به گزارش خبرنگار ایبنا، محمدرضا فرزین؛ رئیس کل بانک مرکزی روز پنجشنبه ۲۷ دی‌ماه به منظور همراهی با رئیس جمهور در سفر به روسیه و شرکت در مذاکرات راهبردی با مقامات روسیه با هدف گسترش همکاری‌های دوجانبه و تقویت مناسبات پولی و بانکی عازم مسکو شد.
این سفر مهم ۶ دستاورد راهبردی در حوزه پولی و بانکی به همراه داشت. عملیاتی شدن پیمان پولی بین ایران و روسیه، ایجاد زمینه‌ها برای ایجاد ریال آفشور روبل در بازار ارز توافقی، رایزنی برای اجرای گام دوم اتصال شبکه پرداخت ایران و روسیه، پیگیری اجرای سند اقدام مشترک بین بانک‌های مرکزی ایران و روسیه، هماهنگی برای ایجاد شعب بانک‌های ایرانی و روسی در دو کشور و توافق برای استفاده از CBDC بین دو کشور ایران و روسیه از مهمترین دستاورد‌های پولی و بانکی این سفر بوده است.
بانک مرکزی در سال‌های اخیر توسعه روابط پولی و بانکی با روسیه را با جدیت دنبال کرده است. نتیجه این پیگیری‌های مداوم دستاورد‌های مختلفی را به همراه داشته است که خود را به صورت مستقیم در افزایش صادرات ایران به این کشور نشان داده است.
به گفته سید روح اله لطیفی؛ سخنگوی کمیسیون روابط بین‌الملل و توسعه تجارت خانه صنعت، معدن و تجارت ایران، روند رو به رشد صادرات ایران به روسیه شتاب مناسبی دارد و در ۹ ماهه امسال، کشورمان بیش از یک میلیون ۹۵۶ هزار تن کالا به ارزش۸۰۲ میلیون و ۵۷۸ هزار و ۳۱۶ دلار به روسیه صادرات داشته که نسبت به مدت مشابه با رشد ۱۴ درصدی همراه بوده است.
در دیدار رئیس جمهور ایران و روسیه سند معاهده مشترک جامع راهبردی ایران و روسیه امضا شد. این سند بر افزایش همکاری‌ها در تمام زمینه‌های امنیتی، فرهنگی، اجتماعی، تجاری، اقتصادی و پولی و بانکی تاکید دارد.
ماده ۱۸ و ۲۰ این معاهده به طور مستقیم به تقویت روابط پولی، مالی و بانکی بین دو کشور اشاره می‌کند.
در ماه ۱۸ این معاهده آمده است: «طرف‌های متعاهد به توسعه همکاری‌های تجاری، اقتصادی و صنعتی، ایجاد مزیت‌های اقتصادی متقابل از جمله سرمایه گذاری‌های مشترک، تأمین مالی زیرساخت‌ها، تسهیل سازوکار‌های تجارت و کسب‌وکار، همکاری در امور بانکی، ترویج و تأمین متقابل کالا، کار، خدمات، اطلاعات و محصولات فعالیت‌های فکری از جمله حقوق انحصاری مربوطه، مساعدت خواهند داشت.»
ماده ۲۰ این معاهده نیز اشاره می‌کند که طرف‌های متعاهد باید شرایط را برای توسعه همکاری موسسات اعتباری بین دو کشور با در نظر گرفتن اسناد حقوقی بین‌المللی در زمینه مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم، فراهم کنند.
افزایش همکاری‌ها در زمینه ایجاد زیرساخت پرداخت نوین مستقل از دولت‌های ثالث، گذار به پرداخت‌های دوجانبه با ارز‌های ملی، تقویت همکاری مستقیم بین بانکی و ترویج محصولات مالی ملی نیز یکی دیگر از نکاتی است که ماده ۲۰ این معاهده به آن اشاره دارد.
امضای معاهده و تاکید آن بر تقویت بیش از پیش روابط پولی، مالی و بانکی می‌تواند مسیر پیش‌رو را برای تقویت روابط در این حوزه هموارتر کند.
مسعود پزشکیان؛ رئیس جمهور کشورمان در دیدار با رئیس جمهور روسیه عنوان کرد: خوشبختانه ارتباطات ما در منطقه و بین خودمان روز‌به‌روز بهتر و بیشتر می‌شود و روند تجاری، فرهنگی و اقتصادی محکم‌تر پیش می‌رود. طرح جامع راهبردی که سال‌ها روی آن کار شده امروز امضاء خواهد شد و در همه زمینه‌های می‌توانیم ارتباطات را بیشتر و تقویت کنیم.
ولادیمیر پوتین؛ رئیس جمهور روسیه نیز در این دیدار با اشاره به اینکه در سال گذشته مبادلات تجاری ایران و روسیه بیش از ۱۵ درصدی افزایش یافته، گفت: این سرعت و حجم بسیار زیاد و خوب است. ما در پروژه‌های مهم بزرگ و مشترک کار می‌کنیم و چشم‌انداز‌های خوبی در زمینه‌های مختلف از جمله حمل‌و‌نقل، مبادلات گردشگری و توریستی داریم.
یکی از مهمترین دستاورد‌های سفر فرزین به روسیه، نهایی‌سازی انعقاد پیمان پولی بین ایران و روسیه است. این اقدام به منظور تسهیل و تسریع در مبادلات اقتصادی بین تجار و بازرگانان انجام شده است. مدیران و کارشناسان بانک‌های مرکزی ایران و روسیه در سفر‌های اخیر خود بین دو کشور بر رفع موانع برای انعقاد پیمان پولی دو کشور تاکید کردند. مهمترین موانع این اقدام، عدم تعادل تجاری بین دو کشور و نبود یک نرخ مبنای محاسبات برای تبادلات پولی بین دو کشور بوده است. رئیس کل بانک مرکزی در سفر خود به این کشور بیان کرد که با تمهیدات پیش‌بینی شده در صدد رفع مشکل عدم تعادل تجاری بین دو کشور هستیم و در رابطه با نرخ ارز مبنای مبادلات پولی ایران و روسیه نیز اعلام کرد که نرخ توافقی بازار ارز تجاری، مبنای تسویه قرار می‌گیرد.
در سال‌های اخیر یکی از مهمترین مشکلات اقتصاد کشور در انعقاد پیمان‌های پولی دو و چندجانبه با سایر کشورها، نبود یک نرخ مبنای تسویه در مبادلات تجاری بوده است. بانک مرکزی رفع این مشکل را در راه‌اندازی بازار ارز توافقی دنبال کرد. رئیس کل بانک مرکزی همچنین خبر داده است که بزودی در مرکز مبادله ارز و طلای ایران تابلوی روبل راه‌اندازی می‌شود تا نرخ آن مبنای محسبات در تسویه تبادلات پولی و مالی بین ایران و روسیه باشد.
فرزین در نشست هم‌اندیشی با فعالان اقتصادی فدراسیون روسیه، اظهار کرد: طی مذاکرات با مقامات پولی و بانکی روسیه، تابلوی روبل با نرخ توافقی بزودی در مرکز مبادله ارز و طلای ایران راه اندازی و پول دیجیتال ایران و روسیه نیز به منظور افزایش ارزش مبادلات اقتصادی، فعال می‌شود.
بانک مرکزی قصد دارد با راه‌اندازی تابلوی روبل در مرکز مبادله ارز و طلای ایران، ریال آفشور روبل را در آن تعریف کند. این اقدام گامی مهم در جهت تبادل ارزی با پول‌های ملی است که علاوه بر اینکه روابط اقتصادی دو کشور را تقویت می‌کند، این امکان را می‌دهد که دو کشور مبادلات تجاری خود را بدون استفاده از دلار و یورو و با استفاده از ارز‌های ملی، انجام دهند.
با رایزنی‌های انجام شده از سوی بانک مرکزی ایران با بانک مرکزی روسیه، گام دوم اتصال شبکه پرداخت ایران و روسیه اجرایی خواهد شد.
در گام اول این طرح که آبان‌ماه امسال اجرایی شد، گردشگران ایرانی می‌توانند به راحتی با استفاده از موجودی ریالی کارت‌های شتابی خود، اسکناس روبل از دستگاه‌های خودپرداز روسیه دریافت کنند.
در گام دوم، گردشگران روسیه نیز خواهند توانست از خودپرداز‌های ایران ریال دریافت کنند و در آخرین مرحله، گردشگران دو کشور می‌توانند با کارت‌های بانکی خود از فروشگاه‌های کشور مقابل و پوز‌های فروشگاهی، خرید کنند.
رئیس کل بانک مرکزی خبر داده است که برای اجرای این طرح به تازگی یک میلیارد روبل به حساب بانک VTB روسیه به عنوان عامل اجرای این طرح واریز کرده‌ایم.
وی همچنین اظهار کرد: بانک VTB در روسیه و بانک تجارت در ایران در حال حاضر بانک‌های عامل این طرح هستند و قصد داریم که بانک ملی ایران را نیز در این طرح درگیر کنیم.
در ملاقات محمدرضا فرزین؛ رئیس‌کل بانک مرکزی کشورمان و الویرا نابیولینا؛ رییس بانک مرکزی روسیه، سند اقدام مشترک میان بانک‌های مرکزی ایران و روسیه در سه سرفصل اصلی «استفاده از پول‌های ملی در تجارت دو کشور»، «امکان اتصال پیام‌رسان‌های بانکی و بومی دو کشور موسم به سپام و SPFS» و «امکان اتصال شبکه پرداخت کارتی دو کشور» عملیاتی شد.
با اجرای این طرح‌های روابط اقتصادی دو کشور با استفاده از پول‌های ملی تقویت می‌شود و این دو کشور می‌توانند سازکار‌های مشابهی را برای سوئیفت و سایر خدمات پرداخت، بدون دخالت یک کشور ثالث طراحی کنند.
افتتاح شعب بانک‌های روسی در ایران یکی از مسائلی است که رئیس کل بانک مرکزی در چند سفر اخیر خود بر آن تاکید داشته است؛ رئیس کل بانک مرکزی در سفر اخیر خود به این کشور نیز این مسئله را پیگیری کرد.
در نتیجه این پیگیری‌ها، فرزین در نشست با فعالان اقتصادی روسیه از انجام هماهنگی‌های لازم برای ایجاد شعب بانک‌های ایرانی و روسی در دو کشور خبر داد و گفت: نظر ما مبنی بر ایجاد شعبه بانک‌های «VTB» و «میربیزینس» در ایران مثبت است. حتی ازبر بانک روسیه نیز می‌تواند در ایران شعبه داشته باشد. تجار ایرانی با استفاده از این شعبه‌ها می‌توانند کار‌های مالی مربوط به صادرات را به آسانی انجام دهند.
وی افزود: بانک‌های سپه، گردشگری و پاسارگاد دارای حساب نزد اگزیم بانک هستند؛ لذا ما در این باره هیچ محدودیتی نداریم و هر بانکی که تمایل به حضور در این زمینه باشد، استقبال می‌کنیم.
یکی از زمینه‌های همکاری بانک‌های مرکزی ایران و روسیه استفاده از پول دیجیتال بانک مرکزی دو کشور است.
رئیس کل بانک مرکزی در نشست هم‌اندیشی با فعالان اقتصادی فدراسیون روسیه به این نکته اشاره کرد که با بانک مرکزی روسیه درباره استفاده از CBDC یا پول دیجیتال بانک مرکزی بین ایران و روسیه توافق کرده‌ایم. طرح آزمایشی پول دیجیتال بانک مرکزی ایران در حال اتمام است و روسیه نیز در این زمینه کار کرده است. تلاش می‌کنیم که بخشی از مبادلات دو کشور از این طریق انجام شود.
تداوم تقویت مناسبات پولی و بانکی بین ایران و روسیه، منجر به افزایش بیشتر صادرات و بهبود روابط تجاری میان دو کشور خواهد شد. ایران و روسیه از ظرفیت‌های بسیار بالایی برای توسعه روابط تجاری و اقتصادی برخوردارند و موفقیت در این زمینه مستلزم ایجاد و تقویت زیرساخت‌های پولی و بانکی مناسب است.
در نتیجه پیگیری‌های مداوم بانک مرکزی ایران به منظور ارتقای همکاری‌های پولی و بانکی با بانک مرکزی روسیه، در سال‌های اخیر شاهد پیشرفت‌های چشمگیری در این حوزه بوده‌ایم که اثرات مثبتی بر افزایش حجم تجارت میان دو کشور داشته است. این پیشرفت‌ها می‌تواند الگویی برای گسترش روابط پولی و بانکی ایران با سایر کشورها نیز باشد.
استفاده از تجربیات موفق در همکاری با روسیه می‌تواند به ما کمک کند تا در روابط پولی و بانکی با دیگر کشورها نیز گشایش ایجاد کنیم و در نتیجه شاهد افزایش صادرات ایران به کشور‌های مختلف باشیم. این امر نه تنها به تقویت اقتصادی کشور کمک می‌کند، بلکه جایگاه ایران را در تجارت جهانی نیز ارتقا خواهد داد.
