به گزارش خبرنگار ایبِنا، خرید ارز به قیمت امروز و تحویل آن در آینده؛ این خلاصه معاملاتی است که از آن به عنوان معاملات فردایی یاد می‌شود. معاملاتی غیرقانونی که این روز‌ها بخشی از نوسانات بازار ارز را به خودش اختصاص داده است. در این معامله، براساس پیش‌بینی‌هایی که از نرخ ارز در روز آینده وجود دارد، تعهداتی میان طرفین ایجاد می‌شود و ذینفعان با پیش‌بینی که از نرخ ارز در آینده دارند، سود کسب می‌کنند.
برابر ماده ۱۲ اصلاح قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز، معامله ارز در صرافی یا غیر آن که تحویل ارز و مابه‌ازای آن به روز یا روز‌های آینده موکول شده، ولی به تحویل ارز منجر نمی‌شود یا از ابتدا قصد تحویل ارز وجود نداشته است و قصد طرفین تنها تسویه تفاوت قیمت ارز باشد، جزو مصادیق قاچاق ارز خواهد بود.
پیش‌تر هم بانک مرکزی چندین بار از ممنوعیت این معاملات خبر داده بود، اما این بار در قانون صراحتا به آن اشاره شده و از آنجایی که اینگونه معاملات غیرقانونی تلقی می‌شوند، مجازات‌های مختص به قاچاق ارز را در پی خواهند داشت. اقدامی که کمک بزرگی به ثبات در بازار ارز خواهد کرد.
معاملات فردایی از مشروعیت فقهی برخوردار نیست
خرید و فروش ارز‌هایی که نه تنها قاچاق محسوب می‌شود بلکه این روز‌ها مهر قمار هم به آن‌ها خورده است. حسین میثمی؛ دبیر و سخنگوی شورای فقهی بانک مرکزی در گفتگو با خبرنگار ایبِنا با بیان اینکه چنین معاملاتی با شبهه قمار مواجه است، گفت: آنچه در این معاملات اتفاق می‌افتد، پیش‌بینی طرفین بر روی تغییرات قیمتی است بنابراین نوعی شرط بندی در این معاملات صورت می‌گیرد، درواقع ارز یا سکه‌ای خرید و فروش نمی‌شود و طرفین براساس یک معاملات واقعی سودی کسب نمی‌کنند.
وی ادامه داد: دو طرف دیدگاه خلاف جهت نسبت به هم دارند و یکی فکر می‌کند قیمت ارز یا سکه بیشتر می‌شود و دیگری می‌گوید این قیمت کاهش می‌یابد و براساس همین پیش‌بینی است که افراد وارد معامله می‌شوند و معاملات فردایی شکل می‌گیرد.
میثمی تصریح کرد: معاملات فردایی شبهه قمار داشته و باطل هستند و فردی که سودی از این طریق کسب می‌کند، مالک آن نبوده و حق تصرف در این سود را ندارد.
به دلیل مفاسد اقتصادی و مشکلات شرعی، برخورد قضایی با این اخلالگران در دستور کار دولت قرار گرفته است. در همین رابطه سرهنگ هدایت بهرامی؛ رئیس پلیس امنیت اقتصادی تهران بزرگ در گفتگو با خبرنگار ایبِنا بیان کرد: در این یک ماه اخیر، ۸۸ نفر از اعضای اتاق‌های قیمت‌گذاری دلار و طلای فردایی شناسایی و دستگیر شدند، همچنین ۱۱ میلیون واحد انواع ارز به صورت فیزیکی از این شبکه اخلالگران اقتصادی کشف و ضبط شد.
وی با بیان اینکه مقابله با اخلالگران ارزی که به صورت غیرمجاز در اتاق‌های معاملات فردایی فعالیت دارند در دستور کار جدی فاتب قرار دارد، افزود: در ۸ ماهه ابتدایی سال جاری، ۱۶۳ نفر از اخلالگران ارزی در قالب اتاق‌های قیمت‌گذاری فردایی، صنوف غیرمجاز و دلالان ارزی شناسایی و دستگیر شدند.
مقابله با معاملات فردایی از طریق ابزار جدید بانک مرکزی
در این میان، عده‌ای از کارشناسان، راه مقابله با این معاملات را در افزایش زمان فعالیت صرافی‌های رسمی می‌دانند. در همین راستا کامران سلطانی‌زاده؛ دبیرکل کانون صرافان به خبرنگار ایبِنا گفت: معاملات فردایی بیشتر در فاصله بین تعطیلی بازار رسمی و در ساعاتی که معاملات رسمی صورت نمی‌گیرد، رخ می‌دهد بنابراین اگر ما بتوانیم معاملات رسمی را به صورت برخط و در تماام ساعات شبانه روز فعال کنیم، فضا تا حد بسیار زیادی برای انجام معاملات فردایی تنگ می‌شود.
از طرفی دیگر، سیاست‌گذار پولی برای کنترل تقاضای احتیاطی بازار، اقدام به انتشار اوراق ارزی کرده است. ابزاری که بخشی از تقاضای کاذب ارز را کاهش می‌دهد و درنهایت منجر به ایجاد تعادل در این بازار می‌شود. معافیت مالیاتی و امکان نقدشوندگی پیش از سررسید با نرخ روز دلار توافقی، از مهمترین مزایای این ابزار جدید بانک مرکزی است.
در همین خصوص علی صالح آبادی؛ رئیس کل بانک مرکزی تصریح کرد: افراد می‌توانند این اوراق را خریداری کنند و نگران نوسان نرخ ارز نباشند و در سررسید‌های مشخصی این اوراق را به بانک مرکزی، به فروش برسانند.
سهیل نظری؛ کارشناس ارزی صادرات بانک مرکزی هم اعلام کرد: در سررسید امکان تحویل فیزیکی وجود دارد و دارندگان این اوراق می‌توانند با پرداخت حق الوکاله، در سررسید مشخصی نسبت به دریافت اسکناس، اقدام کنند.
تاکنون برخورد قضایی مناسبی با این اخلالگران ارزی صورت گرفته است، اما با توجه به گستردگی حوزه عمل این دلالان، انتظار می‌رود برخورد قاطع‌تری با آن‌ها صورت پذیرد و مردم هم وارد بازی این افراد نشوند.
