به گزارش ایبِنا، نشست «آسیب شناسی شاخص‌های ارزیابی عملکرد نظام مالیاتی» روز دوشنبه ۲۱ آذر ماه، با حضور جمعی از اساتید و صاحبنظران و فعالان این حوزه در مرکز آموزش و پژوهش سازمان امور مالیاتی برگزار شد. این نشست، سومین پیش نشست تخصصی از نهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی بود که در تاریخ ۱ اسفند سال جاری با موضوع «نظام مالیاتی؛ عادلانه و هوشمند» برگزار خواهد شد. در این نشست ابعاد، الزامات و مهم‌ترین مسائل مربوط تعیین شاخص‌های ارزیابی عملکرد سازمان امور مالیاتی، مورد بررسی قرار گرفت.
نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی شاخص خوبی برای ارزیابی نیست
امیر احمد مهدیان راد معاون برنامه ریزی مرکز آموزش و پژوهش سازمان مالیاتی، در این نشست گفت: به عقیده من شاخص‌های ارزیابی عملکرد سازمان امور مالیاتی، به سه دسته تقسیم می‌شوند که عبارتند از شاخص‌های سنجش اهداف، شاخص‌های سنجش فرآیند‌ها و شاخص‌های سنجش ورودی‌ها. در مطالعاتی که انجام شده عموما به شاخص‌های سنجش اهداف پرداخته شده است و مواردی از جمله نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی مورد توجه قرار گرفته است. به طور خاص برای محاسبه تولید ناخالص داخلی سه روش وجود دارد، ولی در ایران فقط یک روش مورد استفاده قرار می‌گیرد و دو نهادی که این شاخص را سنجش می‌کنند، اختلاف ۵۰ درصدی در این زمینه دارند؛ بنابراین هدفگذاری با چنین شاخصی که مخرج آن ابهامات فراوان دارد منطقی نیست.
لزوم تقویت نیروی انسانی سازمان امور مالیاتی متناسب با افزایش درآمد‌ها
وی افزود: در سال‌های ۹۵ و ۹۶ نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی در بالاترین سطح بود و در حدود ۸ درصد قرار داشت. در آن زمان قرار شد به ازای هر ۱۰۰۰ نفر استخدام هزار میلیارد تومان به درآمد‌های دولت از محل وصول درآمد‌های مالیاتی افزوده شود و با این روش اجازه ۱۲ هزار نفر استخدام جدید از سازمان امور اداری و استخدامی گرفته شد. در حال حاضر نیروی انسانی سازمان حدود ۲۶ هزار نفر است و به دلیل اینکه اجازه استخدام جدید نداریم، این میزان نیز در حال کاهش است. درحالیکه نسبت نیروی انسانی به درآمد‌های مالیاتی نیز یک شاخص اساسی است که باید به آن توجه شود. ظرفیت نیروی انسانی در سازمان امور مالیاتی به شدت محدود است و افزایش نیروی انسانی در این بخش لازم و حیاتی است.
مهدیان راد عملکرد سازمان امور مالیاتی در سال‌های اخیر را قابل دفاع دانست و افزود: افزایش درآمد‌های مالیاتی دولت در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که دست کم این سازمان در مقایسه با درآمد‌های نفتی، درآمد‌های گمرکی و درآمد‌های خصوصی سازی، عملکرد بهتری داشته است. بحث بعدی بحث انگیزش است و به طور خاص در مقایسه وضعیت ایران با دیگر کشور‌ها باید مواردی مثل حقوق کارکنان سازمان امور مالیاتی نیز مورد توجه قرار بگیرد. وقتی درآمد‌ها بالا نیست، انگیزه بهبود عملکرد نیز وجود ندارد و نمیتوان در این شرایط در شاخص‌هایی مثل نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی، ایران را با دیگر کشور‌ها مقایسه کرد. اگر هدفگذاری ما تامین درآمد و کسب منابع برای دولت است، بخش‌های درآمدی دولت از جمله سازمان امور مالیاتی باید در اولویت قرار بگیرند.
معافیت‌های متعدد عامل مهم کاهش درآمد‌های مالیاتی دولت
معاون برنامه ریزی مرکز آموزش و پژوهش سازمان مالیاتی ضمن انتقاد از معافیت‌های مالیاتی متعدد در اقتصاد ایران، گفت: وضع معافیت مالیاتی بر اساس قوانین توسعه ممنوع شده است، ولی هرساله معافیت‌های متعددی اضافه میشود. به عقیده من در حال حاضر بیش از ۵۰ درصد تولید ناخالص داخلی کشور معاف از مالیات است و هرساله بر میزان آن اضافه میشود. در این شرایط وصول مالیات دشوار میشود. علاوه بر این پایین بودن سرمایه اجتماعی در وصول مالیات موثر است و تمکین مالیاتی را کاهش داده است.
وی در پایان گفت: در حال حاضر سهم مالیات شرکت‌ها از کل درآمد‌های مالیاتی بالاست، ولی دلیل این مسئله پایین بودن سهم دیگر پایه‌های مالیاتی است. در واقع با افزایش سهم مالیات مشاغل و مالیات بر مجموع درآمد اشخاص باید سهم مالیات دریافتی شرکت‌ها کاهش پیدا کند و کاهش نرخ مالیات به دلایلی همچون رکود و کرونا اقدام صحیحی نیست.
منبع: مسیر اقتصاد
