به گزارش خبرنگار ایبِنا، در ادامه مجموعه مقالات تجربه تاریخی مهار تورم در جهان، به سراغ ۸ اقتصاد نوظهور و در حال توسعه آمریکای لاتین رفته‌ایم که توانسته‌اند سرآمدان اقتصادی مبارزه با تورم در جهان شوند؛ کشور‌هایی که با اجرای سیاست‌های اقتصادی متمرکز بر مهار تورم، در اوج بحران رکورد تورمی حاکم بر جهان که پاندمی ۲۰۲۰ کرونا بر میزان و عمق آن نیز افزوده است، به عنوان یکی از نمونههای موفق در مدیریت تورم شناخته می‌شوند. شناخت روش‌ها و رویکرد‌های بکارگرفته شده در این کشورها، قطعا ما را در مواجه صحیح با این پدیده هولناک و مبتلابه امروز کشور کمک خواهد کرد.
آمریکای لاتین به ندرت در سیاست اقتصادی، پیشتاز جهان است؛ منطقه‌ای در بیشتر کالا‌ها فاقد رقابت، دارای چالش‌های بنیادین در رشد اقتصادی حداقلی و بیش از حد وابسته به صادرات مواد خام و اولیه که می‌توان گفت از آخرین رونق کالا‌های این منطقه در بازار‌های جهانی، شبه تصویری گنگ و مه آلود باقی مانده است، اما آنچه که در سال‌های اخیر دوباره اقتصاد این منطقه را بر سر زبان‌ها انداخته، سیاست‌های مهار و کنترل تورم قدرت‌های اقتصادی آمریکای لاتین است.
در حالی که بانک‌های مرکزی بریتانیا، ایالات متحده و اروپا در مبارزه با تورم تا مرز تسلیم شدن پیش روی می‌کنند، بانک‌های مرکزی کشور‌های آمریکای لاتین، عضلات فولادین تورم سوزان خود را خم کرده‌اند.
اکثرا کشور‌های آمریکای لاتین سیاست‌های انقباضی را به سرعت شروع کرده و درست یکسال قبل از دست به کار شدن فدرال رزرو ایالات متحده، یعنی در مارس ۲۰۲۱، سریعاً نرخ بهره را افزایش دادند.
یکی از نمونههای موفق در این موضوع، برزیل بوده است. تقریباً یک ماه پس از تایید کنگره برزیل مبنی بر استقلال بانک مرکزی از دولت، بانک مرکزی برزیل شروع به افزایش شدید نرخ بهره از ۲ درصد به ۱۳.۷۵ درصد کرد که یکی از بالاترین سطوح نرخ بهره در جهان برای یک اقتصاد بزرگ محسوب می‌شود. این تاکتیک برزیلی در مبارزه با تورم جواب داد و برزیل در جنگ با تورم، به دستاورد‌های ویژه‌ای رسید که نمونه آن کاهش تورم از اوج ۱۲.۱ درصدی در آوریل ۲۰۲۲ به کمتر از ۸ درصد در آگوست ۲۰۲۲ بوده است.
این موفقیت برزیل در مبارزه با تورم، نه تنها رشد اقتصادی را از بین نبرده است بلکه اقتصاددانان انتظار دارند که اقتصاد برزیل در سال جاری ۲.۶ درصد بهتر از حد انتظار رشد کند و نفس به نفس در تعقیب و نزدیکی پیش بینی رشد ۳ درصدی چین پیش برود.
شیلی و کلمبیا هم فاصله چندانی با برزیل ندارند. این دو اقتصاد کوه‌های آند در سال ۲۰۲۲ نرخ‌های بهره را به ترتیب ۱۰.۷۵ و ۸.۲۵ درصد افزایش دادند. اتحادیه اقتصاددانان آمریکای جنوبی اعلام کرده که انتظار دارند نرخ بهره این دو کشور تا پایان سال به اوج خود برسد و در نتیجه تورم آن‌ها در سال آینده میلادی به نصف کاهش یابد.
پرو و مکزیک نیز دیگر اقتصاد‌های در حال توسعه آمریکای لاتین هستند که در سودای مهار تورم، نرخ‌های بهره خود را به ترتیب با افزایش ۶.۵ و ۵ درصدی همراه کرده‌اند.
در مقابل، با وجود اینکه ایالات متحده و بریتانیا از نرخ تورم مشابه برخی از کشور‌های آمریکای لاتین رنج می‌برند، فدرال رزرو تنها ۳ واحد درصد و بانک انگلستان ۲.۱۵ واحد درصد در نرخ‌های بهره در سال ۲۰۲۲ افزایش داشته‌اند؛ لذا به نظر می‌رسد می‌توان کشور‌های آمریکای لاتین را پیشگام مدیریت و مهار تورم در سال جدید میلادی دانست که حتی از کشور‌های پیشرفته و اقتصاد‌های قدرتمندی همچون ایالات متحده و بریتانیا پیشی خواهند گرفت و سرآمد مبارزان موفق با تورم در سال ۲۰۲۳ خواهند شد.
ایلان سلف گلدفجن، مدیر آمریکای لاتین صندوق بین‌المللی پول در سخنرانی پایان سال میلادی صندوق در برزیل، به راهبرد‌های حرفه‌ای کشور‌های منطقه در مدیریت تورم اشاره می‌کند و ضعف‌های اقتصاد‌های توسعه یافته در این باره را برمی شمارد. وی در بخشی از سخنرانی خود اعلام می‌کند:
"درسی که آمریکای لاتین به جهان ارائه می‌دهد این است که اگر جلوتر از منحنی‌های ترسیمی خود بر روی کاغذ قرار نگیرید، قطعا در مهار تورم شکست خواهید خورد. اگر سریع واکنش نشان دهید و فوراً به جایی که باید بروید، به پیروزی خود در مبارزه با تورم کمک خواهید کرد. بانک‌های مرکزی آمریکای لاتین سیاست‌های پولی خود را در طول همه‌گیری به سرعت تغییر دادند کاهش دادند که این عمل، فقط واکنشی برای جلوگیری ازتورم بالاتر نبود. فدرال رزرو آمریکا در گزارشی اعلام کرد که ۸ قدرت آمریکای لاتین یعنی برزیل، شیلی، کلمبیا، گواتمالا، مکزیک، پاراگوئه، پرو و اروگوئه، نرخ واقعی سیاست پولی (نرخ سیاستی تعدیل‌شده برای انتظارات تورمی یک ساله آینده) را به محدوده مثبت کاهش داده‌اند، در حالی که این شاخص در بانک‌های مرکزی کشور‌های پیشرفته هنوز زیر صفر است. نرخ بهره واقعی بالا ارز‌های آمریکای لاتین را قوی نگه داشته است. در حالی که پوند، یورو و ین در برابر سلطه دلار قدرتمند در حال سقوط هستند، سه ارز آمریکای لاتین یعنی رئال برزیل، پزوی مکزیک و سول پرو در برابر ارز مرجع ایالات متحده در پایان سال جاری افزایش یافته‌اند".
وی می‌افزاید:
"البته آرژانتین، همچون سنوات گذشته، اقلیم استثناء آمریکای لاتین بوده است. عدم استقلال بانک مرکزی این کشور که تحت کنترل دولت آن در حال چاپ پول برای تامین کسری بودجه است، تورم را افسار گسیخته خواهد کرد که پیش بینی می‌شود آرژانتین سال ۲۰۲۳ را با تورم ۱۰۰ درصدی آغاز کند".
آلخاندرو ورنر، مدیر موسسه جورج تاون آمریکا در نشست پایان سال موسسه به انتقاد از ناکارآمدی اقتصاد‌های پرمدعای پیشرفته جهان نسبت به رویکرد‌های مهار تورمی پرداخت و اعلام کرد که:
"اقتصاددانان جهان می‌پرسند که چرا بانک‌های مرکزی آمریکای لاتین اینقدر قاطعانه در مهار تورم عمل کردند در حالی که همتایان توسعه‌یافته‌شان در جهان ناامیدانه رفتار کردند؟ خب جواب آن مشخص است: بانک‌های مرکزی اقتصاد‌های ثروتمند و پیشرفته، بیش از حد به مدل‌های اقتصادی معیوب اعتماد دارند؛ در واقع ما در اقتصاد‌های پیشرفته بسیار مبتنی بر مدل هستیم و وقتی داده‌های ۲۵ ساله خود را در مدل‌های به ظاهر صحیح و دقیق قرار می‌دهیم، تورم را حدود ۲ درصد به ما نشان می‌دهد و هر داده‌ای که در سمت متغیر مستقل قرار دهید، نرخ تورمی بالاتر از ۲.۵ درصد به ما نمی‌دهد. پس داده‌هایی که به مدل ارائه می‌دهید، به شما پاسخی می‌دهد که منجر به رضایتمندی دولتمردان در خیال خام خود می‌شود، اما واقعیت چیز دیگری است. ما به مدل‌های معیوب دل بسته ایم در حالیکه آمریکای لاتین، در مرکز میدان واقعی مبارزه با تورم هولناک قرار دارد و مدل‌های روی کاغذ را رها کرده است. حالا فهمیدید که چرا امریکای لاتین موفق عمل کرده و ایالات متحده و اتحادیه اروپا نه؟ "
وی در ادامه می‌افزاید:
"بانک‌های مرکزی آمریکای لاتین از مدل‌های اقتصادی نیز بهره می‌برند، اما از تجربیات خود بیش از هر چیز استفاده می‌کنند و تجربه آن‌ها باعث می‌شود از تورم بسیار جلوتر باشند"
آلخاندرو ورنر معتقد است که تجربه دردناک آمریکای لاتین از ابر تورم ها، به بانک‌های مرکزی کشور‌های این منطقه هشدار دائمی می‌دهد که خطر تورم چقدر نزدیک و سهمگین می‌تواند باشد.
وی در پایان افزود:
"بانک‌های مرکزی جهان‌های توسعه یافته هرگز تورم سوزان را تجربه نکرده اند، اما در آمریکای لاتین، بانک‌های مرکزی متوجه شده اند که وقتی تورم از ۵ درصد عبور کند، حاکمیت سیاسی موجود رو به سقوط می‌رود. تورم با ۵ یا ۶ درصد از خودش تغذیه می‌کند و تبدیل به یک هیولا می‌شود. آن‌ها (بانک‌های مرکزی کشور‌های پیشرفته) هرگز این را درک نکرده اند. "
جمع بندی
در حال حاضر هشت کشور آمریکای لاتین، سیاست‌های پولی خود را از طریق رژیم‌های هدف گذاری تورمی و متمرکز بر افزایش نرخ بهره و کاهش سرعت گردش پول که منجر به کاهش و سپس پایداری و ثبات در نرخ تورم پایین می‌شود، به پیش می‌برند؛ در واقع، این رویه‌ی اصلی همه‌ی اقتصاد‌های نوظهور و در حال توسعه آمریکای لاتین نظیر برزیل، شیلی، کلمبیا، گواتمالا، مکزیک، پاراگوئه، پرو و اروگوئه بوده است. عبور آمریکای لاتین از ابر تورم‌های مزمن و اجرای موفق سیاست‌های هدف گذاری تورمی و عملکرد بهینه‌ی آن‌ها در مهار و مدیریت تورم در طول بحران‌های متعدد مالی جهانی، این منطقه را به الگوی مناسبی برای مبارزه با تورم مبدل کرده است.
منابع
۱. Cecilia Rouse, Chair, Zhang, Jeffery, Tedeschi, Ernie (۲۰۲۱) ,” Historical Parallels to Today’s Inflationary Episode”, White House Analytical Paper.
۲. Cox ,Jeff (۲۰۲۱) ,”The current inflation run is similar to other episodes in history, but with important differences”, CNBC analytical report.
۳. He, Liping. (۲۰۱۸) ,” Hyperinflation: A World History”, Routledge Publisher ; ۱st edition, ISBN-۱۳ ۹۷۸-۱۱۳۸۵۶۰۰۸۶.
۴. Bohl, Martin T. and Siklos, Pierre L. (۲۰۱۸) ,”The Anatomy of Inflation: An Economic History Perspective “,Prepared for the Handbook of the History of Money and Currency (Vienna: Springer) , edited by S. Battilosi, Y. Cassis, and K. Yago, Forthcoming, CAMA Working Paper No. ۸/۲۰۱۸, Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=۳۱۰۵۱۱۳،
۵. Aarstol, M. (۲۰۲۲) ,”Inflation, Inflation Uncertainty, and Relative Price Variability,”Southern Economic Journal, vol. ۶۶, no. ۲, pp. ۴۱۴–۲۳.
۶. Reghezza ,lessio, Seghezza, Elena, Thornton, John (۲۰۲۰) ,”Expectations in an open economy hyperinflation: Evidence from Germany ۱۹۲۱–۲۳”, Economics Letters, Volume ۱۹۲.
۷. Chan,Hing Lin, Lee ,Shu Kam, Woo ,Kai-Yin (۲۰۲۱) ” An empirical investigation of price and exchange rate bubbles during the interwar European hyperinflations”, International Review of Economics & Finance, Volume ۱۲, Issue ۳.
۸. Petrović ,Pavle & Vujošević ,Zorica (۲۰۲۰) ,” The monetary dynamics in the Yugoslav hyperinflation of ۱۹۹۱–۱۹۹۳: The Cagan money demand”, European Journal of Political Economy, Volume ۱۲, Issue ۳.
۹. Arsić ,Milojko, Mladenović ,Zorica, Nojković, Aleksandra (۲۰۲۲) ,” Macroeconomic performance of inflation targeting in European and Asian emerging economies”, Journal of Policy Modeling, Volume ۴۴, Issue ۲.
۱۰. Zhao ,Hong (۲۰۲۲) ,” On the impacts of trend inflation in an open economy”, Journal of International Economics, Volume ۱۳۸.
۱۱. Agarwal ,Sumit, Chua ,Yeow Hwee, Song ,Changcheng (۲۰۲۲) ,”Inflation expectations of households and the upgrading channel”, Journal of Monetary Economics,Volume ۱۲۸.
