به گزارش خبرنگار ایبِنا، در این بخش از مجموعه مقالات تجربه ایالات متحده از افزایش نرخ سود برای کنترل تورم، یکی از جدیدترین یادداشت‌های پل کروگمن، اقتصاددان برجسته حوزه مالی بین‌الملل و برنده جایزه نوبل ۲۰۰۸ اقتصاد پیرامون پیامد‌های افزایش نرخ بهره بر بازار‌های مالی و بستر اقتصادی ایالات متحده را بررسی می‌کنیم. این مقاله در ابتدای ژانویه ۲۰۲۳ با عنوان " دوگانه مخوف نرخ بهره و نرخ تورم و پیامد‌های آتی بر اقتصاد آمریکا" در نیویورک تایمز به چاپ رسیده است.
هنگامی که از ۵ سال پیش، بخش اعظمی از اقتصادانان و متخصصین بازار‌های مالی، تورم نزدیک به انفجار ایالات متحده را عمدتاً ناشی از هزینه‌های تولید بالا و موجودی‌های کم اعلام کردند، فدرال رزرو خود را برای انجام انتخابی سخت آماده کرده؛ رئیس بانک مرکزی آمریکا می‌دانست که بالاخره مجبور می‌شود برای مهار تورم، نرخ‌های بهره را تا حد زیادی افزایش دهد و از همه مهم‌تر می‌دانست که هر چه سریعتر نرخ بهره را افزایش دهد، برای اقتصاد آمریکا مضرتر خواهد بود.
اما امروز که همه مردم ایالات متحده به امید مهار تورم و مشاهده قیمت‌های حتی چند سنت ارزان‌تر بر کالا‌های خریداری شده خود، در کنار درختان کاج دست به دعا شده‌اند، من به عنوان متخصص مالی بین‌الملل خبر‌های خوشی ندارم...
متاسفانه ما مجبور خواهیم شد که در فواصل زمانی کوتاه‌تر و خارج از برنامه، میزان نرخ بهره را افزایش دهیم و آماده پیامد‌های جدی آن بر اقتصاد تمامی ایالت‌های ۵۰ گانه، حوزه فدرال و سرزمین‌های خودمختار و جزایر تحت پوشش خود باشیم.
من همیشه نسبت به این دوگانه مخوف یعنی نرخ بهره و نرخ تورم، احساس خوشایندی نداشتم، اما می‌دانستم مثل پسربچه‌ای خواهد بود که مجبور هست برای درمان بیماری خود، دارو‌هایی با عوارض جانبی دیگر مصرف کند.
متغیر‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی سایر نقاط جهان نیز ما را بیش از پیش مجبور خواهد کرد که برای مهار تورم خود، به سراغ افزایش پی در پی نرخ بهره برویم.
یک نمونه نزدیک آن، هفته پیش و در روز‌های پایانی سال ۲۰۲۲ به وقوع پیوست؛ چین بار دیگر به علت شیوع کرونا، به قرنطینه منطقه‌ای فرو رفت. بخش عمده‌ای از تراشه‌های کامپیوتریِ خودروساز‌های ایالات متحده در این کشور تولید می‌گردد.
قیمت تراشه‌های کامپیوتری به دلیل قرنطینه‌های جدید مرتبط با بیماری همه‌گیر در آسیا به شدت افزایش یافت و خودروسازان آمریکایی مجبور شدند بار دیگر این قیمت‌های بالاتر را به مصرف‌کنندگان خود در ایالات متحده و سایر نقاط جهان منتقل کنند؛ لذا به نظر می‌رسد که فدرال رزرو مجبور خواهد شد به طور چشمگیری نرخ بهره را افزایش و تقاضا را به میزان قابل توجهی کاهش دهد تا از سرعت بالای تورم بکاهد.
اما تراژدی اینجاست که متاسفانه با اطمینان باید به شما بگویم در این مرحله، هیچ‌کس واقعاً نمی‌داند که برای بازگرداندن تورم به حدود ۲ درصد، نرخ‌های بهره چقدر و تا چه مدت زمان باید افزایش یابد.
اقتصاد امروز آمریکا در مقایسه با سال گذشته بسیار متفاوت به نظر می‌رسد و نگرانی در مورد تورم، کاهش کارایی بازار و حتی یک رکود بالقوه ذهن بسیاری از آمریکایی‌ها را تحت فشار قرار داده است.
فدرال رزرو برای مبارزه با تورم نرخ بهره را افزایش می‌دهد. برخی از اقتصاددانان، افزایش بیشتری را می‌خواهند و برخی از سیاستمداران کمتر. پس منطق حقیقی چیست؟
آیا مگر به گفته سال‌های گذشته مقالات بانک مرکزی قرار نبود که که این تورم برای ابر قدرت جهان گذرا باشد؟
فدرال رزرو در حالی که در تلاش است تا تورم را به سرعت کاهش دهد، نرخ بهره را افزایش داده است. این اقدام بسیاری از مردم را تعجب می‌کند که چرا افزایش نرخ بهره که هزینه استقراض پول را افزایش می‌دهد، ابزار اصلی بانک مرکزی آمریکا برای کاهش قیمت‌ها شده است.
تورم امروز ما ناشی از عدم تطابق اقتصادی است. تقاضای مصرف‌کننده برای کالا‌ها و خدمات در حال افزایش است، عرضه‌ها ادامه پیدا نمی‌کند، زیرا مشکلات حمل‌ونقل و تعطیلی کارخانه‌ها با کمبود نیروی کار ترکیب می‌شود و تولید را کاهش می‌دهد، و این برخورد به شرکت‌ها، کسب و کار‌ها و سازمان‌ها این امکان را می‌دهد که برای محصولاتی که می‌فروشند هزینه بیشتری دریافت کنند.
متاسفانه ابزار‌های فدرال رزرو در این بحران تورمی پویایی لازم را ندارد و می‌تواند تنها در یک طرف این معادله، یعنی سمت تقاضا، عمل کند. بانک مرکزی نمی‌تواند زنجیره‌های تامین خراب را اصلاح کند، اما اعمال نرخ‌های بهره بالاتر توسط این نهاد می‌تواند اقتصاد مریض ایالات متحده را به قدری کند و راکد بنماید که همه اقشار جامعه احساس فشار کنند و در تئوری و بر روی کاغذ نیز، این عملکرد به رشد کمتر دستمزد، هزینه‌های بالاتر و قیمت‌های نجومی مبدل می‌گردد.
بدیهی است که این روند دردناک خواهد بود. پس چرا فدرال رزرو این رویه را در پیش گرفته است؟
بانک مرکزی آمریکا برای دهه‌ها همان چیزی است که پل ولکر، رئیس آن در دهه ۱۹۸۰، در مورد مبارزه با تورم بر آن نامید یعنی اصطلاح "تنها بازی در شهر".
با آنکه اقداماتی وجود دارد که رهبران اقتصادی و سیاسی می‌توانند برای مبارزه با تورم انجام دهند نظیر افزایش مالیات‌ها برای محدود کردن مصرف، هزینه‌های بیشتر برای آموزش و بهبود زیرساخت‌ها برای بهبود بهره وری و کمک به صنایع ضعیف، اما متاسفانه این سیاست‌های هدفمند، معمولاً زمان بر هستند و کنگره و کاخ سفید به شدت به دنبال از دست ندادن زمان هستند.
در مبارزه با تورم، زمان را از دست ندهید
در شرایط تورمی، اساسا فدرال رزرو سریعا وارد عمل می‌شود تا با دستکاری در نرخ‌های بهره، تقاضا را کاهش دهد. کاهش تقاضا درمان قطعی نیست، اما یک مسکن قوی، سریع و آنی برای کوتاه مدت می‌تواند باشد.
با گرانتر شدن خرید خانه یا ماشین یا گسترش کسب و کار، مردم از انجام آن کار‌ها عقب نشینی می‌کنند. با توجه به اینکه مصرف کنندگان و شرکت‌های کمتری برای عرضه کالا‌ها و خدمات در دسترس رقابت می‌کنند، افزایش قیمت می‌تواند تعدیل شود.
ریسک این حوزه در این جاست که فرآیند فدرال رزرو با توجه به پویایی امروز اقتصاد می‌تواند هزینه سنگینی داشته باشد. عرضه کالا، اگر چه تا حدودی می‌تواند بهبود یابد، اما همچنان محدود است؛ بنابراین بازگرداندن اقتصاد به تعادل می‌تواند به کاهش شدید تقاضا نیاز داشته باشد. اما قطعا به زمان زیادی احتیباج ندارد؛ بنابراین شاید شرایطمان خیلی بد نباشد
کاهش شدید تقاضا یعنی کند کردن اقتصاد که به طور معنی‌داری نمی‌تواند رکود را خنثی کند و به طبع آن کارگران را بیکار و خانواده‌ها را با درآمد کمتری به حال خود رها خواهد کرد.
جروم اچ پاول، رئیس فدرال رزرو، در اولین پیام توئیتری خود در سال ۲۰۲۳ تصدیق کرد که مسیر پیش روی اقتصاد ایالات متحده می‌تواند پر از مشکلات و چالش‌های مستمر حداقل برای یک دوره چند ساله باشد.
او در ادامه این رشته توئیت اعلام می‌کند که:
"در حالی که نرخ‌های بهره بالاتر، رشد آهسته‌تر و شرایط نرم‌تر بازار کار، تورم را کاهش می‌دهند، اما دردسر‌هایی را نیز برای خانوار‌ها و مشاغل به همراه خواهند داشت"
مدیران بانک مرکزی ایالات متحده معتقدند که حتی اگر تحمل ریسک‌ها سخت و طاقت فرسا باشد، انجام این ریسک‌ها ضروری و حیاتی است. رکودی که بیکاری را بالاتر می‌برد، بدون شک دردناک‌تر از قیمت بالای تخم مرغ و شیر و استیک خواهد بود.
در پایان این یادداشت باید اذعان کنم که فصل مشترک تفکر متخصصان مالی و صاحبنظران اقتصادی ایالات متحده با حاکمان سیاسی آمریکا و مدیران فدرال رزرو در یک مختصات برقرار خواهد شد؛ جایی که به اجماع استدلال می‌کنند تحت کنترل در آوردن تورم برای بازگرداندن اقتصاد به مسیری پایدار حیاتی است، ولی ما زمان زیادی برای ادامه این بحران نخواهیم داد و باید هر چه سریعتر به رقص ظریف تورم پایان دهیم.
