حجت الله فرزانی کارشناس پولی و بانکی در گفت و گو با ایبِنا با اشاره به طرح گام، اظهار کرد: بانک مرکزی با هدف رفع موانع تولید یا در راستای جهش تولید دستورالعمل طرحی را نوشت که سال گذشته ابلاغ شد و امسال نیز در آذرماه اصلاحیه آن را ابلاغ کرد. این طرح با هدف هدایت منابع مالی به واحدهای مولد اقتصادی و از سوی دیگر تامین سرمایه در گردش به روش درست و با کمترین آثار و تبعات تورمی و پایدار یعنی تامین سرمایه در گردش پایدار برای واحدهای تولید با نام گواهی اعتبار مولد تحت عنوان گام بود.
وی ادامه داد: در این میان موسسه اعتباری قرار دارد و یک سو، بنگاه متقاضی انتشار اوراق گام و در یک سوی دیگر بنگاه متعهد که مواد اولیه را به متقاضی تحویل می دهد و اوراق را می گیرد وجود دارد. بنگاه متعهد می تواند یا آن را نگه دارد و در زمان سررسید به موسسه اعتباری پول را دریافت یا اینکه با ساز و کار مشخص تعیین شده تنزیل، در بازار سرمایه آن را واگذار کند.
این کارشناس پولی بانکی با اشاره به اینکه دستورالعمل قرارداد اوراق گام در بانک مرکزی در حال طراحی است، تصریح کرد: با نهایی شدن این قرارداد، بانک با بنگاه متقاضی یا تولیدکننده مشکلی نخواهد داشت، چون عملا ضمانتی ایجاد می شود برای انتشار اوراق.
فرزانی با بیان اینکه این روش تامین مالی به صورت مدون و مدرن در حال رخ دادن است و آثار تورمی ندارد، افزود: حساب های دریافتنی که شرکت تولیدکننده دارد یا به نوعی بنگاه متعهد، مواد اولیه ای که در اختیار بنگاه متقاضی و تولیدکننده قرار می دهد و می شود اسناد پرداختنی برای بنگاه تولید کننده، به این ترتیب خواهد بود که می تواند این اوراق را در ازای آن مبلغ بدهی در اختیار تامین کننده مواد اولیه قرار دهد و آن تامین کننده مواد اولیه می تواند از ساز و کار تنزیل آن را در بازار واگذار کند و نقدینگی بگیرد. بنابراین اصطلاحا گفته می شود که تامین مالی از طریق بازار سرمایه اتفاق افتاده، یعنی در این طرح پول های خُرد سرمایه گذاران جذب می شود.
وی تاکید کرد: در سررسید هم بانک با توجه به تضامینی که از تولید کننده گرفته است ضمانت بازپرداخت اوراق را دارد. اگرچه در سررسید، خود تولیدکننده باید مبلغ را پرداخت کند اما اگر یک درصد این اتفاق رخ ندهد، بانک پرداخت را انجام می دهد و طرف حساب با تولید کننده می شود.
به گفته این کارشناس، در نتیجه تامین مالی از بازار سرمایه یعنی بر حجم نقدینگی اضافه نمی شود و خوبی این طرح این است که بانک ها در انتشار این اوراق چون بحث ضمانت را دارند قرار نیست تامین مالی انجام دهند. از سوی دیگر استقراض خود بانک ها از بانک مرکزی هم اتفاق نمی افتد. در نتیجه یکی از روش های تامین کسری که برای شرکت های دولتی باشد از طریق تامین نقدینگی از محل بازار سرمایه خواهد بود که آثار و تبعات تورمی هم ندارد.
فرزانی گفت: اگر بودجه را به صورت عام ببینیم و شرکت های دولتی را در آن دخیل بدانیم باید گفت که انتشار اوراق گام در تامین کسری بودجه دولت تاثیر گذار خواهد بود، اما اگر صرفا خود دولت را در نظر بگیریم، از آنجایی که بنگاه های تولیدی در حقیقت عمدتا شرکت های دولتی هستند و دولت بنگاه تولید ندارد پاسخ منفی است. اما درباره بودجه به معنای عام کلمه، این روش تامین مالی از طریق اوراق گام که بر اساس حجم میزان فروش شرکت و گردشی که در آن وجود دارد منتشر می شود، می توان گفت یکی از روش های تامین مالی برای بودجه شرکت های دولتی است و به تامین کسری بودجه کمک می کند؛ آن هم از روشی که کمترین آثار تورمی را به همراه دارد.
وی در پایان تاکید کرد: در این روش طبیعتا استقراض از بانک مرکزی وجود ندارد و بابت این موضوع پولی چاپ نمی شود و حتی نقدینگی سرگردان موجود در بازار را تا حدودی جمع آوری می کند.
