فریدون مجلل، کارشناس بازار پول، در یادداشتی برای ایبِنا نوشت: تعریف سازوکار‌های جدید، فرآیند‌های جدید کاری، ارایه محصولات نوین بانکی تنها بخشی از تغییرات این سیستم می‌باشد. در دنیای امروز مجموعه‌های بانکی و موسسات فعال در این حوزه، بدون هراس از اعمال تغییرات بزرگ در ساختار و نوع فعالیت‌های خود، گام‌های مهمی در حوزه برداشته‌اند به گونه‌ای که در سال‌های آینده، با نمود جدیدی از فعالیت‌های این حوزه مواجه خواهیم گردید. براین اساس یک مجموعه تحقیقاتی اقدام به بررسی و ارایه گزارشی از این تغییرات در بازار‌های پولی کشور‌ها در سال ۲۰۲۲ نموده است که در آن حاوی نکات جالب و قابل بهره برداری برای نظام بانکی کشور دارد. در این مجال سعی می‌کنیم به برخی از آن‌ها بپردازیم.
۱. عرضه بیش از پیش کارت‌های اعتباری
به دلیل وجود تورم جهانی، پیش بینی می‌شود هرگونه عرضه کارت‌های اعتباری با استقبال بی نظیر مشتریان بانکی مواجه گردد. برای مثال براساس پیش بینی یک مجموعه تحقیقاتی در ایالات متحده، تا سال ۲۰۲۴، عرضه این نوع کارت‌ها از ۱۰۰ میلیارد دلار فراتر خواهد رفت. این مجموعه دلیل این امر را وجود تورم و مشخص بودن اقساط این نوع کارت‌ها به عنوان یک عامل شفافیت نام برده است.
۲. پیش بینی افزایش معوقات بانکی
نظام بانکی شاهد افزایش معوقات بانکی شده همچنین تغییرات نظارتی باعث دیجیتالی شدن روند ارزیابی مشتریان پیش از پرداخت وام خواهد شد. بررسی نشان می‌دهد به دلیل پیش بینی رکود و یا رکود تورمی در اقتصاد‌های مختلف، سیستم بانکی کشور‌ها با افزایش معوقات بانکی مواجه خواهند شد. از طرفی روند وصول مطالبات از طریق کارگزاران جمع آوری معوقات به بالاترین حد خود رسیده و امکان حصول رکورد‌های بالاتر از این طریق امکان پذیر نمی‌باشد لذا مجموعه‌های بانکی به رویکرد‌های هوشمندانه فناوری مانند استفاده گسترده از تجزیه و تحلیل پیشرفته داده‌های در حوزه‌های اعتبارسنجی مشتریان مبادرت خواهند ورزید.
۳. تکمیل بانکداری بدون شعبه
همه‌گیری کووید ۱۹ روند ارایه خدمات بانکی بیرون شعبه را تسریع نموده است. از اینرو حرکت به سمت بانکداری بدون شعبه و صد در صد دیجیتالی مشتریان در دستور کار مجموعه‌های بانکی قرار دارد. در واقع در سال‌های آینده شاهد یک تغییر تاریخی به سمت فناوری دیجیتال بصری و انتظارات مصرف‌کننده خواهیم بود. براساس یک مطالعه، در حال حاضر ۴۱ ٪ از مشتریان بانک‌های خرده فروشی ایالات متحده از خدمات غیر حضوری بانک‌ها استفاده می‌نمایند. در حال حاضر برخی از موسسات مالی بزرگ به استفاده از فناوری‌های پیشرفته مانند راه‌حل‌های مبتنی بر بلاک چین و هوش مصنوعی برای تصمیم‌گیری سریع‌تر روی آورده‌اند.
۴. افزایش جرایم مالی و توسعه سیستم‌های نظارتی
با توسعه بانکداری دیجیتال بدون تردید شاهد افزایش جرایم رایانه‌ای خواهیم بود. کلاهبرداری در حوزه کارت‌های بانکی، تقلب در حوزه اعتبارسنجی مشتریان، جرایم حوزه پولشویی، تهدید‌های جدید ناشی از استفاده روزافزون از روش‌های پرداخت جایگزین، مانند ارز‌های دیجیتال و... از جمله این تهدید‌ها محسوب می‌گردد.
از اینرو سیستم‌های مالی به سمت تدابیر پیشگیری از کلاهبرداری با فناوری پیشرفته سوق خواهند یافت. به عنوان مثال، استفاده از احراز هویت از طریق بیومتریک می‌تواند خطر را کاهش دهد و در عین حال عرصه‌های نوینی را تجربه نماید. در همین راستا آزمایشگاه OCR استرالیا فناوری تشخیص چهره را ارائه می‌دهد و اخیراً به صورت آزمایشی به مشتریان اجازه می‌دهند هویت خود را از طریق تلفن هوشمند تأیید کنند.
۵. افزایش اهمیت کارکنان مرکز تماس
مرکز تماس در غیاب شعبه‌های فیزیکی اهمیت روزافزونی یافته‌اند. بر اساس نظرسنجی یک نشریه تجاری، اهمیت مرکز تماس قبل از کووید به میزان ۶۸ درصد افزایش یافته است. در حال حاضر برخی از موسسات مالی چندملیتی برای بهبود خدمات خود اقدام به راه‌اندازی مربیان بهره‌مند از هوش مصنوعی نموده‌اند.
۶. تمرکز بیشتر بر روی پلتفرم‌های ابری
بانک‌های تجاری احتمالاً برای انتقال مبدا و پلتفرم‌های خدماتی خود به فضای ابری هزینه بیشتری خواهند کرد. همه‌گیری و تعطیلی یا کاهش ساعت کاری برخی شعب بانک‌ها، باعث افزایش سرعت استفاده از خدمات موبایل بانک‌ها گردید. از اینرو موسسات مالی باید سیستم ارتباطی مطمئن و ویژه‌ای بر بستر موبایل برای عده زیادی از مشتریان خود فراهم کنند سازگاری این خواسته با رایانش ابری موجب گردید استفاده از بانکداری ابری قابلیت انعطاف زیادی در کار‌ها ایجاد نماید. این مساله از چشم موسسات مالی و بانکی ایالات متحده دور نماند و حرکت به این سمت آغاز گردد.
۷. تبدیل موسسات مالی به شرکت فناوری اطلاعات و ارتباطات
حرکت به سمت خدمات مالی دیجیتال در سال ۲۰۲۲ سرعت زیادی گرفته است. این امر با افزایش رقابت در حوزه پرداخت‌ها و بخش‌هایی از فضای مالی از سوی فین‌تک‌هایی و غول‌های فناوری بزرگ مانند گوگل و اپل انجام می‌شود. برای رقابتی ماندن و برآورده کردن انتظارات مشتریان، بانک‌ها و اتحادیه‌های اعتباری به طور فزاینده‌ای یک دیدگاه ۳۶۰ درجه از مشتریان خود را دنبال می‌کنند در واقع یکپارچه سازی داده‌ها اولویت اصلی فعالیت در این حوزه می‌باشد. چراکه ریسک عملیاتی را مدیریت و کاهش می‌دهد و مجموعه‌ها را قادر می‌سازد تا با حذف مداخلات دستی، خدمات یکپارچه برای مشتریان نماید. از اینرو وجه غالب فعالیت‌های بانکی به مسئله‌ای در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات تغییر شکل می‌یابد. این مهم از چشم مجموعه‌های بانکی دور نمانده و با بانک‌ها و موسسات مالی آمریکایی در این مسیر گام بر میدارند.
نکته مهم در این بررسی آنست که مجموعه مسایل طرح شده، برای کلیه بانک‌ها و موسسات مالی در سرتاسر دنیا قابل تعمیم می‌باشد همچنین راه حل‌های در نظر نظر گرفته شده نیز حاوی نکات دقیق و ظریفی می‌باشد. امید آنکه مجموعه بانکی کشور نیز با در نظر داشتن موارد یاد شده، موجبات پیشرفت نظام بانکی کشور را فراهم سازند.
