به گزارش ایبِنا و به نقل از روابط عمومی بانک مرکزی؛ روزنامه دنیای اقتصاد در تاریخ 02/09/1401 طی مطلبی با عنوان "دوراهی روندهای پولی" با اشاره به رشد نقدینگی و پایه پولی در ماههای اخیرآورده است: « رشد نقدینگی در مهرماه به سطح 34.3 درصد رسید که این رقم نسبت به ماه شهریور 3.2 واحد درصد کاهش یافته است. اما رشد پایه پولی در ادامه یک مسیر افزایشی و با سبقت از رشد نقدینگی به 34.5 درصد در مهرماه رسیده است. سوال مشخص این است که چرا رشد نقدینگی و پایه پولی دو روند ناهمسو را طی می‌کنند. به نظر می‌رسد سیاستگذار در ماههای گذشته با اعمال محدودیت در تسهیلات‌دهی بانک‌ها باعث شده است که رشد نقدینگی تا حدودی کنترل شود. در مقابل عوامل اصلی موثر در رشد پایه پولی همچنان فعال بوده و نشان می‌دهد تامین کسری‌های بودجه از منابع بانک مرکزی همچنان تداوم دارد.»
در خصوص مطالب مطرح شده در گزارش اخیر روزنامه دنیای اقتصاد نکاتي به شرح ذيل ارائه مي‌گردد:
اظهارنظربررسی رشد نقدینگی در مهرماه 1401 حاکی از تداوم روند کاهشی این متغیر همچون ماههای گذشته بوده است. حجم نقدينگي در پايان مهرماه 1401 به رقم 56769.7 هزار میلیارد ریال رسيد که نسبت به پايان سال 1400 معادل 17.5 درصد رشد نشان مي‌دهد. همچنین، نرخ رشد دوازده‌ماهه نقدینگی از 42.8 درصد در پایان مهرماه 1400 طی یک روند نزولی به 34.3 درصد در پايان مهرماه 1401 کاهش یافته است.
رشد نقدینگی در حالی در مهرماه به سطح 34.3 درصد رسید که این رقم نسبت به ماه شهریور 3.2 واحد درصد کاهش یافته است.لازم به ذکر است که بخشی از رشد نقدینگی در مهر ماه سال 1400 (معادل 2.3 واحد درصد از رشد هفت ماهه و 2.7 واحد درصد از رشد دوازده ماهه) مربوط به اضافه شدن اطلاعات خلاصه دفتر کل دارایی‌ها و بدهی‌های بانک مهراقتصاد به اطلاعات خلاصه دفتر کل دارایی‌ها و بدهی‌های بانک سپه (بواسطه ادغام) بوده که حتی با در نظر گرفتن این امر نیز رشد دوازده‌ماهه نقدینگی در پایان مهرماه 1401 نسبت به پایان شهریورماه 1401 (با پایه همگن) معادل 0.7 واحد درصد کاهش نشان مي‌دهد.
همچنين، پايه پولي در دوازده‌ماهه منتهي به پايان مهرماه 1401 معادل 34.5 درصد رشد يافت که نسبت به رشد دوره مشابه سال قبل (36.4 درصد)، 1.9 واحد درصد کاهش نشان مي‌دهد. لازم به توجه است که روند رشد دوازده ماهه پایه پولی با آغاز به کار دولت سیزدهم و متاثر از رویکرد انضباط گرایانه دولت و سیاست های پولی و نظارتی فعال بانک مرکزی به طور قابل ملاحظه ای کاهشی بوده و از 42.6 درصد در پایان تیرماه 1400 به 34.5 درصد در پایان مهرماه سال 1401 رسیده است.گفتنی است حجم نقدینگی در مرداد 1392 همزمان با شروع بکار دولت یازدهم معادل 640 هزار میلیارد تومان بود که در پایان شهریور 1400 ( پایان دولت دوازدهم ) این رقم به 4 هزار و 68 هزار میلیارد تومان رسید.
حجم پایه پولی نیز از 96.3 هزار میلیارد تومان در مرداد 1392 به 519 هزار میلیارد تومان در پایان شهریور 1400 رسید. بر اساس این گزارش و اقدامات انجام شده در طول یک سال گذشته، بررسی آمارهای مقدماتی پولی و اعتباری در پایان مهرماه 1401 حاکی از تداوم روند کاهنده رشد دوازده‌ماهه نقدینگی و پایه پولی در سال جاری میباشد.
علی ایحال، لازم به توضیح است که افزایش رشد ماهانه پایه پولی در ماههای اخیر عمدتاً متاثر از تامین اعتبارات ارزی مورد نیاز وزارت جهاد کشاورزی و وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی توسط بانک مرکزی به منظور جبران و هموارسازی آثار حذف تخصيص ارز ترجيحي به ترتیب براي واردات نهاده‌هاي کشاورزي، کالاهاي اساسي و دارو (به واسطه اجراي طرح مردمي‌سازي و توزیع عادلانه يارانه‌ها) میباشد که انتظار میرود با توجه به الزامات قانونی تسویه ریالی تعهدات مذکور، رشد پایه پولی به مسیر پیشبینی شده بازگشت نماید.
بنابراین همانطور که تحولات متغیرهای پولی نشان می‌دهد علیرغم اجرای طرح مردمی‌سازی و توزیع عادلانه یارانه‌ها و حذف ارز ترجيحي و واریز یارانه نقدی، ضمن توفیق دولت و بانک مرکزی در مهار رشد نقدینگی، همچنان رويکرد کلي دولت سيزدهم در انضباط بخشي به کل‌هاي پولي در سال جاري استمرار يافته و بازتعریف رابطه دولت و بانک مرکزی از جمله اتکا بیشتر به منابع سپرده‌ای و عملیاتی شدن حساب واحد خزانه و همچنین استفاده محدودتر از تنخواه‌گردان خزانه در دستور کار قراردارد.
