
به گزارش خبرنگار بینالملل ایبنا و به نقل از نشریه اکونومیست، در ماه فوریه، سرمایهگذاران برای مدتی خوشحال شدند که ترامپ تعرفههای کانادا و مکزیک را به تعویق انداخته است؛ اما تا آوریل، او مشغول شعلهور کردن نظام تجارت جهانی بود. اکنون نیز در تازهترین تغییر موضع خود همین الگو تکرار شده است؛ در ۲۲ آوریل، ترامپ گفت که برنامهای برای برکناری جروم پاول، رئیس فدرال رزرو، ندارد؛ آن هم در حالی که یک هفته پیش از آن تهدید به اخراج او کرده بود. آیا استقلال بانک مرکزی دوباره احیا شده است؟ بله، اما تنها تا زمانی که حال و هوای رئیسجمهور تغییر نکند یا مشاور دیگری نظر او را جلب نکند.
خواستهی نهایی ترامپ چندان جای تردید ندارد. از سپتامبر تاکنون، فدرال رزرو نرخهای بهره را فقط به اندازه یک درصد کاهش داده و به محدوده ۴.۲۵ تا ۴.۵ درصد رسانده است. ترامپ از دیرباز با سیاستهای پولی سختگیرانه مخالف بوده و نرخهای بهره پایینتر در اروپا و سایر کشورها را تحسین میکند. علاوه بر این، برخلاف دوره اول ریاستجمهوریاش که اقتصاد عمدتاً قوی بود، اکنون با خطر رکودی مواجه است که نتیجه سیاستهای تجاری نادرست خودش است. در نتیجه، ترامپ به دنبال مقصر میگردد و جروم پاول که او را «بازنده بزرگ» خطاب کرده گزینه اول او است.
در همین زمان که فدرال رزرو باید با یک معضل سیاستی جدی مقابله کند، همچنان آسیبپذیر مانده است. کاهش نرخهای بهره میتواند در یک زمینه مهم به اقتصاد آمریکا کمک کند: اعتماد مصرفکنندگان و کسبوکارها در حال کاهش است و بازارهای مالی انتظار دارند که نرخهای بهره امسال حداقل سهچهارم درصد کاهش پیدا کند. در صورت وقوع رکود، معمولاً کاهش بیشتری نیاز است؛ چراکه فدرال رزرو در دورههای رکود معمولاً نرخ بهره را چهار یا پنج درصد کاهش میدهد.
با این حال، شرایط امروز به هیچ وجه معمولی نیست. تعرفهها باعث افزایش قیمتها شدهاند و برخی پیشبینیها نشان میدهند که نرخ تورم ممکن است تا پایان سال به ۴ درصد برسد. همچنین، سرمایهگذاران اعتماد خود به آمریکا را از دست دادهاند و ارزش دلار از زمان اوجش در فوریه ۹ درصد نسبت به سبدی از ارزهای اصلی کاهش یافته، شاخص S&P ۵۰۰ حدود ۱۳ درصد افت کرده و بازدهی اوراق قرضه دچار نوسانات شدید شده است.
این وضعیت که بیشتر شبیه اقتصادهای نوظهور است، کار پاول را دشوارتر کرده است. بانک مرکزیای که اعتبار بالایی داشته باشد میتواند در برابر تورم موقتی ناشی از رویدادهایی مثل تعرفهها مقاومت کند و با وعدهی حفظ تورم بلندمدت در سطح پایین، انتظارات دستمزدها و قیمتها را کنترل کند. اما شهرت و اعتبار فدرال رزرو پس از واکنش کند به تورم در دوران همهگیری آسیب دیده و اکنون با دخالتهای ترامپ بیشتر تهدید میشود. سرمایهگذاران نیز در حال در نظر گرفتن ریسک تورم هستند و نظرسنجیهای مختلف نشان میدهد که انتظارات خانوارها از تورم چه در کوتاهمدت و چه در بلندمدت رو به افزایش است.
به بیان دیگر، فدرال رزرو دیگر اعتباری برای تکیه کردن ندارد و اگر مهار انتظارات تورمی را بر مقابله با رکود ترجیح دهد، نارضایتی ترامپ شدیدتر خواهد شد. اگر سقوط ارزش دلار به یک بحران تبدیل شود، اوضاع میتواند بسیار سخت شود. در این حالت، فدرال رزرو باید بین تامین نقدینگی برای مؤسسات مالی دچار بحران یا حتی بانکهای مرکزی خارجی، و در عین حال پایبندی به ماموریت خود و حفظ فاصله از ترامپ، دست به انتخاب بزند.
اگر ترامپ پاول را پیش از موعد اخراج نکند، رئیس جدید فدرال رزرو در ماه مِی ۲۰۲۶ منصوب میشود. البته ترامپ به راحتی نمیتواند فدرال رزرو را تحت سلطهی خود درآورد: گزینه پیشنهادی او باید از سنا رأی تأیید بگیرد (به همین دلیل کوین وارش، یک چهرهی جریان اصلی و محتاط نسبت به تورم، گزینهی اصلی به شمار میرود). همچنین سیاستهای پولی توسط کمیتهای ۱۲ نفره تعیین میشود. حتی اگر دیوان عالی آمریکا این اختیار را به ترامپ بدهد که رؤسای نهادها را به دلایل سیاستی برکنار کند، به نظر میرسد برای حفظ استقلال فدرال رزرو استثنا قائل خواهد شد. افزون بر این، پاول میتواند حتی پس از واگذاری ریاست، تا سال ۲۰۲۸ در هیئت مدیره بماند.
در نهایت تکیه به واکنش بازار به جای یک رهبری خردمندانه، میتواند آمریکا را در مسیر بیثباتی و سردرگمی قرار دهد و آرامشی که در این هفته حس میشود نیز ممکن است خیلی زود به دست فراموشی سپرده شود.