به گزارش ایبنا، یکصد و دهمین نشست علمی-تخصصی با مدیریت علمی، محمّد جعفری، رئیس امور اقتصاد کلان سازمان برنامه و بودجه کشور، حجّت الله هادی پور حسابرس کل برنامه ریزی و توسعه دیوان محاسبات کشور، جمشید امینی مدیرکل دفتر یارانه‌های نقدی و غیرنقدی سازمان هدفمندی یارانهها و با مشارکت فعال جامعه علمی، پژوهشی، دانشگاهی، اندیشگاهی، صاحب نظران، مدیران و کارشناسان دستگاه های اجرایی ملّی و استانی به صورت مجازی برگزار شد.
در ابتدای این نشست محمّد جعفری رئیس امور اقتصاد کلان سازمان برنامه و بودجه کشور ضمن بیان اینکه یارانهها در مجموع موجب هدر رفت منابع می‌شود گفت: هدر رفت منابع یارانهها در بخش انرژی بسیار تاثیر گذار است.
وی ضمن بیان تاریخچه هدفمندی یارانهها در دولت‌های قبل افزود: دولت در اردیبهشت سال جاری با بحث مردمی سازی یارانهها دست به یک جراحی زد و در این بین بحث منابع ارزی باید مورد توجه ویژه قرار گیرد.
این مقام مسئول در اقتصاد کلان خاطر نشان کرد: راهکار‌های غیر قیمتی هدفمندی یارانهها یکی از مهمترین مسائلی است که باید به آن فکر کرد. باید توجه داشت هم اکنون پول اداره دو دولت در کشور هزینه می‌شود، به این معنی که دولت هم حقوق می‌دهد و هم یارانه می‌پردازد.
جعفری ضمن بیان تصمیم کشور در آزمون وسع گفت: پول محدود موجود، چه در داخل و چه در خارج کشور به صورت گسترده در قالب یارانه پرداخت می‌شود. اگر نظام مالیاتی، به طور دقیق فردی را مشمول پرداخت مالیات شناسایی کند، هم منابع برای کشور محقق می‌شود و هم نیازی به دردسر‌های آزمون وسع نیست.
وی با بیان آخرین وضعیت منابع و مصارف سازمان هدفمندی یارانهها گفت: در دی ماه ۳۷ هزار میلیارد تومان یارانه پرداخت شده است که از این میان ۳۰ هزار میلیارد پرداخت نقدی بوده که ۳۶ هزار میلیارد تومان آن به ۷۹ میلیون نفر پرداخت شده و ۴ هزار میلیارد تومان برای افراد تحت پوشش بهزیستی و کمیته امداد بوده است.
این مقام مسئول حوزه اقتصاد کلان خاطر نشان کرد: ما در حوزه پزشکی و دارو یارانه ارزی می‌دهیم. در واقع دولت در این بخش ارز ۴۲۰۰ تومانی را پرداخت می‌کند و مابقی این مبلغ را دولت در زمینه دارو پرداخت می‌کند.
وی با بیان اینکه مطمئن هستیم منابع هدفمندی امسال کاملاً محقق نمی‌شود گفت: به عنوان مثال ۱۰۰ همت فقط در زمینه گاز کمبود منابع داریم و برای گندم ۵۲ همت تاکنون هزینه کردهایم. در واقع هزینه‌های نقدی و حتمی را پرداخت کردیم.
جعفری در قالب یک مثال و ضمن بیان اینکه ما باید منابع ارزی پایدار در بخش منابع هدفمندی داشته باشیم گفت: به عنوان مثال در سال گذشته ۱۶ میلیارد دلار تخصیص منابع ارزی برای تامین مواد اولیه خوراکی داشتیم در صورتی که ۸ میلیارد دلار بیشتر منابع در این بخش پیش بینی نشده بود، حالا پرسش این است، هشت میلیارد دلار باقیمانده تا ۱۶ میلیارد دلار را از کجا باید تامین کنیم؟ این ۸ میلیارد یا از منابع صندوق توسعه و یا از منابع بانک مرکزی برداشت می‌شود. حالا اگر ما از نیما خرید کنیم برای مثال ۵۰ همت منابع در ضریب فزاینده تبدیل به پایه پولی ۴۰۰ همتی می‌شود در واقع برای تامین ۴ میلیارد تومان شما با پدیده ۴۰۰ همت افزایش پایه پولی مواجه می‌شوید و آیا می‌دانید این عدد چه میزان تورم ایجاد می‌کند؟
وی با بیان اینکه در مجموع واردات کشور ۵۰ الی ۵۵ میلیارد دلار در سال است گفت: در این بین فقط بخش کشاورزی به ناگهان اعلام می‌کند ۲۶ میلیارد دلار منابع واردات لازم دارد. حالا فرض کنید این منابع بخواهد از بازار نیمایی تامین شود. این رقم معادل دو هزار هزار میلیارد تومان افزایش پایه پولی می‌شود و این یعنی با تورم وحشتناک‌تر از آن چیزی که الان داریم مواجه می‌شدیم.
این پژوهشگر حوزه اقتصاد کلان افزود: برای کنترل تورم حتما باید ارزش ارز را کنترل کنیم. اکنون ارز دارد تورم را بالا می‌برد فلذا باید ارز به دقت ملاحظه شود. منابع ارزی حوزه گردشگری بسیار مهم است. کنترل ارز کنترل تورم را ایجاد می‌کند در واقع تورم کنونی از افزایش نقدینگی نیست. بلکه سیگنال تورم از ارز می‌آید.
وی ضمن انتقاد از نگاه تک بعدی به پدیده‌های اقتصادی خاطر نشان کرد: همه باید به بانک مرکزی کمک کنیم تا قیمت ارز را بتواند کنترل کند. در واقع این نوع نگاه تک بعدی حل کننده مسئله نیست.
جمشید امینی مدیرکل دفتر یارانه‌های نقدی و غیرنقدی سازمان هدفمندی یارانه ها، به عنوان سخنران ابتدایی این نشست ضمن بیان تاریخچه هدفمندی یارانهها گفت: از سال ۷۱ بحث هدفمندی یارانهها مطرح بود، اما از سال ۸۸ این قانون به مجلس رفت و در آن سال بحث پرداخت عادلانه یارانهها دال مرکزی آن سال بود. البته موضوع حمایت از اقشار کم درآمد و حتی مباحثی مثل قاچاق انرژی و... نیز مورد توجه قانون گذار در آن سال بود.
وی ضمن بررسی قوانین موجود در خصوص هدفمندی یارانهها خاطر نشان کرد: عملکرد ضعیف ما در بحث قوانین هدفمندی موضوعی است که باید بررسی شود. به عنوان مثال کاهش ضریب جینی باید نتیجه هدفمندی یارانهها باشد، اما این امر به نحو پیش بینی شده محقق نشد و یا حتی قانون اولیه تاکید داشت در طول پنج سال قیمت انرژی به نود درصد فوب خلیج فارس برسد که با وجود گذشت هفت سال از اتمام این قانون هنوز این امر محقق نشده است.
امینی ضمن بررسی مشکلات چالش‌های اجرای قانون هدفمندی یارانهها افزود: نبود نظام پایش و ارزیابی سازمان هدفمندی یارانهها و سیاسی شدن این قانون، از چالش‌های جدی اجرای آن به شمار می‌رود. اما مهمترین مانع این است که منابع حاصل از هدفمندی برای هزینه‌های اجتناب ناپذیر صرف شده است و منابع به بخش صنعت نرسیده است.
وی با انتقاد ضمنی از نحوه و آغاز این قانون تاکید کرد: از هفت اقدامی که باید در اصلاح نظام اقتصادی انجام می‌دادیم آخرین حلقه هدفمندی بود که با یک تصمیم سیاسی این حلقه آخر در ابتدا اجرا شد و خود این مطلب باعث ایجاد مشکلات متعددی شد.
امینی با تاکید به نتایج سیاسی، اجتماعی و اقتصادی هدفمندی یارانهها با تجربیات جهانی گفت: ما تنها کشوری هستیم که یارانهها را داریم به صورت همگانی پرداخت می‌کنیم. در این زمینه تنها مغولستان است که یک سال تجربه پرداخت یارانه همگانی را دارد.
وی در پاسخ به این پرسش که چرا سیاست گذاری کنونی دیگر پاسخگو نیست گفت: اکنون بیش از ۷۸ میلیون نفر دارند به صورت مستقیم یارانه می‌گیرند در واقع این یعنی آزمون وسع در کشور به درستی اجرا نشده است و معیار‌های درستی ندارد و در حوزه اقناعسازی جامعه نیز به شدت ضعیف عمل کردهایم.
این مقام مسئول در سازمان هدفمندی یارانهها در پاسخ به این پرسش که اکنون با شرایط کنونی چه باید کرد؟ خاطر نشان کرد: اگر ما می‌خواهیم با هدفمندی به سیاست محرومیت زدایی برسیم این اقدام با برنامه ریزی متمرکز به هیچ عنوان تاثیرگذار نخواهد بود. با توجه به اینکه منابع ما در هدفمندی یارانهها ناپایدار است نمی‌توانیم برنامه ریزی صحیحی با این منابع موجود داشته باشیم.
وی در پایان ضمن انتقاد از بیان اینکه ما داریم یارانه پنهان پرداخت می‌کنیم، گفت: نوسانات ارزی ملاک محاسبه یارانه پنهان است و این یک خطای راهبردی است؛ لذا باید به سمت ایجاد منابع پایدار برای موضوع هدفمندی باشیم و این مهم با حرکت و رشد اقتصادی در مناطق محروم محقق خواهد بود و برای رسیدن به این هدف باید شتاب دهنده سرمایه گذاری در مناطق محروم را فعال کنیم.
در ادامه این نشست حجّت الله هادی پور، حسابرس کل برنامه ریزی و توسعه دیوان محاسبات کشور به عنوان سخنران دوم گفت: ضمن بررسی صورت گرفته تقریبا ۲۰ درصد از منابع پیش بینی شده سازمان هدفمندی یارانهها در ۱۰ ماه اول امسال محقق نشده است.
وی ضمن بررسی پرداختی‌ها و دریافتی‌های سازمان هدفمندی یارانهها در سال جاری خاطر نشان کرد: بیش از ۷۹ میلیون نفر طبق آمار موجود برابر بررسی دیوان محاسبات، یارانه دریافت می‌کنند.
این مقام مسئول در دیوان محاسبات ضمن بیان اهمیت هزینه‌های اجتناب ناپذیر دولت افزود: بر اساس قانون بودجه از منابع سازمان هدفمندی یارانهها، ما در بخش محرومیت زدایی به هر استان باید یک همت پرداخت می‌کردیم که این مهم پرداخت نشده است.
وی ضمن بیان عدم وجود منابع پایدار در هدفمندی یارانهها گفت: تغییر سیاست‌های دولت در پرداخت یارانه ها، پرداخت‌های نقدی و همچنین تغییر در نوع مصرف منابع مشکلاتی را ایجاد می‌کند. از سوی دیگر، چون بانک‌های اطلاعاتی قابل اتکا نداریم مجبور می‌شویم افراد معترض از حذف را مجدد به دریافت یارانه برگردانیم.
هادی پور ضمن بیان اهمیت تبصره ۱۴ قانون بودجه گفت: نباید این گونه باشد که تبصره ۱۴ تبدیل به بودجه‌ی در سایه بشود و در واقع نظارت پذیری به این بخش باید مورد توجه باشد. همچنین نباید اینگونه باشد که چانه زنی در استفاده از منابع هدفمندی یارانهها اتفاق بیفتد.
این مقام مسئول با بیان فلسفه وجودی هدفمندی یارنه‌ها خاطر نشان کرد: برخی از دستگاه‌ها با سهم خواهی از منابع حاصل از این بخش بعضاً منابع حاصل شده را در بخش حقوق و دستمزد هزینه می‌کنند.
وی با بیان اهمیت حرکت به سمت تولید به جای مصرف گرایی افزود: منابع تبصره ۱۴ قانون بودجه ۳۳ درصد بودجه عمومی است که دولت می‌تواند از آن به بهترین شکل استفاده کند.
لازم به ذکر است این نشست، یکصد و دهمین نشست علمی-تخصصی مرکز و دهمین نشست از سلسله نشست‌های "نخستین همایش بهبود روند بودجه ریزی در ایران؛ حکمرانی بودجه از تفریغ تا تدوین" است که با همکاری مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده نگری، سازمان برنامه و بودجه کشور، دیوان محاسبات کشور و سازمان هدفمندی یارانه ها، به همّت دفتر آموزش مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده نگری با حضور صاحب نظران ملی و استانی روز چهارشنبه ۱۲ بهمن ماه ۱۴۰۱ برگزار شد.
منبع: فارس
