اگر چه استفاده از بلاکچین خصوصی و سازمانی برای استفاده از مزایای بلاکچین و در عین حال حفاظت از امنیت داده‌ها و حریم شخصی ضروری است. اما این به معنای غیرمتمرکز بودن و عدم وجود مکانیسم اجماع نیست. مهمترین ویژگی بلاکچین غیرمتمرکز بودن و پیاده سازی مکانیسم اجماع است. در بلاکچین خصوصی فقط اعضای دارای مجوز می‌توانند در شبکه و مکانیسم اجرا مشارکت داشته باشند و غیرمتمرکز بودن، همچنان پابرجاست. پیاده‌سازی یک سیستم متمرکز بدون اجماع، همان مبحث لیست‌های مرتبط(Linked List) در ساختار داده‌ها است که درسال ۱۹۵۵ مطرح شده است و همه دانشجویان مهندسی نرم افزار در درس ساختمان داده ها با آن آشنا شده اند. لیست‌های مرتبط یک ساختار داده است که متشکل از مجموعه ای از گره ها است که با هم یک توالی را نشان می‌دهند. در ابتدایی ترین فرم، هر گره حاوی داده ها و یک مرجع (به عبارت دیگر، یک لینک) به گره بعدی در دنباله است و دارای نقاط ضعفی از قبیل زمان دسترسی خطی است. در این حالت دسترسی سریعتر، مانند دسترسی تصادفی، امکان پذیر نیست و آرایه‌ها نسبت به لیست های مرتبط در این مورد محل ذخیره سازی بهتری هستند.
بنابراین بلاکچین بدون اجماع معنی ندارد. اما بلاکچین های نسل سوم بدون اتکا به ماینر ها مطرح شده اند. نسل اول بلاکچین با بیت کوین و رمز ارزها مطرح شد و در نسل دوم اتریوم و قرارداد هوشمند مطرح شد. اما اهدافی چون مقیاس پذیری بالا، قابلیت همکاری، پایداری، حریم خصوصی و خود حاکمیتی مطرح است که نسل یک و دو هیچکدام به تنهایی تمام چهار ویژگی فوق را پوشش نمی‌دهند. به همین دلیل نسل سوم با نوآوری های خود، برای ترکیب این ویژگی‌ها در حال ظهور است، تا بتواند با خواسته های در حال تغییر این فضا، سازگار باشد.
در نسل سوم بلاکچین، ارتباط بین بلاکچین های مختلف جهت مبادله جریان اطلاعات مطرح است و لایه‌های مختلف برای مدیریت توافقات، انجام تراکنش‌ها و ارتباط با دیگر بلاکچین‌ها تعریف می‌شوند. در این نسل عملکرد لایه ای به افزایش امنیت و کاهش سرعت بلاکچین کمک می‌کند. بنابراین ارتباط بلاکچین های سازمانی یا خصوصی مطرح می‌شود.
نسل سوم بلاکچین مانند ARK، Lisk، Bitshares و Steem ضمن حل مشکل قابلیت همکاری و مقیاس پذیرس، خود حاکمیتی را نیز افزایش می‌دهند. در مقابل بلاکچین‌های نسل دوم مانند اتریوم که راه حل‌ها و پیشنهاداتِ پروژه‌های جانبی مانند Sharding، Plasma و شبکه رایدن را جهت حل مشکلات نسل یک ارائه می‌کنند، برخی از پروژه‌های بلاکچین نسل سوم، مانند کاردانو و EOS از زاویه‌ای دیگر به توسعه و حل مسائل و مشکلات موجود در پلتفرم های فعلی می‌پردازند. کاردانو از پروتکل Ouroboros POS استفاده می‌کند که ادعا می‌شود تنها پروتکل اثبات سهام با امنیت ریاضی ثابت شده است. کاردانو در دو لایه توسعه یافته است. لایه تسویه ([۱]CSL) و لایه رایانشی (CCL[۲]). لایه تسویه به عنوان تراز دفترکل عمل کرده و با هدف بهبود مقیاس پذیری به وجود آمده است و با استفاده از یک الگوریتم اثبات سهام، موجب ایجاد بلاک‌های جدید و تایید تراکنش‌ها شده و مسئولیت انتقال ارزش و تعادل حسابداری را دارد. لایه رایانشی از لایه تسویه جدا شده و شامل اطلاعاتی در مورد محاسبات و چگونگی انجام تراکنش است و مسئول قراردادهای هوشمند و کنترل قانونی است. این تفکیک باعث افزایش حریم خصوصی، انعظاف پذیری بیشتر قراردادهای هوشمند در پلتفرم و امکان سفارشی سازی قراردادها می‌شود.
COTI نیز از نسل سوم بلاکچین است که بر اساس پروتکل گراف غیردوار جهت دار DAG[۳] عمل می‌کند و منابع مالی کاربر را در کیف‌های آفلاین (سرد) ذخیره می کند، که در برابر حملات سایبری مصونیت بیشتری دارند. COTI قادر به پردازش ۱۰ هزار تراکنش در ثانیه است که این رقم با تعداد تراکنش های بیت کوین و اتریوم که این نرخ به ترتیب، ۳ الی ۵ تراکنش در ثانیه و ۱۵ تراکنش در ثانیه است غیرقابل مقایسه است. بنابراین انتظار می‌رود استفاده از رمزارزها به شدت افزایش یابد.
به طور خلاصه می‌توان گفت بلاکچین نسل سوم بر اساس تکنولوژی DAG در حال گسترش است که برای نگهداری شبکه به ماینر ها متکی نیست و در تلاش برای بهبود مقیاس پذیری، پایداری، حریم خصوصی، خود حاکمیتی و قابلیت همکاری است.
زهرا لطیفی
منبع: ایبِنا
