به گزارش خبرنگار ایبنا، روزنامه دیلی تلگراف انگلیس در گزارشی تحت عنوان «چگونه شی جین پینگ سلطه دلار را از طریق معامله تاریخی با سعودی به چالش می‌کشد» به موضوع خیز چین برای کاهش تسلط ارز آمریکا بر بازارهای پولی و تجارت جهانی پرداخته است.
آنچه در ادامه می‌خوانید، برگردان متن دیلی تلگراف است: مقامات سعودی در هنگام بازدید شی جین پینگ از ریاض نه فرش قرمز بلکه یک فرش بنفش پهن کردند.
خبرگزاری دولتی عربستان سعودی فرش بنفش را رنگ بیابان‌های عربستان در بهار توصیف کرده است.
هواپیمای رئیس جمهور چین درحالی توسط جت‌های سعودی اسکورت می شد که دود سبز و سفید به نشانه رنگ های روی پرچم این کشور از جنگنده‌ها به بیرون می‌جهید. توپ‌های مراسم تشریفات شلیک شدند. گارد سلطنتی سوار بر اسب‌های عربی رئیس جمهور شی را تا کاخ سلطنتی همراهی کردند.
استقبال گرم در جریان دیدار دسامبر سال گذشته نمادی از تعمیق روابط بین چین و عربستان سعودی بود. پکن تلاش می‌کند پادشاهی عربستان را به سمت شرق جذب کند که مدت‌ها یکی از نزدیک‌ترین متحدان آمریکا در غرب آسیا بود و محمد بن سلمان رهبر سعودی ظاهراً مشکلی با این موضوع ندارد.
رئیس جمهور شی در این سوداست که سلطه جهانی دلار را به چالش بکشد. یکی از راه‌های رسیدن به این هدف، تجارت و معامله نفت و گاز به رنمینبی (renminbi) است.
نام رسمی ارز جمهوری خلق چین از بدو تأسیس در سال ۱۹۴۹ رنمینیبی بود.
عربستان سعودی، بزرگترین صادرکننده نفت خام جهان، از سال ۱۹۷۴ تجارت خارجی نفت را به طور کامل با دلار انجام داده؛ اما مذاکرات در مورد قیمت‌گذاری فروش به چین، بزرگترین شریک تجاری عربستان، با رنمینبی سرعت گرفته است. بانابرین در ماه نوامبر، چین به دستاوردی بزرگ دست یافت.
چین و عربستان سعودی توافقنامه‌ای برای راه اندازی خط سوآپ ارزی (currency swap) به ارزش ۵۰ میلیارد یوان امضا کردند. این توافق بدان معنی است که سعودی دسترسی آزاد به عرضه ارز چینی با نرخ مبادله‌ای تعیین شده دارد و بالعکس برای پکن و ریال سعودی.
خطوط سوآپ به خودی خود بحث برانگیز هستند. چین با بریتانیا نیز چنین قراردادی دارد و معامله با عربستان سعودی در مقیاس، کوچک است و تنها به اندازه بخشی از کل تجارت سعودی با چین ارزش دارد؛ اما این معامله یک نقطه عطف مهم است. اگر معامله نفت و گاز چین به رنمینبی انجام شود، این معامله خارج از سیستم مالی غربی و به شکل موثری غیرقابل تحریم خواهد بود. اقدامی اولیه برای ایجاد چارچوب معامله سوآپ ارزی، امکان گسترش نسبتاً آسان آن را در آینده فراهم می‌کند.
آلیسیا گارسیا-هررو، اقتصاددان ارشد حوزه آسیا-اقیانوسیه در بانک سرمایه‌گذاری ناتیکسیس (Natixis) فرانسه و عضو ارشد اندیشکده اروپایی بروگل، می‌گوید: این معامله سوآپ ارزی نشانه‌ای است مبنی بر اینکه عربستان مایل به استفاده از رنمینبی است.
عربستان سعودی تحت فشار است تا رنمینبی را بپذیرد، زیرا روسیه به عنوان تامین کننده اصلی نفت چین، پیش‌تر این اقدام را انجام داده است. این ایده که چین به طور جدی سلطه دلار را به چالش می‌کشد توسط بسیاری از اقتصاددانان به عنوان امری بعید رد شده است. دلار هنوز در سطح جهانی بهتر از ارزهای دیگر است، زیرا سهم بزرگی از بدهی عمومی و خصوصی در سراسر جهان به دلار است.
براساس داده‌های سوئیفت، تقریباً نیمی از پرداخت‌ها در سراسر جهان با ارز آمریکا انجام می‌شود، در حالی که رنمینبی کمتر از ۴ درصد استفاده می‌شود. دلار به راحتی قابل تبدیل است، رنمینبی اینگونه نیست و چین محدودیت‌هایی برای تحرک سرمایه (capital flows) دارد.
اما تعداد تراکنش‌ها با رنمینبی به طرز خطرناکی با سرعت در حال افزایش است. در سه سال گذشته، استفاده جهانی از پول چین در تامین مالی تجارت ۳ برابر شده است. ارز چین در ماه سپتامبر از یورو به عنوان دومین ارز پرکاربرد در تجارت جهانی سبقت گرفت. داده‌های بانک خلق چین نشان می‌دهد که استفاده بانک‌های مرکزی کشورهای جهان از خطوط سوآپ چین از سال ۲۰۲۰ تقریباً ۴ برابر شده است.
فیلیس پاپادیوید، مشاور ارشد تحقیقاتی در اندیشکده خانه آسیا، می‌گوید: ارز چین به طرز تصاعدی در حال به دست آوردن سهمی در تجارت جهانی بوده، گرچه سهم کلی نسبتاً پایینی دارد؛ اما روند افزایش بسیار سریع است.
جولیا گورول هالر، مدرس کرسی روابط بین‌الملل در دانشگاه فرایبورگ، می‌گوید که این امکان پذیر است که چند دهه بعد رنمینبی بتواند دلار را به چالش بکشد.
کریستوفر واسالو، محقق مرکز تحلیل چین در موسسه سیاست جامعه آسیایی، می گوید: اگر چین بخواهد برای مقدار مشخصی از واردات نفت به سعودی پرداخت انجام دهد، می‌تواند از ارز خودشان استفاده کند. واسالو ادامه داد: پکن شاهد بود که واشنگتن بر ذخایر دلاری روسیه تحریم اعمال کرد که همین موضوع باعث شد، دلار برای روسیه مفید به فایده نباشد.
این موضوع از زمان آغاز جنگ در اوکراین به نگرانی فزاینده‌ای برای پکن تبدیل شده است. رئیس‌جمهور شی بیش از ولادیمیر پوتین در برابر تحریم‌های مالی آسیب‌پذیر است، زیرا اقتصاد چین بسیار بیشتر به واردات و صادرات وابسته است. تقویت تجارت با متحدان از طریق با رنمینبی به مصونیت چین از هرگونه مداخله آمریکا کمک می‌کند.
رکن اساسی این راهبرد در غرب آسیا است و عربستان سعودی آن را می‌داند.
چین مقصد شماره یک صادرات عربستان است. پادشاهی سعودی بعد از روسیه دومین تامین کننده بزرگ نفت چین است. دو کشور علاوه بر نفت، روابط خود را در بخش فناوری و علوم تعمیق بخشیده‌اند و سعودی برای تامین امنیت به سمت چین مایل شده است. چین در ماه مارس واسط یک توافق آشتی بین عربستان سعودی و ایران شد که آمریکا را در حاشیه قرار داد.
جولیا گورول هالر در همین رابطه گفت: این نشان می‌دهد که بازیگران منطقه‌ای چین را دیگر تنها به‌عنوان یک شریک اقتصادی نمی‌دانند، بلکه به‌عنوان نیرویی سیاسی یا امنیتی نیز نگاه می‌کنند، این مسئله یک تغییر پارادایم است.
عربستان سعودی در همان ماه با پیوستن به سازمان همکاری شانگهای (یک اتحادیه امنیتی شامل چین و هند) موافقت کرد. عربستان سعودی در تابستان سال جاری برای ملحق شدن به ائتلاف بریکس شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی دعوت شد. اعضای بریکس درباره نحوه ایجاد یک ارز مشترک جهت استفاده در بازارهای نوظهور بحث و تبادل نظر کردند. گورول هالر می گوید: جهت کلی این بلوک ضدغربی پیامدهای ژئوپلیتیکی برای آمریکا ایجاد خواهد کرد که در خاورمیانه، ما هم اکنون نیز شاهد کاهش نقش آمریکا هستیم.
در حالیکه سلطه دلار در حال حاضر پابرجاست، اتحاد پکن-ریاض نشان می‌دهد که برتری آن بدون چالش ادامه نخواهد یافت.
