اثر طلای جهانی بر بازار داخلی/طلا به کدام سو می‌رود؟

به گزارش ایبنا، بازار طلای کشور در طول یکسال گذشته نوسان بالایی را تجربه کرده است. طلای ۱۸ عیار در یکسال گذشته حدود ۱۳۸ درصد و سکه طرح جدید نیز حدود ۱۳۱ درصد رشد قیمتی داشته‌اند. بخشی از این افزایش قیمت به دلیل حوادث سیاسی منفی داخلی و خارجی متعدد مرتبط با ایران در طول یکسال گذشته بوده و بخشی نیز ناشی از نوسان بازار‌های جهانی است.

قیمت اونس طلای جهانی در طول این یکسال با رکوردشکنی پیاپی به بالای ۲۹۵۴ دلار رسیده و بیش از ۴۶ درصد رشد کرده است. علت اصلی نوسان اونس طلای جهانی نیز افزایش نااطمینانی‌ها در اقتصاد جهانی به دنبال حوادث سیاسی منفی بوده است. تداوم و گسترش جنگ اوکراین، تشدید جنگ غزه، تهدید‌های ترامپ علیه کشور‌های مختلف جهان پس از ریاست جمهوری و جنگ تعرفه‌ای او از عوامل اصلی افزایش نااطمینانی‌های اقتصاد جهانی در یکسال گذشته بود.

چشم‌انداز منفی این اتفاقات سیاسی، سایه رکود را بر اقتصاد جهان انداخت و سرمایه‌گذاران را به سمت امن‌ترین پناهگاه نااطمینانی‌های بالای اقتصاد یعنی طلا کشاند. همین مسئله سبب رشد قیمت طلای جهانی شد که بازار داخلی ایران را نیز تحت تاثیر قرار داد. این در حالی بود که اقتصاد ایران در یکسال اخیر خود نیز حوادث متعددی را تجربه کرد که هر کدام از آنها موج جدیدی از فشار رشد قیمتی را به دنبال داشتند.

در طول سال‌های اخیر نه تنها مبادلات طلا در جهان به شدت افزایش یافته، بلکه تقاضای طلا توسط بانک‌های مرکزی نیز بسیار رشد کرده است. در واقع، تقاضای طلا برای کاهش ریسک تنها از سوی سرمایه‌گذاران نبوده و تبدیل به یک روند جهانی شده است.

افزایش صادرات و واردات طلا در جهان

بررسی روند صادرات طلا در جهان نشان می‌دهد که با اینکه صادرات طلا از ۵۰۰ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۳ به ۳۰۰ میلیارد دلار در بین سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۹ کاهش یافت، اما از سال ۲۰۲۰ دوباره به بیش از ۴۰۰ میلیارد دلار رسید. در سال ۲۰۲۲، صادرات جهانی طلا به ۴۶۹ میلیارد دلار رسید و آن را به هفتمین محصول تجاری بزرگ جهان تبدیل کرد.

سوئیس، پایتخت مبادله طلای جهان، با صادرات ۲۱ درصدی بیشترین سهم را در جهان داشت و انگلستان با سهم ۱۶ درصدی و امارات و آمریکا نیز هر کدام با سهم ۸ درصدی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان طلا در سال ۲۰۲۲ هستند. (نمودار ۲)

در سال ۲۰۲۲ آمار واردات جهانی طلا ۴۹۰ میلیارد دلار ثبت شده که حاکی از بیشترین میزان در باره ۱۰ ساله پیش از آن است.

سوئیس با ۲۰ درصد در رتبه نخست واردات و کشور‌های آسیایی چین و امارات در رتبه‌های بعدی بزرگ‌ترین واردکنندگان طلا در سال ۲۰۲۲ هستند.

­­­­­دومین رکورد رشد بالای ۱۰۰۰ تن ذخایر طلای بانک‌های مرکزی در ۲۰۲۳

بر اساس گزارش شورای جهانی طلا (World Gold Council)، در سال ۲۰۲۳ برای دومین سال متوالی میزان خالص خرید طلا توسط بانک‌های مرکزی به بالای ۱۰۰۰ تن رسیده است.

در سال ۲۰۲۲ بالاترین رکورد خالص خرید طلا توسط بانک‌های مرکزی با ۱۰۸۲ تن ثبت شد. این روند در سال ۲۰۲۳ نیز ادامه داشته است. خالص خرید طلای بانک‌های مرکزی در سال ۲۰۲۳ نیز بالاتر از ۱۰۰۰ تن است و ۱۰۳۷ تن ثبت شده که اختلاف کمی با رکورد سال ۲۰۲۲ دارد.

بانک خلق چین و بانک ملی لهستان بزرگترین خریداران طلا در سال ۲۰۲۳ بوده‌اند. نمودار بزرگترین خریداران طلا در سال ۲۰۲۳ نشان می‌دهد که به طور کلی اقتصاد‌های نوظهور سهم بیشتری از افزایش ذخایر طلای بانک مرکزی را به خود اختصاص داده‌اند.

تداوم روند تقاضای جهانی طلا در سال ۲۰۲۴

شورای جهانی طلا (WGC) اخیرا اعلام کرد که تقاضای جهانی برای طلا از جمله سرمایه‌گذاری‌های خارج از بورس (OTC)، با یک درصد افزایش، به رکورد ۴۹۷۴.۵ تن در سال ۲۰۲۴ رسیده است و بانک‌های مرکزی خرید را در سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۴ تسریع کردند. در سال ۲۰۲۳، این رقم ۴۸۹۹ تن بود.

در سال ۲۰۲۴ بانک‌های مرکزی روند افزایش ذخایر طلای خود را ادامه دادند. در این سال بانک‌های مرکزی به طور خالص ۱۰۴۴ تن طلا خریداری کردند.

بانک مرکزی کشور‌های لهستان، ترکیه، هند، آذربایجان و چین در سال ۲۰۲۴ به ترتیب بزرگترین خریداران طلا بوده‌اند. در این سال بانک مرکزی کشور‌های لهستان ۸۹.۵ تن، ترکیه ۷۴.۸ تن، هند ۷۲.۶ تن و آذربایجان ۴۴.۸ تن و چین ۴۴.۲ تن خالص خرید طلا را ثبت کرده‌اند.

واردات ۸۰ تن طلا توسط ایران در ۱۰ ماهه سال ۱۴۰۳

ایران نیز از روند جهانی خریداری طلا تبعیت کرده است و طبق آخرین آمارها، در ۱۰ ماهه ۱۴۰۳ بیش‌از ۸۰ تن طلا به ارزش ۶ و نیم میلیارد دلار وارد کشور شده است. این در حالیست که میزان واردات طلا به ایران در سال گذشته ۳۰ تن به ارزش یک میلیارد و ۹۳۶ میلیون دلار بوده است.

* پیش بینی روند آتی قیمت طلا

روند قیمتی طلای جهانی به افزایش یا کاهش تنش‌های سیاسی بستگی دارد. کاهش تنش‌های سیاسی در سطح جهانی تأثیر قابل توجهی بر قیمت طلای جهانی خواهد داشت. طلا به عنوان یک دارایی امن، معمولاً در زمان‌های بحران سیاسی و اقتصادی و نااطمینانی‌ها مورد توجه سرمایه‌گذاران و با کاهش این نااطمینانی، ممکن است تقاضا برای خرید طلا کاهش یابد و این موضوع می‌تواند بر قیمت آن تأثیر منفی بگذارد؛ بنابراین در سناریوی تشدید تنش‌ها باید انتظار افزایش قیمت انس را داشته باشیم و در سناریوی کاهش تنش و نااطمینانی‌ها باید منتظر آغاز روند کاهشی قیمت انس باشیم.

در سناریوی سوم یعنی تثبیت شرایط فعلی، کارشناسان اقتصادی پیش‌بینی می‌کنند که روند صعودی طلا با شیب کمتر نسبت به سناریوی تشدید تنش‌ها، ادامه پیدا می‌کند.

قیمت انس در معاملات روز یکشنبه ۶ اسفند ۱۴۰۳ رکورد ۲۹۵۶ دلاری را نیز شکست و مدت کوتاهی در این نرخ باقی ماند، اما در آخرین معاملات به ۲۹۴۲ دلار برگشته است. تنش جنگ غزه با توافق تبادل اسرا در حال برطرف شدن است و تنش جنگ روسیه و اوکراین نیز بنظر می‌رسد با مذاکره پوتین و ترامپ به سمت حل و فصل حرکت می‌کند. حل و فصل نهایی این تنش‌ها می‌تواند با آغاز روند نزولی انس طلا همراه باشد، به شرط آنکه جهان با بحران دیگری مواجه نشود.

در معاملات امروز بازار ارز و طلای کشور شاهد روند نزولی بوده‌ایم. نرخ دلار در آخرین معاملات به ۹۱ هزار و ۵۸۰ تومان و هر گرم طلای ۱۸ عیار به ۶ میلیون و ۵۷۰ هزار تومان رسیده است. سکه طرح جدید نیز با نرخ ۷۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان معامله شد.

بانک مرکزی به منظور حفظ ثبات بازار ارز و طلا، دومین مرحله پیش فروش سکه را از فردا چهارشنبه ۸ اسفند ماه سال جاری برگزار می‌کند. بنظر می‌رسد مرحله دوم پیش‌فروش سکه با توجه به سررسید کوتاه‌تر و احتمالا نرخ‌های جذاب‌تر با استقبال بیشتری نسبت به مرحله اول مواجه شود. این مسئله در روند کاهشی نرخ طلا و ارز پس از اعلام خبر برگزاری پیش‌فروش سکه، مشهود است.

تنش‌های سیاسی یکی از عوامل نوسان بازار طلا و ارز در یکسال گذشته بوده است. ذخایر ارز و طلای مناسب بانک مرکزی و کاهش تنش‌های سیاسی می‌تواند به صورت مستقیم موجب کاهش قیمت‌ها در بازار طلا و ارز شود. در این میان روند کاهش بی‌ثباتی‌های سیاسی در سطح جهان و قیمت اونس طلای جهانی نیز نقش بسیار مهمی دارد.

منبع: تسنیم