به گزارش ایبِنا، بلاکچین یک تکنولوژی برانداز محسوب می‌شود که پس از اینترنت تاثیرات بسیار گسترده‌ای در جامعه جهانی خواهد داشت. چشم‌اندار این تکنولوژی در صنعت بانکداری به واسطه امکان حذف واسطه‌ها و صرفه‌جویی در هزینه‌های زیرساخت بسیار چالش برانگیز است و می‌تواند مدل‌های عملیاتی موجود در امور مالی را تغییر دهد. همچنین باعث افرایش بهره‌وری، افزایش شمولیت مالی، سرعت در انتقال و تسویه، شفافیت، کاهش هزینه و غیره، در سیستم بانکی شود.
بلاکچین اولین پلتفرم مبتنی بر اینترنت برای مبادله ارزش به صورت آنی محسوب می‌شود. در این بستر انتقال دارایی بدون هیچ واسطه‌ای در عرض چند ثانیه و با هزینه بسیار اندک ممکن می‌شود. ذکر این نکته ضرورری است که کاربرد تکنولوژی بلاکچین فراتر از صنعت بانکداری است. این تکنولوژی باعث تغییر عمده در صنایعی که بر اساس واسطه‌ها فعالیت می‌کنند، می‌گردد. صنایعی مانند بانکداری، بیمه، خودروسازی، آموزش، سلامت، هنر و غیره، از این تکنولوژی بهره‌مند می‌شوند. استفاده از این تکنولوژی در قراردادهای هوشمند، مدیریت زنجیره تامین و مدیریت پرونده سلامت بیمار نیز در حال بررسی است.
فناوری بلاکچین یک پایگاه داده غیرمتمرکز مبتنی بر یک دفتر کل توزیع شده جهانی است. کلیه تراکنش‌ها بر بستر اینترنت انجام شده و تاریخچه تمامی تراکنش‌ها و سوابق دارایی افراد در این دفتر کل نگهداری می‌شود. منظور از غیر متمرکز بودن این است که داده‌ها در یک پایگاه داده مرکزی نگهداری نمی‌شوند؛ بلکه اطلاعات به صورت توزیع شده نگهداری می‌شوند. در شبکه‌های بدون مجوز، تمام اعضای شبکه که گره یا نود نامیده می‌شوند، زنجیره‌ای از بلاک‌ها را (که شامل سوابق تمام تراکنش‌های انجام شده است) نگهداری می‌کنند.
خواص بلاکچین که آن را برای استفاده در صنعت بانکداری مهیا کرده است، عبارتند از: غیر قابل دستکاری شدن، قابلیت سفارشی‌سازی، باز و شفاف بودن، امنیت و در نهایت سازگاری. همچنین، عمده موارد استفاده بلاکچین عبارت است از: اثبات وجود، گواهی فقدان وجود، اثبات زمان، اثبات نظم، گواهی هویت، اثبات اصالت و اثبات مالکیت. وقتی یک معامله دیجیتالی انجام می‌پذیرد، اطلاعات آن معامله داخل یک بلاک نگهداری شده، بلاک‌ها به صورت رمزنگاری شده با هم لینک شده و به کل شبکه فرستاده می‌شوند. رکوردی که به شبکه ارسال می‌شود، غیرقابل تغییر خواهد بود.
فناوری بلاکچین می‌تواند به عنوان زیرساخت پایه برای سیستم اطلاعات حسابداری مورد استفاده قرار گیرد و شرکت‌ها می‌توانند از بلاکچین برای محافظت از داده‌ها در یک اکوسیستم شفاف، کارآمد و غیرقابل تغییر استفاده کنند. از آنجا که بلاکچین سوابق یک انتقال دارایی را نگه می‌دارد، هر گونه تقلب می‌تواند با ردیابی بلاک‌ها شناسایی شود.
در بلاکچین با هر تراکنش یک کد هش (Hash) شصت و چهار کاراکتری تولید می‌شود که این کد با کد هش قبلی ترکیب شده و یک بلاک جدید ایجاد می‌گردد. هر بلاک دارای یک ترتیب خطی، زمانی و رشته کاراکترهای منحصر بفرد است. به همین دلیل دستکاری و ایجاد اطلاعات نادرست و غیرقابل ردیابی، تقریباً غیرممکن است.
هنگامی که یک معامله دیجیتالی انجام می‌شود، اطلاعات آن تراکنش داخل یک بلاک محافظت شده و از طریق رمزنگاری با تراکنش‌های رخ داده قبلی، گروه‌بندی شده و به کل شبکه ارسال می‌گردد. برای تغییر در یک بلاک، باید کلیه بلاک‌های بعد از آن را تغییر داد؛ که این امر تقریبا غیرممکن است. بنابراین با توسعه بلاکچین، می‌توان از جرائم سایبری در بانکداری جلوگیری کرد.
پول‌های مجازی و مبادلات ارزی تنها یکی از موارد استفاده از تکنولوژی بلاکچین است. شناخته‌شده‌ترین ارز دیجیتالی که از بلاکچین استفاده می‌کند، بیت‌کوین است. در واقع بیت‌کوین تنها یکی از چند صد برنامه‌ای است که از تکنولوژی بلاکچین استفاده می‌کند. چون دفتر کل توزیع شده، تاریخچه‌ای از تمامی تراکنش‌ها را نگهداری می‌کند و کوچکترین تغییر در مالکیت دارایی‌ها نیازمند تأیید تمامی کاربران است، بنابراین مشکل Double-spending که قبلا نیازمند یک واسطه قابل اعتماد مانند بانک بود، در این روش حل می‌شود.
در پایان لازم به ذکر است که رویکرد کشورهای مختلف به ارزهای دیجیتال (حاصل از تکنولوژی بلاکچین) متفاوت است؛ ولی هنوز این ارزها ریسک بالایی دارند و ناپایدار هستند. علیرغم اینکه چالش‌های حل نشده بسیاری در زمینه عملیاتی و نظارتی در این حوزه وجود دارد، اما آنچه کاملا واضح است این است که بلاکچین به دلیل کاهش هزینه، شفافیت و شمولیت مالی بالا، در آینده سیستم مالی و بانکی را متحول خواهد کرد.
زهرا لطیفی؛ کارشناس اقتصادی
