فریال مستوفی در گفتگو با خبرنگار ایبِنا درباره چالش های موجود برای اجرایی شدن اینستکس (ساز و کار تسهیل تجارت با ایران) گفت: در حقیقت روند اجرایی این ساز و کار به گونه ای است که واردکننده و صادرکننده ایرانی و واردکننده و صادرکننده اروپایی هزینه ها و پول را بین خود رد و بدل می کنند و اساسا ارز و پول خارجی جا به جا نمی شود.
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی توضیح داد که بر اساس این شیوه، واردکننده ایرانی پول کالای خارجی خریداری شده از اروپا را به جای شرکت صادرکننده اروپایی، به حساب یک صادرکننده ایرانی واریز می کند و یک واردکننده اروپایی نیز به همین ترتیب پول کالای خریداری شده خود را به حساب یک صادرکننده اروپایی واریز می کند و نقل و انتقال پول بین بانک های ایرانی و اروپایی انجام نمی شود.
رییس مرکز سرمایه گذاری خارجی اتاق تهران ادامه داد: برای آغاز تبادلات و واریز وجه به حساب های بانکی واردکنندگان و صادرکنندگان در ایران مشکلی وجود ندارد، اما یکی از چالش های مهم مشکلات بانکی در اروپاست.
وی تصریح کرد: انتقال هر نوع پول در اروپا بین شرکت های مختلف حتما باید بر اساس یک قرارداد باشد و از آنجایی که در آن قرارداد ذکر می شود که این تبادل مابه ازای کالای خرید و فروش شده با ایران است، هیچ بانکی حاضر به پذیرش ریسک نقل و انتقال بین شرکت های اروپایی نیست.
مستوفی توضیح داد: امکان دارد حساب شرکت صادرکننده کالا به ایران در بانک HSBC انگلیس و حساب بانک واردکننده از ایران در دویچه بانک آلمان باشد، اما هیچ یک از این دو بانک با ایران کار نمی کنند، امکان نقل و انتقال و انجام تراکنش بین آنها وجود ندارد.
رییس کمیسیون سرمایه گذاری خارجی اتاق بازرگانی ایران تاکید کرد: برای اجرایی شدن اینستکس باید بانکی پیدا شود که ریسک انجام تراکنش بین طرف های واردکننده و صادرکننده کالا به ایران را بپذیرد.
وی درباره اینکه چرا باید در قرارداد نام «ایران» ذکر شود، گفت: این موضوع ناشی از توصیه های FATF است و هر نوع تراکنشی بین بانک ها باید براساس قرارداد باشد و مشخص باشد که دلیل انجام تراکنش چیست. از سوی دیگر در قراردادی که باید به بانک ارسال شود، نام شرکت ها، تعداد کاربران و موضوع قرارداد و همچنین نوع کالای خرید و فروش شده ذکر می شود و بانک های اروپایی تاکنون ریسک انجام معامله را نپذیرفته اند.
مستوفی با اشاره به سفر اسفندماه سال گذشته «پر فیشر» رییس آلمانی اینستکس به ایران اظهار داشت: در زمان سفر رییس اینستکس، جلسه ای با او داشتم و وی نیز یکی از چالش ها را پیدا کردن بانکی عنوان کرد که ریسک انجام تراکنش را بپذیرد. البته وی تاکید داشت که آنها به دنبال حل این چالش هستند.
رییس مرکز سرمایه گذاری خارجی اتاق تهران در عین حال چالش بعدی اینستکس را نبود سرمایه و پول در این ساز و کار برای تسویه وجوه عنوان کرد و افزود: باید در ابتدا پولی به اینستکس تزریق شود تا امکان تسویه کالا و خدمات وجود داشته باشد.
مستوفی اظهار داشت: در حقیقت با توجه به لغو معافیت های تحریمی آمریکا، اگر نفتی از ایران خریداری نشود، پولی نیز در اینستکس وجود نخواهد داشت. عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران گفت: پیش از این اسپانیا و ایتالیا در بین کشورهای اروپایی برای خرید نفت از ایران معافیت داشتند، اما در حال حاضر این معافیت برای تمامی کشورها لغو شده و با این شرایط نمی دانم که سرنوشت اینستکس به کجا خواهد کشید.
