به گزارش خبرنگار ایبِنا؛ بازار‌های مالی در همه جای دنیا از خبر‌ها و حوادث پیرامون خود اثر می‌پذیرند و در این بین، بروز رفتار ناشی از ترس (پنیک) هم یکی از عوارض شناخته شده در این زمینه است؛ با این وجود بسته به میزان توسعه یافتگی و عمق بازار‌ها و بلوغ رفتاری سرمایه‌گذاران، میزان اثرگذاری اخبار و حوادث بر بازار متفاوت است.
به عبارت دیگر وقتی بازار قدرت تفکیک اخبار و حوادثی که منجر به ریسک‌های سیستماتیک و غیرسیستماتیک می شود را داشته باشد، در مواقع حساس دچار خطای تحلیل نمی‌شود و رفتار منطقی از خود بروز می‌دهد. از سوی دیگر، در صورتی که سرمایه‌گذار به هر دلیلی - عمدتاً ناشی از تجربه کم – رفتار هیجانی از خود بروز دهد، عواقب آن را با فاصله زمانی کم مشاهده خواهد کرد.
برهمین اساس بازار‌های مالی کشورمان از ابتدای هفته جاری با چالش جدیدی مواجه شده‌اند. در پی درگیری رزمندگان فلسطینی با اشغالگران اسرائیلی در سرزمین های اشغالی که از روز شنبه آغاز شده و همچنان ادامه دارد، برخی از افراد در داخل کشور نگران و دچار هیجان شده‌اند.
این درگیری‌ها به شکلی غیرمنطقی در بازار سرمایه کشور بروز کرد؛ به طوری که روز یکشنبه شاخص کل بورس ۵۱ هزار واحد ریخت. تحلیلگران علت این رخداد را رفتار غیرمنطقی ناشی از ترس سهام‌داران عنوان کردند که البته امروز این ترس فروکش کرد و بازار دوشنبه بسیار منطقی‌تر و آرام‌تر دنبال شد.
در بازار ارز شرایط کمی متفاوت است. در این بازار، دلالان بزرگ ارزی با قیمت سازی برای دلار در کانال‌های تلگرامی، صحنه‌گردانی می‌کنند.
این سوداگران با کمک رسانه‌های خارجی و داخلی همسو، فضاسازی سنگینی رقم می‌زنند و با دامن زدن به نرخ‌های ساختگی و ایجاد ترس در دل مردم، دارایی‌های ارزی و سایر اقلام متأثر از قیمت ارز را با بیشترین قیمت ممکن به افراد عادی می‌فروشند.
در روزهای گذشته قیمت دلار در بازار غیررسمی با همین فرایند تا کانال ۵۲ هزار تومان اعلام می‌شود که به اعتقاد صاحب‌نظران، هیچ تناسبی با وضعیت بنیادی بازار ارز و چشم‌انداز مثبت درآمد‌های ارزی کشور ندارد.
در این زمینه مجتبی یوسفی؛ عضو هیئت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا، ضمن اشاره به نوسانات اخیر نرخ ارز در بازار با بیان اینکه این افزایش نرخ ارز بدون هیچ دلیل بنیادی رخ داده و پایدار نیست، اظهار کرد: «نوسان نرخ ارز که متأثر از تحولات در فلسطین اشغالی است موقتی خواهد بود چرا که تحت تأثیر تحریک انتظارات تورمی قرار دارد.»
او یادآور شد: «چندی پیش نیز این موضوع تکرار شد و دلار تا ۵۴ هزار تومان رسید، اما با تدابیر بانک مرکزی دوباره به مسیر ثبات خود بازگشت چرا که دلیل اقتصادی و بنیادی نداشت.»
یحیی لطفی‌نیا؛ استاد اقتصاد دانشگاه مفید و تحلیلگر مسائل پولی و ارزی هم در واکنش به هیجانات ایجاد شده در بازار ارز و افزایش قیمت دلار غیررسمی به دلیل مسائل و اتفاقات منطقه به خبرنگار ایبنا گفت: «کاملاً طبیعی است که بازار به تحولات اخیر و درگیری‌های به وجود آمده در منطقه واکنش نشان داده است. در واقع اتفاقات اخیر منطقه، روی انتظارات بازار تأثیر داشته وگرنه هنوز اتفاق واقعی نیفتاده تا قیمت ارز با توجه به آن تحت تأثیر قرار گیرد.»
وی ادامه داد: «از روز شنبه تاکنون نه منابع ارزی ما محدود شده و نه سطح تقاضا افزایش پیدا کرده، بلکه این انتظارات است که بالا رفته و با موج روانی در بازار مواجه شده است. معتقدم برای تحلیل دقیق بازار باید فعلاً منتظر آثار و تبعات و نتایج تحولات منطقه باشیم و مطمئناً از روز شنبه تاکنون هر اتفاقی در بازار رخ داده به دلیل هیجانات و موج روانی بوده است.»
یک نکته مهم که صاحب‌نظران بر آن تأکید دارند، وضعیت متغیر‌های بنیادی مؤثر بر بازار ارز است. به اعتقاد این کارشناسان، با جهش صادرات نفتی و غیرنفتی که تراز تجاری کشور را مثبت کرده، در کنار آزادسازی پی‌درپی منابع ارزی مسدود شده در کره جنوبی، لوکزامبورگ و به‌زودی در سایر کشور‌ها و همچنین سیاست‌های اصلاحی بانک مرکزی در بازار ارز، باید منتظر آرامش و ثبات ارزی در ماه‌های آینده باشیم و چشم‌انداز جهش ارزی مشاهده نمی‌شود.
در همین ارتباط محمد کهندل؛ استاد اقتصاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل پولی و ارزی در واکنش به هیجانات ایجاد شده در بازار ارز و افزایش قیمت دلار غیررسمی و تلگرامی گفته است «واقعیت این است که دلیل افزایش قیمت دلار تلگرامی کاملاً ناشی از انتظارات بوده و یک مسئله روانی است. مسائل بنیادین در اقتصاد ایران در ماه‌های اخیر روند بهبود را نشان می‌دهد و گران شدن دلار را نشان تأیید نمی‌کند.»
به گفته این کارشناس «اینکه قیمت دلار در اثر اتفاقات روزهای اخیر واکنش نشان دهد طبیعی است، این مسئله در گذشته نیز تکرار شده بود.»
بازی دلالان ارزی که با خبرسازی و قیمت سازی شروع شده و با فروش ارز به مردم با قیمت‌های گزاف پایان می‌یابد، اتفاق جدیدی نیست، اما در هر بر‌ها از نوسانات ارزی، ممکن است عده‌ای در دام این سفته‌بازان بیفتند.
جعفر قادری؛ عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در این زمینه گفت: «در بازار ارز دو نوع تقاضا وجود دارد یکی تقاضای مصرفی ارز و دیگری تقاضا به نیت سفته‌بازی است که در شرایط کنونی تقاضای سفته‌بازی افزایش پیدا می‌کند و عده‌ای برای حفظ قدرت خرید خود بخشی از دارایی خود را تبدیل به ارز می‌کنند.»
او بیان کرد: «گاهی تقاضای سفته‌بازی برای ارز به خاطر شرایط سیاسی افزایش می‌یابد، اما واقعاً اثر جنگ فلسطین و رژیم صهیونیستی بر اقتصاد ما زیاد نیست و مردم دقت کنند اسیر جو بازار نشوند، چون عده‌ای دلال درصدد نوسان‌گیری و سودجویی از هر شرایطی هستند.»
قادری ادامه داد: «گاهی مردم در شرایط نوسان‌گیری قصد دارند، سود‌هایی به جیب بزنند و با سرمایه مردم بازی کنند.»
اظهارات کارشناسان مختلف نشان می‌دهد اتفاق خاصی از محل تحولات منطقه بر اقتصاد کشور ما روی نداده و از نظر داشتن ذخایر و منابع ارزی هیچ جای نگرانی وجود ندارد و ارز کافی برای تقاضا‌های مصرفی و حتی تقاضای قدرت خرید وجود دارد و مردم نباید اسیر بازی نوسان گیران و دلالان شوند.
