علی ابراهیمی از کارشناسان اقتصادی در گفتگو با خبرنگار ایبِنا با اشاره به سختی کار بانک مرکزی برای مدیریت منابع ارزی در شرایط فعلی تاکید کرد: اگر بخواهیم مسئله ارزی کشور را ریشه ای حل کنیم، باید تلاشمان به سمت رفع تحریم‌ها باشد. وقتی در این شرایط درآمدهای ارزی محدود شده، مدیریت منابع ارزی توسط بانک مرکزی، کار بسیار سختی است.
وی افزود: باید ارکان حکومت کشور، از قوای مختلف تا نهادهای مرتبط، تلاششان این باشد که از طرق مختلف نظیر دیپلماسی، رفع تحریم‌ها را به سرانجام برسانند. چون متاسفانه کشوری که تحت فشار شدیدترین تحریم‌ها باشد، اقتصاد آن با بحران و چالش مواجه می‌شود و وقتی اقتصاد یک کشوری آسیب ببیند، مسیر توسعه را نمی‌تواند دنبال کند و نسل آینده نیز ضرر می‌کنند. در نتیجه ما باید مسیرهای ارتباط با دنیا را دنبال کنیم.
نماینده سابق مجلس در ادامه افزود: اقتصاد ما از لحاظ وابستگی ارزآوری به نفت، همیشه در معرض آسیب‌ها و تنش‌های بین‌المللی بوده و بر روی قیمت نفت و ذخایر ارزی کشورمان، اثر منفی داشته است. چند سال است که به طور مداوم تحت تاثیر تحریم‌های یک جانبه و دشمنی آمریکا قرار داریم و ذخایر ارزی کشورمان مرحله به مرحله تحریم و کمتر می‌شود و به این واسطه ارزش پول ملی نیز کاهش می‌باید. یعنی ارزش پول ملی ما به لحاظ نبود ذخایر ارزی و فلزات گران بها، در حال تضعیف شدن است.
وی با طرح این سوال که این اتفاق چه معنایی دارد؟ گفت: یعنی ارزآوری اقتصاد ما تحت این شرایط به شدت محدود می‌شود و از طرفی هم وقتی هزینه‌ها را مدیریت نمی‌کنیم، ارزش پول ملی پایین می‌آید. هرچند در راستای مدیریت هزینه های ارزی، بانک مرکزی تلاش می‌کند، اما نیازمند همراهی تمام دستگاه های مرتبط می‌باشد تا به نتیجه مطلوب برسد.
این کارشناس اقتصادی با انتقاد از نبود مدیریت در گذشته برای کاهش وابستگی اقتصاد به نفت اظهار داشت: حال به یک شرایطی رسیده‌ایم که بایستی منابع ارزی را مدیریت کنیم، زیرا منابع نفتی دیگر مانند گذشته، ارزآوری ندارند.
ابراهیمی در ادامه تاکید کرد: در این شرایطی که ارزآوری از ناحیه نفت به جهت تحریم‌ها، با کاهش قابل توجهی مواجه شده، بایستی وزارتخانه های صمت، نفت و اقتصاد به گونه ای عمل کنند که ارز حاصل از صادرات محصولات پتروشیمی جایگزین ارز نفت بشود. همچنین من باور دارم که بخش کشاورزی به عنوان یکی از مراکز قابل توجه ارزآوری کشور، می‌تواند در این راستا نقش آفرینی کند. هرچند باید یادآور شد که اگر صادراتمان را به شکل حساب شده ای مدیریت کنیم، کشاورزی یکی از نقاط مهم ارزآوری کشور است که متاسفانه این موضوع مهم، مورد غفلت قرار گرفته است.
وی با اشاره به قاچاق وحشتناک گاو و گوسفند در چند وقت گذشته در مرزهای کشور اظهار داشت: وقتی صادرات رسمی با مانع و ممنوعیت مواجه می‌شود، در نتیجه محصولات صادراتی کشور که در این شرایط ارزش پیدا کرده، به جای آنکه از مسیر قانونی و شفاف و تحت نظارت سیاست گذار ارزی صادر شود، از مسیر قاچاق از کشور خارج می‌شود و متاسفانه ارزآوری از این بخش، به شبکه تحت نظارت بانک مرکزی بازنمی‌گردد و در نهایت منابع ارزی بانک مرکزی نیز تامین نمی‌شود تا بتواند به نیازهای و تقاضاها، پاسخ دهد. بنابراین بایستی دستگاه های مربوطه، جلوی قاچاق را گرفته و اجازه صادرات مدیریت شده را بدهند تا ارز حاصل از صادرات محصولات مختلف نظیر کشاورزی و دام پروری به چرخه اقتصادی کشور به طور شفاف برگردد.
بنابراین با تقویت صادرات از ناحیه پتروشیمی و کشاورزی و دامپروری، می‌توان ارزآوری کشور را تا حدودی تقویت کرد. لازمه این کار نیز، ایجاد بستر مناسب و مدیریت شده برای صادرات این محصولات است.
ابراهیمی گفت: من هنوز هم اعتقاد دارم که دو نرخی بودن ارز یکی از مسیرهای هدر رفتن منابع ارزی کشور است و از طرفی ایجاد فضای رانت و فساد وسیع در کشور همین دو نرخی بودن ارز است.
ما اگر در واقع می‌آمدیم و نحوه حمایت را مستقیم به سمت مصرف کننده یا نهایتاً واحدهای تولیدی، هدایت می‌کردیم، (هرچند اعتقاد دارم که مصرف کننده از همه مطمئن‌تر است) شاهد آثار مثبت بر سفره مردم بودیم. ولی وقتی این منابع را می‌برید برای تامین نهاده‌ها و این ارز دولتی با تفاوت زیادی (مثلاً امثال بیش از ۲۰ هزار تومان تفاوت را هم به ثبت رساند) که دارد، خب این اختلاف، مصرف منابع ارزی را به شدت افزایش می‌دهد و از طرفی در این مدت تاثیر این ارز دولتی بر سفره مردم به شدت پایین آمده، ولی مصرف این ارز بالاست.
پس راه حل این است ارز دولتی را حذف کنیم، دو نرخی شدن را به طور کامل کنار بگذاریم و توجه را به سمت ارز واقعی ببریم. وقتی ارز واقعی شد، آن وقت رقابت برای سهمیه بندی و اولویت ارزی کنار می‌رود،
من حتی اعتقاد دارم برای تامین دارو و کالاهای اساسی اگر هم ارز می‌خواهند اشکال ندارد، فعلاً ارز را به نرخ رایج کشور در اختیار واردکننده قرار بدهیم و وقتی که کالا و یا دارو به کشور رسید، یارانه ریالی را به جای یارانه ارزی در دستور کار قرار دهیم. ما اگر چنانچه برای واردات کالاهای اساسی و مخصوصاً اقلام دارویی، در داخل کشور یارانه ریالی بدهیم خیلی بهتر از یارانه ارزی است که متاسفانه بخش زیادی از منابع ارزی ما را هدر داده است.
وی تاکید کرد: یکی از راه های مدیریت هزینه کرد منابع ارزی، تک نرخی کردن ارز است. با این کار، در واقع فضای رانت، امضای طلایی و هدر رفتن منابع ارزی را به شدت می‌توان مدیریت کرد
ابراهیمی افزود: برای بخش بهداشت و درمان و تامین اقلام دارویی باید یک نگاه ویژه ای داشته باشیم ولی بر روی سایر مصارف همچون مصارف کالاهای اساسی، اجازه بدهیم که یک مقدار رقابت در بخش خصوصی واقعی‌تر بشود تا جریان بخش خصوصی به حرکت در بیایید. الآن به دلیل مشکلات انتقال ارز که در کشور داریم و همین رقابت بر سر گرفتن ارزهای دولتی، شاهد هستیم که به مرور بخش خصوصی و تجار غیردولتی را از میدان خارج می‌کند و این اتفاق بسیار خطرناکی برای اقتصاد یک کشور است و در حقیقت تولید داخلی را تضعیف می‌کنیم. در صورتی که الآن فضا هم برای واردات و هم صادرات برای بخش خصوصی باید خیلی راحت باشد، با توجه به اینکه شرایط کشور به شدت از نظر اقتصادی شرایط سختی است. تحریم‌ها ما را به مرز بحران رسانده‌اند. به همین خاطر باید مدیریت کنیم، وقتی که ما ورودی‌های ارزمان محدود شده، بایستی خروجی‌های ارزی را هم به شدت مدیریت کنیم.
