به گزارش خبرنگار ایبِنا، طی چند سال گذشته، چین به طور پیوسته در حال آزمایشات گسترده بر روی طراحی، خلق و انتشار اولین رمز ارز ملی خود یعنی یوان دیجیتال (e-CNY) بوده است و اکنون به نظر می‌رسد که آماده تبدیل شدن به اولین اقتصاد بزرگی جهان است که ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) خود را رسما در سال ۲۰۲۳ راه‌اندازی می‌کند. با این حال، پروژه ارز دیجیتال ملی چین با چالش‌های مختلفی در داخل و خارج از کشور مواجه است. اگرچه دولت چین بیش از هر اقتصاد بزرگ دیگری در تحقیقات ارز‌های دیجیتال پیشگام‌تر عمل کرده است، اما این چالش‌های اقتصادی و سیاسی به این معناست که پس از نزدیک به یک دهه توسعه و چندین سال آزمایش بر روی یوان دیجیتال، هنوز تاریخ مشخصی برای انتشار رسمی آن اعلام نشده است.
با توجه به مسائل فوق الذکر، به نظر می‌رسد که بررسی ماهیت، کارکردها، خصوصیات و چالش‌های پیش روی یوان دیجیتال، برای بازار‌های مالی اقتصاد‌های دیگر من جمله کشور ما، حائز اهمیت باشد.
لذا در این بخش از مجموعه مقالات تجربه جهانی انتشار رمز ارز‌های ملی، به سراغ تبیین عملکرد بانک خلق چین در ارتباط با رمز ارز ملی خود یعنی یوان دیجیتال می‌رویم.
رمز ارز ملی کشور چین که با نام یوان دیجیتال (e-CNY)، شناخته می‌شود، نسخه‌ی دیجیتال ارز قانونی چین، رنمینبی (RMB) یا یوان کاغذی است و یک ارز دیجیتال بانک مرکزی متمرکز محسوب می‌گردد. این رمز ارز ملی توسط بانک مرکزی چین، یعنی بانک خلق چین (PBOC) صادر می‌شود؛ در واقع امتیاز انتشار، مدیریت و بازخرید یوان دیجیتال، انحصارا فقط در اختیار این نهاد قرار دارد. این رمز ارز ملی جهت ایجاد سهولت در مبادلات، سهولت در پرداخت هزینه‌های روزانه کالا‌ها و خدمات شهروندان چینی و در نهایت، افزایش سرعت معاملات تجاری در این کشور طراحی شده است.
همچنین یوان دیجیتال بخشی از پایه پولی (M۰) کشور چین را تشکیل می‌دهد، به این معنی که این ارز دیجیتال بخشی از "پول نقد" در گردش این کشور محسوب می‌شود.
یک واحد یوان دیجیتال، معادل یک واحد یوان کاغذی یا یک واحد رنمینبی (RMB) در بازار مالی چین است. برخلاف بسیاری از ارز‌های دیگر، یوان کاغذی، یک ارز با نرخ مبادله ثابت است و ارز شناور آزاد که ارزش آن توسط بازار تعیین شود، محسوب نمی‌شود. همچنین ارزش یوان دیجیتال در سبد‌های ارزی ویژه، مانند سبد RMB به سیستم تجارت خارجی چین (CFETS) که شامل تعدادی زیادی از ارز‌های پیشرفته بازار از جمله دلار آمریکا، یورو، پوند انگلیس و فرانک سوئیس می‌شود، مرتبط است.
بانک مرکزی چین از سال ۲۰۱۴، تحقیق و بررسی برای خلق و انتشار یک رمز ارز ملی را آغاز کرد. رئیس بانک خلق چین در جولای ۲۰۱۴ اعلام کرد که چین، اولین کشوری خواهد بود که رمز ارز ملی خود یعنی یوان دیجیتال را علاوه بر مناسبات اقتصادی داخلی شهروندان چینی، به سرعت وارد عرصه تجارت بین الملل کرده و در پیمان‌های پولی دو یا چند جانبه به کار خواهد گرفت.
اما شرایط آن طور که پیش‌بینی شده بود، پیش نرفت. چالش‌های جدی اقتصاددانان و متخصصین حوزه مالی که گروهی طرفدار و گروه مخالف پر و پا قرص انتشار یوان دیجیتال بوده‌اند، صدور این رمز ارز ملی را به مدت ۶ سال به تعویق انداخت، بطوریکه از سال ۲۰۱۴ تا ابتدای سال ۲۰۲۰، پیشرفتی جز راه‌اندازی آزمایشی اولیه یوان دیجیتال در شنژن، سوژو، چنگدو و شیونگان انجام نشد.
این انتشار آزمایشی در سال ۲۰۲۱ به استان هاینان، شانگ‌های و تعدادی شهر دیگر گسترش یافت.
از آوریل ۲۰۲۲، برنامه توسعه آزمایشی یوان دیجیتال در سایر شهر‌های بزرگ چین و همچنین هنگ کنگ (به عنوان اولین اقلیم خارج از محدوده‌ی چین) انجام گرفت.
بازی‌های المپیک زمستانی ۲۰۲۲، اولین رویداد و مجمع بزرگ بین‌المللی بود که استفاده آزمایشی یوان دیجیتال (e-CNY) در آن به وقوع پیوست. بازدیدکنندگان خارجی این ایونت ورزشی، برای اولین بار در قالب حساب‌های کاربری از پیش طراحی شده، توانستند بخشی از هزینه‌های روزمره خود در طول برگزاری بازی‌های المپیک زمستانی پکن را با این رمز ارز ملی پرداخت کنند. این اتفاق، اولین مواجه نسبتا رسمی کشور‌های خارجی با یوان دیجیتال بود؛ و امروز که در سه ماهه اول سال ۲۰۲۳ میلادی قرار داریم، هنوز تاریخ دقیقی مبنی بر انتشار و صدور رسمی این رمز ارز ملی توسط بانک خلق چین اعلام نشده است.
به گفته کارشناسان حوزه مالی، علت اصلی تاخیر در راه اندازی رسمی یوان دیجیتال، مخالفت‌ها و کارشکنی‌های داخلی و خارجی در افزایش بکارگیری ارز ملی چین (یوان کاغذی و یوان دیحیتال) برای تراکنش‌های فرامرزی بوده است. حاکمیت چین در چند سال اخیر در راستای اهداف بلندمدت پکن در جهت افزایش استفاده از یوان کاغذی و دیجیتال در خارج از بازار داخلی چین تلاش زیادی کرده است.
ارز قانونی چین، رنمینبی (RMB) یا یوان کاغذی، در حدود ۳ درصد از سهم پرداخت‌های بین المللی را به خود اختصاص داده و پس از دلار آمریکا با نزدیک به ۴۰ درصد، یورو با بیش از ۳۵ درصد و پوند انگلیس با چیزی در حدود ۲۲ درصد، با اختلاف در جایگاه چهارم قرار گرفته است. اما این سهم بسیار کم، در تضاد آشکار و نامتناسب با رتبه دوم سهم چین از تولید ناخالص داخلی جهانی (۱۷.۹ درصد) قرار دارد. در همین حال، در داخل کشور، دولت چین مدت‌هاست که قصد خود را برای محدود کردن قدرت و سهم بازار بانک‌های تجاری و شرکت‌های پرداخت دیجیتالی که مستقل از دولت فعالیت می‌کنند، به ویژه Alipay (متعلق به علی‌بابا) و WeChatPay (متعلق به Tencent) اعلام کرده است. خلق و انتشار یوان دیجیتال به عنوان یک ارز دیجیتال متمرکز به چین این امکان را می‌دهد که هم افزایش سهم خود از پرداخت‌های فرامرزی و جهانی را افزایش دهد و هم بخش قدرتمند فناوری مالی خصوصی خود را با دقت بیشتری رصد کند.
اپلیکیشن یوان دیجیتال، اصلی‌ترین پلتفرم و بستری است که کاربران می‌توانند از طریق آن به e-CNY دسترسی پیدا کرده و مبادلات خود را انجام دهند.
در ابتدای سال ۲۰۲۱، اولین نسخه اپلیکیشن یوان دیجیتال برای iOS و اندروید در فروشگاه‌های اپلیکیشن داخلی چین بارگذاری شد و تا به امروز بیش از ۱۰ نسخه به روز شده آن منتشر شده است. این اپ هم اکنون در ۲۳ شهر در سراسر چین در دسترس کاربران چینی قرار دارد و بیش از یک میلیارد کاربر را قادر می‌سازد تا با ثبت نام از طریق طیف وسیعی از بانک‌های تجاری مورد تائید بانک خلق چین، از یوان دیجیتال استفاده نمایند.
علاوه بر این، در آوریل ۲۰۲۱، وی چت پی (WeChatpay) متعلق به Tencent اعلام کرد که یوان دیجیتال را به عنوان یک رمز ارز ملی با بیش از ۱.۲ میلیارد کاربر چینی، به عنوان یک گزینه پرداخت در پلتفرم خود بارگذاری کرده است.
در ماه مه ۲۰۲۱ همچنین اعلام شد که یوان دیجیتال در اکوسیستم خدمات علی بابا (Alibaba) بارگذاری شده است. این اتفاق به کاربران برنامه تحویل غذا ele.me علی‌بابا، برنامه تحویل مواد غذایی Hema Fresh و پلتفرم‌های تجارت الکترونیک Taobao و Tmall اجازه می‌دهد تا با استفاده از یوان دیجیتال، هزینه سفارش‌های خود را پرداخت کنند.
اپلیکیشن یوان دیجیتال در حال حاضر فقط در فروشگاه‌های اپلیکیشن چینی و فقط به زبان چینی موجود است.
شهروندان خارجی و غیرچینی در حال حاضر فقط می‌توانند به عملکرد‌های محدودی در اپلیکیشن یوان دیجیتال دسترسی داشته باشند، زیرا برای ارتقای کاربری در این اپ به سطوح بالاتر، ارائه اسکن کارت شناسایی چینی لازم است؛ لذا در حال حاضر، پایین‌ترین سطح ثبت نام بدون کارت شناسایی چینی در دسترس خارجیان قرار دارد که دارای محدودیت هزینه روزانه ۵۰۰۰ یوان و محدودیت هزینه سالانه ۵۰۰۰۰ یوان است.
