نوسان قیمت کالا‌ها و چالش تورم

به گزارش ایبِنا، قیمت مواد غذایی و انرژی در سال‌های اخیر در بحبوحه همه‌گیری کرونا و جنگ در اوکراین، که منجر به اختلالات عمده در عرضه شد، به بالاترین حد تاریخی رسید. این امر با افزایش شدید نوسان قیمت کالا‌ها نیز همراه بود. نوسانات بالا و پایین در قیمت کالا‌ها احتمالاً در سال‌های آینده چالش‌های اقتصادی جهانی ایجاد خواهد کرد که این بسیار نگران‌کننده است. این موضوع از دو بعد ـ صادرکنندگان و واردکنندگان کالا ـ در گزارش جدید صندوق بین المللی پول برای گروه بیست با عنوان «آثار اقتصاد کلان ناامنی غذا و انرژی» مورد بررسی قرار گرفته است که به اختصار در اینجا مورد بحث قرار می‌گیرد. در واقع در این یادداشت به تبیین چگونگی تأثیرپذیری رشد اقتصادی و تورم از نوسانات قیمت کالا‌ها پرداخته می‌شود.

رشد اقتصادی

چنین نوساناتی در قیمت کالا‌ها می‌تواند بر رشد اقتصادی بلندمدت، به ویژه برای صادرکنندگان کالا تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، نوسانات بیشتر در قیمت کالا‌ها ممکن است باعث نوسانات بیشتر در تأمین مالی دولت در کشور‌های صادرکننده کالا شود و در نتیجه منجر به توقف ـ شروع سرمایه‌گذاری عمومی شود. به نوبه خود، این امر بر سرمایه گذاری فیزیکی و سرمایه انسانی تأثیر می گذارد.

نمودار ۱. نوسانات قیمت کالا‌ها

توضیحات: شرایط نوسانی تجارت کالا (CToT) که به معنای انحراف استاندارد رشد سالانه آن تعریف شده است برای دوره زمانی ۱۹۸۱ الی ۲۰۱۹ در حدود یک درصد بوده است در حالی که در دوره ۲۰۲۰ الی ۲۰۲۱ این شاخص به عددی حدود ۲ درصد رسیده است. در واقع دو برابر شده است. افزایش یک درصدی در شرایط نوسانی تجارت کالا (CToT) منجر به کاهش حدود ۰.۴ درصدی در رشد درآمد سرانه و افزایش حدود ۰.۲ درصدی در نوسان تورم خواهد شد.

تورم

به نظر می‌رسد، نوسانات قیمت کالا‌ها باعث افزایش نوسانات تورم داخلی در میان مدت می‌شود. به عنوان مثال، در کشور‌های واردکننده کالا‌ها و انرژی، نوسانات بیشتر در قیمت کالا‌های وارداتی به قیمت‌های داخلی منتقل می‌شود و در نتیجه منجر به نوسان بیشتر تورم مصرف کننده می‌شود.

چالش‌های ناشی از افزایش نوسان قیمت کالا‌ها در رأس مشکلات ناشی از افزایش سطح قیمت‌ها قرار دارد. قیمت جهانی کالا‌های غذایی در دو سال قبل از حمله روسیه به اوکراین نزدیک به ۴۰ درصد افزایش یافت و جنگ قیمت‌ها را حتی بالاتر برد. قیمت گندم در مارس ۲۰۲۲ نسبت به ماه قبل ۳۸ درصد افزایش یافت. قیمت انرژی به شدت افزایش یافت، قیمت گاز طبیعی در اورپا سه برابر شد. قیمت‌های بالای انرژی باعث شد تا قیمت‌های بی سابقه کود‌های معمولی برای تولید مواد غذایی به ثبت برسد.

نمودار ۲. بازگشت آهسته روند قیمت‌ها به قبل از جنگ روسیه و اوکراین

توضیحات: قیمت انرژی و مواد غذایی حتی پس از تعدیل همچنان بالا می‌ماند.

چشم‌انداز آتی

در حالی که قیمت‌های بین المللی غذا و انرژی از زمان اوج اخیر خود تعدیل شده‌اند، با این وجود همچنان بالا هستند. علاوه بر این، افزایش قیمت‌ها به افزایش قیمت مصرف‌کننده کمک کرده و منجر به مشکلات اقتصادی در سراسر جهان شده است. میلیون‌ها نفر، به طور مشخص در کشور‌های فقیرتر، به سمت ناامنی غذایی سوق داده می‌شوند.

برنامه جهانی غذا تخمین می‌زند ۳۴۵ میلیون نفر در تقریباً ۸۰ کشور در سال جاری با ناامنی غذایی حاد مواجه خواهند شد که این رقم نسبت به سال ۲۰۲۰ بیش از دو برابر است.

پیشنهاد‌های سیاستی

در میان این چالش ها، سیاست گذاران باید هوشیار باشند.

اول و مهم‌تر از همه، پرداختن به تورم یک نگرانی کلیدی است، به این معنی که سیاست پولی باید بر کاهش تورم متمرکز باشد. در عین حال، سیاست مالی باید انقباض تدریجی و مداوم را هدف قرار دهد و در نتیجه فشار بر سیاست پولی را برای مبارزه با تورم بالا کاهش دهد و در عین حال از آسیب پذیرترین اقشار حمایت کند. به این ترتیب، سیاست‌های گسترده پرهزینه برای کاهش تأثیر قیمت‌های بالاتر کالاها، از جمله اقداماتی مانند یارانه‌های قیمتی برای محدود کردن انتقال به قیمت‌های داخلی، باید بازنگری شوند و اقدامات هدفمند برای حمایت از خانوار‌های آسیب پذیر جایگزین شوند.

چنین اقداماتی به جلوگیری از تحریف‌هایی که از تعدیل قیمت‌های بالاتر انرژی جلوگیری می‌کند یا به تأخیر می‌اندازد، کمک می‌کند. علاوه بر این، آن‌ها انگیزه‌های توسعه منابع انرژی سبز جایگزین را حفظ می‌کنند و از پایداری مالی حمایت می‌کنند. این همچنین اثرات توزیعی مفیدی خواهد داشت، زیرا یارانه‌های انرژی تمایل دارد به نفع خانوار‌های ثروتمندتر نیز باشد. برای به حداقل رساندن اثرات نامطلوب طولانی مدت نوسانات قیمت‌های کالا، اطمینان از نهاد‌های مالی کلان قوی که می‌توانند نوسان قیمت کالا‌ها را مهار کنند، نیز مهم است.

اقدامات داخلی نباید به تنهایی انجام شود. تلاش‌های چند جانبه برای دستیابی به اهداف مشترک رسیدگی به ناامنی غذایی و انرژی ضروری است. حفظ تجارت آزاد مواد غذایی حیاتی است. علاوه بر این، جریان آزاد تجارت در نهاده‌های فلزی و معدنی که بر گذار سبز حیاتی هستند، از امنیت انرژی نیز حمایت می‌کند.

منبع:

https://www.imf.org/en/Blogs/Articles/۲۰۲۳/۰۳/۲۸/volatile-commodity-prices-reduce-growth-and-amplify-swings-in-inflation