گزارش ثبات مالی ابزاری جدید در بانکداری مرکزی مدرن

به گزارش روز چهارشنبه ایبِنا، گزارش ثبات مالی به سیاست‌گذاران کمک می‌کند تا با بررسی وضعیت بازارهای مالی و تحولات آتی نظام مالی، ریسک‌های سیستماتیک را مدیریت و از بروز بحران‌های احتمالی ممانعت به عمل آوردند. همچنین، گزارش ثبات مالی، علاوه بر تاثیر مناسب بر سیاست‌گذاری‌ها باعث می‌شود که با افزایش شفافیت و اطلاع‌رسانی دقیق و به‌هنگام به فعالان بازارهای مالی، سرمایه‌های خرد به سوی بازارهای باثبات‌تر حرکت کند.

بعد از بحران‌های مالی اخیر، برقراری ثبات مالی به عنوان یکی از مهمترین اهداف سیاست‌گذاران اقتصادی در دنیا مطرح شد؛ به نحوی که هر روز توجه بیشتری را از سوی مراجع پولی و مالی به خود جلب می‌کند. این شرایط باعث شد که در سطح ملی بانک‌های مرکزی و در سطح بین‌المللی بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول، شاخصی برای ثبات مالی تعریف کنند و نهادها و انجمن‌های بین‌المللی متعددی در این زمینه شکل بگیرد.

به این ترتیب یکی از مهمترین وظایف بانک‌های مرکزی اطمینان حاصل کردن از این است که نظام‌ بانکی و سیستم‌های پرداخت به خوبی عمل می‌کنند. حصول چنین اطمینانی نیازمند فهم روندهای کلیدی اقتصاد کلان، نظام بانکی و منابع ریسک در بانک‌های بزرگ و بازارهای مالی است. گزارش‌های ثبات مالی در حقیقت دریچه‌ای به سوی درک شرایط این روندها در بازارهای مالی مختلف است.

همان طور که سلامت را به نبود بیماری تعبیر می‌کنند، ثبات مالی را نیز می‌توان به نبود بحران مالی تشبیه کرد. این بحران می‌تواند شامل تغییرات ناگهانی نرخ بهره، نرخ ارز یا قیمت دارایی‌های مالی باشد. در این میان گزارش ثبات مالی مهمترین گزارش منتشره از سوی بانک‌های مرکزی برای بررسی بحران‌های احتمالی در بازارهای مالی در میان‌مدت و بلندمدت است.

گزارش ثبات مالی در کلی‌ترین حالت، به گزارش شرایط اقتصاد کلان یک کشور می‌پردازد که شامل تحلیل رشد و تورم، سیاست‌های پولی و مالی، مدیریت نرخ ارز، تراز تجاری و تاثیر اقتصاد جهانی بر بازارهای مختلف می‌شود. البته این گزارش به صورت جزئی‌تر به عوامل دیگری مانند روندهای موجود رشد اعتبار، تمرکز وام‌دهی در حوزه‌های پرریسک، کاهش کیفیت دارایی‌ها یا افزایش بدهی‌های پرداخت نشده نیز می‌پردازد. اهمیت هر کدام از این موارد به خودی خود نشان‌دهنده نقش پر اهمیتی است که این گزارش‌ها می‌توانند ایفا کنند.

گزارش ثبات مالی می‌تواند هم برای تصمیم‌گیرندگان کلان و هم خرد اقتصادی مفید باشد. تصمیم‌گیران کلان و سیاست‌گذاران می‌توانند با استفاده از اطلاعات موجود در این گزارش‌ها، چرخه‌ها و روندهای در حال شکل‌گیری معیوب را در بخش‌های مختلف شناسایی و این زنجیره‌ها را در همان حلقه‌های ابتدایی (و قبل از گسترش یافتن) قطع کنند.

علاوه بر این، تصمیم‌گیرندگان خرد نیز می‌توانند با استفاده از این گزارش‌ها، از اوضاع مساعد مالی در بخش‌های مختلف اطمینان حاصل کنند و از ورود به بازارهایی که ثبات مالی در آنها دورنمای مثبتی ندارد، دوری کنند. چنین شرایطی باعث می‌شود که سرمایه‌ها به سوی بازارهای مطمئن‌تر روانه شده و از بازارهای ناپایدار فاصله بگیرند. همین موضوع در نهایت باعث خواهد شد که اقتصاد نیز از شرایط ناپایداری فاصله گرفته و بخش‌هایی از اقتصاد رشد کنند که نه تنها باعث بی‌ثباتی نشده، بلکه به ثبات مالی و اقتصادی کشور می‌افزایند.

در نهایت باید گفت که بحران‌های مالی در اقتصاد از واگیردارترین بحران‌ها هستند؛ یعنی به محض اینکه بخش یا بازاری دچار بحران گسترده مالی می‌شود، بخش‌های دیگر را نیز به سرعت درگیر می‌کند. انتشار گزارش ثبات مالی از سوی بانک مرکزی می‌تواند اطلاعات ارزشمندی را در اختیار مقام‌های ناظر بازارهای مالی قرار دهد و از این طریق اقتصاد را در مقابل بی‌ثباتی‌های فراگیر مالی بیمه کند. اطلاعات جامعی که در این گزارش‌ها پوشش داده ‌می‌شود، می‌تواند برای تمام عوامل اقتصادی در سطوح مختلف قابل استفاده باشد. لذا انتشار منظم و دقیق گزارش‌های ثبات مالی می‌تواند شفافیت بازارهای مالی را تا حد زیادی افزایش دهد.

سید امیرحسین میرابوطالبی؛ کارشناس اقتصادی