به گزارش خبرنگار ایبِنا، ایران و چین از سال‌ها پیش یار غار یکدیگراند و اگرچه بعد از تشدید تحریم‌ها برخی شرکای تجاری و اقتصادی وفای به عهد را شکستند و زیر همه قول و قرارهایشان با ایران زدند، اما چین این دوستی را رها نکرد و حتی برای تقویت همکاری‌ها نیز تلاش کرد و حالا برای ایران شریک‌تراز همیشه شده است.
آغاز تحکیم روابط ایران با چین را می‌توان از سال ۹۴ دانست؛ همان زمانی که رئیس‌جمهور چین یک سال پس از برجام به ایران سفر کرد. این در حالی بود که پس از خروج ترامپ؛ رئیس جمهور آمریکا از برجام در سال ۹۷، کشور‌های اروپایی از تامین برخی منافع تجاری و سرمایه‌گذاری در چهارچوب برجام ناامید شدند و همه چیز به بن‌بست خورد، اما در این شرایط چین؛ یار غار ایران ماند و به خرید نفت ایران ادامه داد.
این دو کشور سال ۹۵ هم بیانیه مشترک جامع راهبردی صادر و برای انعقاد یک برنامه همکاری جامع توافق کردند که پیش‌نویس این سند در تیرماه ۹۹ در دولت روحانی بررسی و تأیید شد و وزیر امور خارجه مامور شد با انجام مذاکرات نهایی، بر اساس منافع متقابل بلندمدت، این برنامه را به امضای طرفین برساند که این اتفاق نهایت در ۷ فروردین ۱۴۰۰ اجرایی شد.
دیروز؛ ابراهیم رئیسی؛ رئیس جمهور ایران با دعوت رسمی همتای چینی خود به این کشور سفر کرد و همانطور که پیش از عزیمت به چین در پاویون فرودگاه بین‌المللی مهرآباد تهران گفت در این سفر اجرایی شدن سند راهبردی ۲۵ ساله بین ایران و چین دنبال خواهد شد.
گفته‌ها حاکی بر این است که با اجرایی شدن این سند، چین به میزان ۲۸۰-۴۰۰ میلیارد دلار در ایران سرمایه گذاری خواهد کرد. این سرمایه گذاری بر اساس واحد پولی چین و یوان خواهد بود.
به هر حال این سفر میتواند دستاورد‌های اقتصادی مهمی داشته باشد چرا که وزرای نفت، راه و شهرسازی، صمت، جهاد کشاورزی و رئیس کل بانک مرکزی نیز در هیات همراه رئیس جمهور حضور دارند و همراهی این تیم اقتصادی به خوبی میتواند مسیر همکاری‌ها را بیشتر باز کند.
از سوی دیگر، همکاری ایران و اژد‌های زردی که زیر سایه تحریم‌های شدید بین‌المللی همچنان شریک اصلی کشورمان باقی ماند؛ یک بازی برد-برد است چرا که چین به نفت و سنگ آهن و کامودیتی‌های ایران نیاز دارد و بنابراین می‌توان از این فرصت بهره کافی را برد.
آنطور که جمشیدی معاون سیاسی دفتر رئیس جمهور گفته، این اولین سفری است که در دو دهه اخیر به دعوت چین انجام می‌شود و خود چینی‌ها اعلام کرده‌اند که طی دو دهه گذشته سفری در این حد نداشته اند؛ بنابراین سفر رئیسی به چین سفر مهمی است.
رئیسی در دهمین سفر خارجی خود در ۱۸ ماه اخیر، بامداد سه‌شنبه به وقت تهران وارد پکن پایتخت چین و دومین شهر بزرگ این کشور شد و عصر امروز به وقت پکن در ساختمان کنگره خلق چین مورد استقبال رسمی «شی جین پینگ» رئیس جمهور چین قرار گرفت. یکی از دستاورد‌های این سفر این است که در مراسم امضای اسناد و تفاهم نامه همکاری بین تهران و پکن در حضور رئیسان جمهور و بین وزیران دو کشور در کنگره ملی خلق چین، ۲۰ سند همکاری امضا شد. تفاهمات همکاری در زمینه مدیریت بحران، گردشگری، ارتباطات و فناوری اطلاعات، محیط زیست، تجارت بین‌المللی، مالکیت معنوی، کشاورزی، صادرات، بهداشت و درمان، رسانه، ورزش و میراث فرهنگی از جمله اسناد امضا شده میان مقامات جمهوری اسلامی ایران و چین است.
رئیس‌جمهور همچنین امروز با «لی جان شو» رئیس کنگره ملی خلق چین دیدار داشت که در این دیدار، ایران و چین را دوستان دوران سخت توصیف و از حمایت‌های سازنده کنگره ملی خلق چین در جهت گسترش همکاری‌های دو کشور قدردانی و بر استمرار و تقویت مشارکت جامع راهبردی ایران و چین تاکید کرد.
رئیسی با تاکید بر اهمیت نقش همکاری‌های پارلمانی بر روند توسعه همکاری‌های دوجانبه، از حمایت‌های سازنده کنگره ملی خلق چین در جهت پیشبرد روابط راهبردی ایران و چین قدردانی کرد.
در این دیدار ضرورت استفاده از ظرفیت ساز و کار‌های منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای مورد تاکید قرار گرفت. در ادامه این دیدار همچنین با اشاره به دستاورد‌های کنگره ملی خلق چین در تهیه و تصویب طرح‌ها و برنامه‌های توسعه‌ای چین، بر تبادل تجربه در این زمینه تاکید شد.
همچنین رئیس جمهور کشورمان در دیدار با «لی که چیانگ» نخست وزیر چین؛ سند جامع مشارکت راهبردی میان جمهوری اسلامی ایران و چین را نمادی از اراده دو کشور برای توسعه روابط دانست و بر ضرورت تلاش دو کشور برای اجرای کامل آن تاکید کرد.
وی در ادامه با اشاره به پیشینه همکاری‌های تاریخی و ارزشمند دو تمدن بزرگ ایران و چین و همچنین توافقات مهم دو کشور در زمینه‌های مختلف اقتصادی و تجاری، بر گسترش هر چه بیشتر روابط ایران و چین تاکید کرد.
در این دیدار «لی که چیانگ» نخست وزیر چین نیز با اشاره به سابقه تاریخی روابط و وحدت نظر دو کشور در رویکرد چند جانبه‌گرایی در جهان گفت: مذاکرات سازنده‌ای میان دو کشور در جهت توسعه روابط در موضوعات مختلف در جریان است. نخست وزیر چین در ادامه سند جامع مشارکت راهبردی میان دو کشور را از جمله دستاورد‌های حاصل از توافقات فیمابین عنوان و بر تمایل پکن برای اجرای کامل آن و همچنین تقویت همکاری و هماهنگی با تهران در راستای استمرار روند توسعه مناسبات دو کشور تاکید کرد.
لی که چیانگ همچنین با اشاره به نقش مهم و تاثیرگذار جمهوری اسلامی ایران در منطقه بر ضرورت همکاری و هماهنگی میان دو کشور برای توسعه امنیت در راستای تامین منافع دو کشور تاکید کرد.
سفر رئیس کل بانک مرکزی به همراه رئیس جمهور به چین هم قطعا دارای پیام خاصی است و می‌توان این پیش بینی را داشت که در آینده نزدیک می‌توان شاهد گشایش‌های ارزی و متعادل شدن قیمت دلار در هفته‌های آتی بود.
به گفته کارشناسان اگر این سفر موجب افزایش خرید نفت از ایران شود برای بازار ارز هم دارای اهمیت خواهد بود چرا که فروش نفت ایران، دسترسی کشور به منابع ارزی را افزایش خواهد داد و اگر در این سفر بدون توجه به فشار‌های آمریکا برنامه افزایش فروش نفت ایران به چین تایید شود میتواند ترمز تقاضا‌های غیرواقعی در بازار ارز را هم بکشد. در واقع با توجه به روند افزایشی قیمت نفت پیش بینی می‌شود شرایط برای بازارساز برای کنترل بازار ارز به دلیل دسترسی به منابع ارزی بهتر خواهد شد.
بر همین اساس نتیجه سفر رئیس جمهور ایران به چین میتواند انتظارات افزایشی در بازار ارز را تعدیل کند. این درحالی است که پیشتر نیز موضوع قرارداد ۲۵ساله توانست تا حدی انتظارات افزایشی در بازار ارز را تعدیل و برای مدتی از سرعت صعودی بازار ارز کم کند.
علیرضا پیمان پاک؛ رئیس سازمان توسعه تجارت ایران نیز با بیان اینکه تجارت دو کشور در سال گذشته ۳۰ درصد افزایش داشته است، گفت: چین بزرگترین شریک تجاری کشورمان است که استفاده از ارز ملی یعنی یوآن در تعاملات میتواند تاثیر بسیاری در تامین ارز و توسعه تجارت دو کشور داشته باشد.
او چین را یکی از اقتصاد‌ها بزرگ جهان می‌داند و می‌گوید: این کشور در سال‌های اخیر ارتباط سیاسی و اقتصادی خوب و نزدیکی با ایران داشته و یکی از اهداف دولت سیزدهم توسعه تجارت با این کشور است.
پیمان پاک تصریح کرد: رئیس جمهور در سفر قریب الوقوع به چین برنامه‌های مختلفی در حوزه‌های انرژی، صنعت و معدن، کشاورزی، دانش بنیان، حمل ونقل، ... دارد. ایران با قرار گرفتن در مسیر کریدور شرق به غرب و جنوب به شمال میتواند مسیر مناسبی برای تجارت کالا‌های دیگر کشور‌ها باشد. در سفرآقای رئیسی به چین حوزه زیر ساخت حمل و نقل، ترانزیت کالا و تامین بار نیز از موضوعات مهم مورد توجه خواهد بود.
رئیس سازمان توسعه تجارت ایران تاکید کرد: یکی از ویژگی‌های این سفر، سفر‌های ابتدایی هیات‌های مختلف تخصصی و مذاکرات آن‌ها با هیات‌های چینی است که این سفر کمک میکند تا موانع پیش رو توافقات برطرف شود و دستاورد‌های خوبی در حوزه‌های اقتصادی و تجاری حاصل خواهد شد.
در همین باره، مهراد عباد، نائب رئیس کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه تجارت ایران و چین قدمت بسیاری طولانی دارد، اظهار کرد: در دهه‌های گذشته بخش عظیمی از مواد اولیه مورد نیاز از این کشور برای ایران تامین می‌شد و بخش خصوصی تبادلات کالایی را به خوبی و با سهولت انجام می‌داد.
وی با تاکید بر اینکه بخش خصوصی از گسترش تجارت با چین استقبال میکند، افزود: ارزانی تولیدات و دریافت حمایت‌های یارانه‌ای در تعرفه‌های تجاری موجب توجه بیشتر به توسعه روابط اقتصادی با این کشور است، البته در سال‌های اخیر برخی مشکلات موجب برهم خوردن تعادل تجاری دو کشور شده بود.
براساس آمار گمرک، چین با مجموع تجارت (جمع واردات و صادرات) ۲۹.۲ میلیون تن کالا به ارزش ۲۵.۳ میلیارد دلار بیشترین میزان تبادل تجاری با ایران را در ۱۰ ماه امسال داشته و جلوتر از امارات با ۱۹.۸ میلیارد دلار، ترکیه با ۱۱.۷ میلیارد دلار و عراق با ۹ میلیارد دلار قرار دارد.
در بین ۱۴۳ مقصد صادراتی کشور، چین با خرید ۱۲ میلیارد و ۸۰۶ میلیون دلار، بیشترین خرید کالا از ایران را در این مدت داشته که با رشد ۱۰ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل همراه بوده است.
واردات ایران از چین هم به ۱۲ میلیارد و ۶۹۸ میلیون دلار رسید که با رشد ۳۳ درصدی همراه بوده است.
بیش از ۸.۵ میلیارد دلار مواد معدنی، مشتقات پترو پالایشگاهی، مصالح ساختمانی، قیر و محصولات فولادی، آهنی و سایر فلزات نیمه ساخته در ده ماه گذشته به چین صادر شده و سایر کالا‌های صادره نیز شامل محصولات شیلاتی، غذایی، خشکبار و زعفران، لاستیک، چرم، کیف، لوازم و محصولات نیمه صنعتی، شیمیایی، الکتریکی، محصولات شیشه و آئینه، پارچه و ... بوده است.
روغن‌های صنعتی، کود، دارو، ماشین الات، لوازم الکترونیکی، محصولات فولادی، پارچه، لاستیک، لوازم و قطعات خودرو، کاغذ و مقوا و محصولات غذایی و نهاده‌ها از مهمترین کالا‌های وارده از چین به ایران در این مدت بودند.
از سوی دیگر براساس آمار گمرک چین، مبادلات تجاری ایران و چین در سال ۲۰۲۲ با رشد ۷ درصدی نسبت به سال قبل از آن به بیش از ۱۵ میلیارد دلار رسید.
این در حالی است که تجارت ایران و چین در سال ۲۰۲۱ بالغ بر ۱۴ میلیارد و ۷۶۰ میلیون دلار اعلام شده بود.
رشد ۷ درصدی مبادلات تجاری ایران و چین در سال ۲۰۲۲ در حالی است که طی سال قبل از آن تجارت دو کشور حدود یک درصد کاهش یافته بود.
بر اساس این گزارش صادرات چین به ایران در ماه‌های ژانویه تا دسامبر ۲۰۲۲ رشد ۱۴ درصدی داشته و به ۹ میلیارد و ۴۴۰ میلیون دلار رسیده است. چین در سال قبل از آن ۸ میلیارد و ۲۵۸ میلیون دلار کالا به ایران صادر کرده بود.
اما واردات چین از ایران در سال ۲۰۲۲ با کاهش ۲ درصدی مواجه شده و از ۶ میلیارد و ۵۰۲ میلیون دلار در سال ۲۰۲۱ به ۶ میلیارد و ۳۵۵ میلیون دلار در این سال رسیده است.
البته تراز تجاری دو کشور در سال ۲۰۲۲ حدود ۳ میلیارد دلار به نفع چین بوده و این در حالی است که سهم ایران از کل تجارت جهانی چین در این سال فقط ۰.۲۵ درصد بود. چین در این سال ۶۳۰۸ میلیارد دلار با دنیا رابطه تجاری داشته که ۳۵۹۳ میلیارد دلار از این رقم مربوط به صادرات این کشور و ۲۷۱۵ میلیارد دلار نیز شامل واردات این کشور بوده است. تجارت جهانی چین در سال میلادی گذشته ۴.۴ درصد رشد داشته است.
