به گزارش خبرنگار ایبنا، دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا، روز شنبه در شبکه اجتماعی X، در مخالفتی علنی و شدید با اقدامات کشورهای گروه بریکس در خصوص حذف دلار از تجارت خارجی خود نوشت: این ایده که کشورهای بریکس تلاش میکنند از دلار فاصله بگیرند، در حالی که ما بیتفاوت تماشا میکنیم، به پایان رسیده است.
وی افزود: ما از این کشورها تعهد میخواهیم که نه ارز جدیدی برای بریکس ایجاد کنند و نه هیچ ارز دیگری را برای جایگزینی دلار قدرتمند آمریکا پشتیبانی کنند؛ در غیر این صورت، با تعرفههای ۱۰۰ درصدی مواجه خواهند شد و باید با فروش به اقتصاد شگفتانگیز آمریکا خداحافظی کنند. آنها میتوانند به دنبال یک "قربانی" دیگر بگردند! هیچ شانسی وجود ندارد که بریکس دلار آمریکا را در تجارت بینالمللی جایگزین کند و هر کشوری که تلاش کند، باید با آمریکا خداحافظی کند.
این تهدید ترامپ به اعمال تعرفه ۱۰۰ درصدی علیه کشورهای بریکس، مجددا نگرانیها در خصوص جنگ تجاری گسترده و افزایش ریسکهای جهانی را دو چندان کرده است.
سهم غالب بریکس از اقتصاد دنیا
در این زمینه نکتهای قابل توجه وجود دارد؛ طبق آماری که پارلمان اتحادیه اروپا در مارس ۲۰۲۴ منتشر کرده است، کشورهای گروه بریکس که در ابتدا شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی بود و اکنون مصر، امارت، اتیوپی و ایران هم به آن پیوستهاند، سهمی ۳۷.۳ درصدی از تولید ناخالص داخلی (GDP) دنیا دارند. در همین سال، سهم کشورهای گروه G۷ (شامل آمریکا، کانادا، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن و بریتانیا)، تنها ۲۹.۳ درصد بوده است.
البته تهدیدهای تجاری ترامپ محدود بر کشورهای بریکس نبوده و از ابتدای مبارزات انتخاباتی خود، از اعمال تعرفه بر واردات کالا از چین، اروپا، کانادا و مکزیک سخن گفته است.
این مواضع ترامپ جای تعجب ندارد؛ او در دوره اول ریاست جمهوری خود هم همواره سعی کرد با طرح تهدیدهایی غیرقابل پیشبینی و افراطی، رقبای خود را بیثبات کند. او اکنون این رویکرد را تشدید خواهد کرد.
مرکانتیلیسم ترامپ
در دورانی که مفهوم اقتصادی غالب در دنیا بر اساس عقاید اقتصاددانان قرن هجدهم و حمایت از تجارت آزاد است، تیم ترامپ با ذهنیت مرکانتیلیستی خود، تجارت را به عنوان ابزاری برای تسلط میخواهد و یه دنبال مکیدن فعالیت اقتصادی از رقبای خود و تضعیف آنها است.
برآوردهای اقتصادی مختلف درباره تعرفههای پیشنهادی ترامپ نشان میدهند که این تعرفهها تاثیر منفی بر اقتصاد آمریکا خواهند داشت و دیدگاه اقتصاددانان را که تعرفهها باعث کاهش تجارت و اختلال در تولید میشوند و در نتیجه منجر به کاهش سطح زندگی میشوند، تایید میکنند.
بر اساس محاسبات ING، اگر تعرفهها به طور کامل اعمال شوند، این اقدام میتواند سالانه هزینهای معادل ۲۴۰۰ دلار برای هر مصرفکننده آمریکایی ایجاد کند. پل دوناوان، اقتصاددان ارشد در UBS Wealth Management، در این خصوص گفته است: این مالیاتها بلافاصله در نقطه واردات اعمال میشوند و مصرفکنندگان مستقیماً افزایش قیمتها را احساس خواهند کرد.
تاثیرات بنیادی تعرفهها بر اقتصاد آمریکا
تعرفهها مالیاتهایی هستند که بر کالاهای وارداتی اعمال میشوند و قیمت موارد بدون جایگزین داخلی را برای مصرف کننده نهایی افزایش میدهند. همچنین این سیاست باعث میشود تا مصرفکنندگان به کالاهای تولید داخلی روی آورند و به تولیدکنندگان داخلی این امکان را میدهند تا با استفاده از انحصار ایجاد شده، قیمتهای خود را بالا ببرند.
در حالی که کسبوکارهای داخلی ممکن است به دلیل تعرفهها رشد کنند، آنها تولیدکنندگان کمهزینه نیستند. بنابراین، تعرفهها منجر به تولید کمتر کارآمد میشوند که به کاهش تولید اقتصادی و درآمدها در بلندمدت میانجامد.
تعرفهها همچنین باعث میشود تا در بلندمدت اندازه اقتصاد کوچک شود، زیرا با افزایش سطح قیمتها، مردم درآمد کمتری برای خرج کردن در دیگر بخشها خواهند داشت و حجم سرمایهگذاری کاهش مییابد.
علاوه بر این، تعرفهها باعث کاهش بهرهوری نیز میشود، زیرا ایجاد یک بازار داخلی حفاظتشده، فشارهای رقابتی را که شرکتها را مجبور به نوآوری میکند، کاهش میدهد و شرکتها به جای افزایش تحقیق و توسعه، میتوانند بنشینند و از سود بالاتر ناشی از حفاظت لذت ببرند و از سودهای بالاتر خود نیز برای لابی کردن به منظور درخواست حفاظت بیشتر و طولانیتر استفاده کنند. این روند میتواند قدرت رقابتپذیری آمریکا را به سرعت کاهش دهد و هژمونی آن را تا حد زیادی از بین ببرد.
تصویر زیر برآورد بزرگترین موسسات تحقیقاتی دنیا را در خصوص تاثیر تعرفههای ترامپ بر رشد اقتصادی آمریکا نشان داده است:
کشورهای بریکس و اتحادیه اروپا هم ممکن است به تلافی تعرفههای ترامپ، واردات کالاهای آمریکایی را کاهش دهند و بر آنها تعرفه بالاتری اعمال کنند که بر تولیدات صنعتی آمریکا اثر منفی ویژهای خواهد داشت.
در پایان باید گفت که تلاش بریکس برای کاهش وابستگی به دلار، بر مبنای منطق اقتصادی و رفع نابرابریهای نظام مالی فعلی است و اعمال تعرفههای سنگین توسط ترامپ، در بلندمدت بیشتر بر اقتصاد آمریکا ضربه میزند تا سایر کشورها.