هادی حق‌شناس، کارشناس امور اقتصادی و نماینده پیشین مجلس درباره ارتباط قاچاق کالا و ارز چند نرخی به خبرنگار ایبِنا گفت: هربارکه قیمت ارز بالا رود، واردات و قاچاق افزایشی و صادرات کاهشی خواهد شد. در طول سنوات گذشته این موضوع را شاهد بودیم که افزایش ارز به قاچاق منجرشده زیرا قیمت کالا افزایش یافته است.
وی در ادامه اضافه کرد: وقتی بهای یخچال برفرض ۱۰۰۰ دلار باشد و قیمت ارز ۳۰ هزار تومان، یخچال ۳۰ میلیون تومان خواهد شد و چنانچه قیمت ارز ۱۰ هزارتومان باشد، ۱۰ میلیون تومان خواهد بود. پس قیمت ارز بر قاچاق کالا اثرگذار است و در این امر تردیدی وجود ندارد. نکته بعدی این است، زمانی در این خصوص فاجعه ایجاد می‌شود که قیمت ارز چند نرخی باشد. اتفاقی که در مورد دان مرغ افتاد ناشی از همین امر است. یعنی دان مرغ به قیمت ۴۲۰۰ تومان بود، ولی مرغ در بازار به قیمت نرخ ارز آزاد خرید و فروش می‌شد.
حق‌شناس در این باره تصریح کرد: نکته تاثیرگذار بعدی در این زمینه تعرفه‌ها است. به هر دلیل وقتی تعرفه‌ها غیرواقعی است بر قاچاق موثر است. به این معنا وقتی تعرفه کالا را یکباره دو، سه یا چند برابر میکنیم، قاچاق در چنین شرایطی توجیه پیدا می‌کند. شاید بهتر باشد این را بگوییم که اگر تعرفه کالا را گران کنیم، به طور حتم افزایش قاچاق خواهیم داشت. با تعرفه و نرخ ارز نی‌توان قاچاق را در اقتصاد کشور قابل توجیه یا فاقد توجیه کرد.
وی در ادامه افزود: منطقی کردن نرخ تعرفه و یکسان‌سازی نرخ ارز می‌تواند شفافیت بیشتری در صادرات و واردات به همراه آورد و به طور کلی قاچاق خروجی و ورودی را کاهش دهد.
این کارشناس امور اقتصادی درباره کمک دیگر دستگاه‌های مسئول برای کاهش این معضل به بانک مرکزی بیان کرد: بانک مرکزی و دستگاه‌های مسئول در واقع مجری قوانین هستند. وقتی در هیئت وزیران یا مجلس یا هر نهاد تصیم‌گیر دیگرتعرفه غیرواقعی تصویب می‌شود، دیگر بانک مرکزی یا سایر دستگاه‌ها کاری ازدستشان برنمی‌آید زیرا باید قوانین بالا دستی را اجرا کنند، البته به این معنا نیست که هیچ اقداماتی انجام ندهند، ولی اشکال اساسی در سیستم است که نیاز به اصلاح دارد.
حق‌شناس در این‌باره اظهار داشت: درباره اصلاح ساختاری اقتصاد ایران زیاد سخن گفته می‌شود، یکی از آن‌ها همین تک نرخی کردن ارز و واقعی شدن تعرفه‌ها است زیرا تا زمانی که شرایط به این شکل است، کنترل بسیار سخت خواهد بود. از سوی دیگر چون در شرایط جنگ اقتصادی واقع شدیم باید قیمت ارز را واقعی کرد زیرا منابع ارزی کشور کمیاب و محدود است.
وی در ادامه تاکید کرد: بسیار واضح است، زمانی که در بیابان گیر کردید و یک قمقمه آب بیشتردر اختیار ندارید، آن را باید با دقت بیشتر و قطره به قطره مورد استفاده قرار دهید، در غیر این صورت آن بطری آب را هم از دست خواهید داد.
