به گزارش ایبِنا، در عصر فناوری اطلاعات بحث تحول دیجیتال و موضوع فناوری‌های خط‌شکن منجر به تغییر ماهیت کسب‌وکارها شده‌اند، و در این عصر تمامی صنایع به دنبال ایجاد تفاوت در سفر مشتری برای ارائه تجربه کاربری بهتر برای ایجاد رضایتمندی بیشتر هستند. بعد از تحول دیجیتال با مقوله بانکداری دیجیتال مواجه هستیم که در آن چندین سطوح از جمله بانکداری باز، بانکداری اجتماعی، بانکداری هوشمند و بانکداری شناختی مطرح است که بانکداری شناختی نقش مهمی را در دیجیتالی کردن بانک‌ها بازی می‌کند.
بانکداری شناختی، به زبان ساده قدرت هوش مصنوعی را برای تحول در نحوه ایجاد، ارائه و مدیریت خدمات بانکی افزایش می‌دهد. بانکداری شناختی، به عنوان یک اصطلاح صنعتی، بهره‌گیری از هوش مصنوعی را در ارتقای تجربه مشتری، ارائه محصولات و خدمات جدید منطبق با نیاز مشتری و دستیابی و مداومت در مزیت عملیاتی را تعریف می‌کند. فناوری‌های شناختی تلویحاً به این معنی است که کانال ارتباطات با مشتریان، همیشه باز است؛ بنابراین، می‌توان محصولات و خدمات را به طور مداوم به‌روزرسانی و اصلاح کرد.
مبنای بانکداری شناختی بر اساس داده‌های بانکی است؛ از این‌رو داده به عنوان یک دارایی ارزشمند که می‌توان با تحلیل آن پیش بینی‌های دقیق‌تری از رفتار مشتریان برای ارائه خدمات باارزش افزوده به دست آورد به‌حساب می‌آید. در بانکداری شناختی با تکیه‌بر هوشمندی و بهره‌گیری از فناوری هوش مصنوعی، امکان تحلیل داده‌های مشتریان برای تمرکز بر نیازهای آن‌ها فراهم می‌شود. در این راستا مدل‌سازی و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است و در مدل تحلیل شناختی بر اساس مکانیزم های یادگیری مداوم بر اساس تجربیات و دریافت بازخوردها سعی می‌شود؛ مناسب‌ترین راه حل‌ها در هر زمینه‌ای ارائه شود.
دیجیتالی شدن بانک‌ها تنها محدود به سامانه‌های آنلاین بانکی نمی‌شود و هوش مصنوعی (شبیه‌سازی رفتارهای انسانی توسط رباتی که بر اساس داده عمل می‌کند) یکی از انقلاب‌های اصلی نوآوری در بخش بانکی خواهد بود که با تجزیه‌وتحلیل دیتا و یادگیری مداوم می‌تواند با ایجاد تجربه کاربری مطلوب با محوریت نیازهای خاص هر مشتری هزینه عملیاتی بانک‌ها را کاهش دهد.
شرکت IBM در سالهای اخیر مفهوم جدیدی را تحت عنوان "بانکداری شناختی" مطرح کرده که به معنای به‌کارگیری فناوریها و محاسبات شناختی در صنعت بانکداری مانند سیستمهای پیشنهاددهنده نسل سوم، مشاورهای هوشمند و دستیارهای شناختی است که در حال حاضر بر فرایندهای مثل شناسایی مشتری، کنترل ریسک، نظارت بر انطباق، جلوگیری از پول‌شویی و مبارزه با تأمین مالی تروریسم اعمال می‌شود.
این فناوریها در تعامل با محیط و کاربران با تکنیک‌های یادگیری عمیق و براساس تحلیل روی کلان داده یاد می‌گیرند و بصیرت ایجاد می‌کنند و عملکرد خروجی آن‌ها هم به‌صورت تعامل با محیط است که ایجاد ربات‌هایی که قادر به پردازش زبان طبیعی و مکالمه با مشتریان هستند به یکی از بزرگ‌ترین و بحث‌برانگیزترین مباحث در ارائه خدمات به مشتریان تبدیل‌شده که این دستیاران مجازی، قادر به پاسخگویی و رفع سؤالات مشتریان در هر زمان و مکان هستند.
سیستمهای پیشنهاددهنده
بانک‌ها و مؤسسات مالی با بهره‌گیری از سیستمهای پیشنهاددهنده می‌توانند به منابع مطالعاتی آخرین تغییرات بازار متصل بوده و با استفاده از سیستمهای شناختی تحلیل بازار، تحلیل رفتار مشتریان و محاسبات ریسک‌ها و محدودیت‌ها به آن‌ها، پیشنهادات مناسبی را برای سرمایه‌گذاری ارائه دهند، بنابراین محاسبات شناختی از سیستمهای پیشنهاددهنده هوشمند برای اموری مانند پیشنهاد سرمایه‌گذاری و مشاوره‌های مختلف استفاده می‌کنند.
دستیاران مجازی
همچنین دستیاران مجازی در بانکداری شناختی جستجو و کشف اطلاعات را تسریع می‌کنند، تعاملات را با کاهش سرعت پاسخگویی، ارتقاء می‌دهد، با کنترل مداوم سیستم اختلالات را پیش‌بینی و از آن‌ها پیشگیری می‌کند، سیستم پیشنهاددهنده مطمئنی را ارائه می‌کنند، سیستم یادگیرنده و خبره مقیاس‌پذیر دارند و مشکلات را تشخیص داده و ریسک‌ها را کاهش می‌دهند.
بانکداری شناختی و اینترنت اشیاء
با ورود فناوری اینترنت اشیاء کارشناسان فناوری زمانی را پیش‌بینی می‌کردند که هر شی فیزیکی می‌تواند با تجهیز به سنسورها و اینترنت دنیای فیزیکی را به دنیای دیجیتالی تبدیل کند. فناوری‌های شناختی IoT باعث می‌شود تا مدیران بانکی بتوانند عمیق‌تر آنچه رخ می‌دهد را درک کنند. با تزریق اطلاعات به سیستم‌ها و فرایندها، بانک‌ها قادر خواهند بود نه تنها کارها را با کارایی بیشتری انجام دهند، بلکه رضایت مشتری را بهبود می‌بخشند، فرصت‌های جدید تجاری را کشف و خطرات و تهدیدات را پیش‌بینی تا بتوانند با آن‌ها بهتر مقابله کنند. خدمات نظارتی و ارتباطی، توسعه ارتباطات ماشین با ماشین، ارائه خدمات ویدئویی و تعاملی، شناخت مشتری، به‌کارگیری ابزارهای پوشیدنی و هوشمند: پرداخت به کمک ابزارهای پوشیدنی (مانند اپل واتچ) و محافظت از امنیت از دیگر مزایای فناوری‌های شناختی LOT در این بخش است.
بانکداری شناختی و فناوری بلاک چین
سیستمهای خانواده هوش مصنوعی مانند جعبه سیاه هستند؛ الگوریتم‌ها و محاسبات آن‌ها بر روی کلان داده از دید پنهان می‌باشند؛ به کمک بلاک چین می‌توان هر مرحله از پردازش داده‌ها و همچنین زنجیره تصمیم‌گیری را ردیابی کرد و با شفافیت بیشتری تصمیم‌گیری کرد. رباتها، دستگاه‌های اینترنت اشیاء و تلفن‌های همراه، دستگاه‌های غیرقابل اعتمادی هستند؛ در صورتی که بلاک چین یک بستر امن و قابل اعتماد برای هماهنگی و هم‌افزایی این دستگاه‌ها فراهم می‌کند. با به‌کارگیری این فناوری در هوش مصنوعی می‌توان امنیت سایبری را در کل شبکه برقرار نمود. در سیستمهایی که چندین ربات عضو و درگیر هستند، تصمیم‌گیری به‌صورت غیرمتمرکز و با حداکثر آراء بین رباتها انجام می‌شود.
بانکداری شناختی و همزادهای دیجیتالی
همزادهای دیجیتال پلی هستند بین دنیای فیزیکی و مجازی؛ به عبارتی یک همزاد دیجیتال را می‌توان یک مدل یا کپی دیجیتال از یک نمونه واقعی در فضای مجازی دانست. به کمک سنسورهایی که در نمونه دیجیتال وجود دارد، داده‌ها به سرعت دریافت و تحلیل‌شده و موقعیت‌ها در سناریوهای مختلف شبیه‌سازی می‌شود و به این ترتیب نتایج دقیق‌تر پیش‌بینی‌شده و دستورالعمل‌ها و تصمیمات بهینه‌تری در دنیای واقعی اتخاذ می‌گردد. این فرآیند در طراحی و بهره‌برداری از یک مرکز داده موجب صرفه‌جویی در هزینه می‌شود و خطر ایجاد تغییرات غیرمترقبه را بهبود می‌بخشد و باعث بهبود قابلیت اطمینان کلی برای مشتریان می‌شود. از جمله کاربردهای دیگر این فناوری در بانک آن است که با جمع‌آوری داده‌ها از هزاران تعامل با مشتری، ربات همزاد خودکار دیجیتال می‌تواند مکالمه های زنده را با سهولت اداره کند. تقویت ایمنی بانک، تقویت تغییرات زیرساختی و بهبود خدمات مالی را می توان از مزایای همزاد دیجیتال برشمرد.
بانکداری شناختی با ارتقائ تجربه کاربری در بانک ها امکاناتی را فراهم می‌کند که مشتریان دیگر برای تأمین نیازها وقت خود را صرف انتخاب دقیق خدمات بانکی نخواهند کرد، در عوض، دامنۀ جدید و در حال گسترشی از محصولات و خدمات شکل می‌گیرد. خدمات بانکی دقیقاً در زمان و مکان مورد نیاز تحویل داده می‌شوند. در آخر، خدمات بانکی از لحظات مهم زندگی مشتریان، مانند فرستادن فرزندان به دانشگاه، ازدواج، زایمان، خرید خانه، طلا ق، برنامه‌ریزی برای تعطیلات، بازنشستگی، سلامت و غیره، پشتیبانی می‌کنند. به عبارتی دیگر، نقش بانک‌ها از ارائه‌دهندگان صرف خدمات مالی به مشاوران زندگی تغییر یافته است.
"بانکداری شناختی، تعامل انسان گونه مبتنی بر ماشین، موضوع جدیدی است که در گفتمان های نوین بانکی مورد توجه قرار گرفته است و جدیدا نیز در نشستی علمی با موضوع بانکداری شناختی توسط بنیاد بین المللی توسعه علم و فناوری خوارزمی و جامعه باز کسب وکارهای هوشمند منا و توسط خانم دکتر نجمه نوذر مورد بررسی قرار گرفته است.
