده مهم و جدی است، تامین مالی زنجیره‌ای تا چه اندازه می‌تواند در کنترل این مسئله به کمک آید؟
مسئله انحراف از تسهیلات گرچه وام‌های کلان را در برمی‌گیرد، ولی حداقل حدود سه سال است که با استفاده از پلتفرم‌های مورد اشاره این انحراف از تسهیلات را حتی در وام‌های خرد کارآفرینی و اشتغال‌زایی کنترل کرده‌ایم. به این شکل که عمده مصرف وام قرض‌الحسنه یا معیشتی و یا اشتغال خرد است. در مورد معیشتی وام قرض‌الحسنه را وام گیرنده برای معیشت و ارتقای سطح زندگی استفاده می‌کند، اما در مورد وام‌های اشتغال‌زایی که باید جهت استفاده در جای خود رصد شود، الحمدالله با به کارگیری پلتفرم‌ها و سامانه‌ها از پرداخت وام تا محل مصرف این کار صورت می‌گیرد و در این زمینه هیچ انحرافی را شاهد نبودیم و مسئولین محترم مربوطه هم این مسئله را مورد تائید قرار داده‌اند.
نظرتان درباره طرح بانکداری مجلس چیست و وضعیت حوزه قرض‌الحسنه در این طرح را چگونه می‌بینید؟
الحمدالله در دولت جدید موضوع توسعه و نهادینه شدن قرض‌الحسنه مورد توجه رییس جمهور و وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی قرار گرفته که اقدامات خوبی را شاهد بوده‌ایم و جایگاه قرض‌الحسنه در قانون بانکداری جدید هم که در حال بررسی است، ارتقا پیدا خواهد کرد.
ظاهرا به این دلیل که بانک رسالت تک شعبه‌ای است، بخشی از کارمندان در این بانک نگران از دست دادن شغل خود هستند.
بانک قرض الحسنه رسالت بدون شعبه است و اولین بانک دیجیتال کشور به حساب می‌آید. این طرح از چهار سال پیش آغاز شد، بنابراین درصورتی که بنا بود نگرانی در مورد خانواده رسالت که همکاران ما هستند، پیش آید باید از سه سال پیش اتفاق می‌افتاد که به تدریج شعب در حال جمع‌آوری بودند. سال ۱۴۰۰ این موضوع دیگر تمام شده به حساب می‌آید و هیچ تعدیلی در نیروی انسانی اتفاق نیفتاده است. ممکن است شغل یک همکار برفرض از صندوق یا تحویلداری به یک کار با کیفیت بالاتری یعنی به یک کار اجتماعی و امثال آن تغییر کرده باشد، ولی هیچ یک از همکاران از بانک قرض‌الحسنه رسالت شغل خود را از دست نداده و نخواهد داد.
ارزیابی‌تان را از کنترل تورم در دولت آقای رئیسی مطرح کنید؟
به نظر می‌رسد زمینه کنترل تورم و آن چیزی که در نهایت به نفع مردم باشد، قابل انجام است، اگرچه در هر صورت تمام اینها کارهایی است که زمان خاص خود را می‌برد، ولی آن چیزی که بنده به عنوان یک نفر با نگاه کارشناسانه می‌بینم، انشاالله آینده خوبی در انتظار کنترل تورم به نفع مردم وجود دارد.
