به گزارش خبرنگار ایبِنا، برکسی پوشیده نیست که بانک مرکزی نقش مهمی در اقتصاد هر کشوری دارد که اگرچه در بسیاری از کشور‌ها مستقل و اختیار عمل دارد، اما در ایران متاسفانه این دولت‌ها هستند که بانک مرکزی را به یک «بله قربان‌گو»ی صرف تبدیل کرده و آنطور که باید از توانایی‌ها و اختیاراتی که دارد بهره نمی‌برند.
در این میان بازار ارز و تامین نیازهای ارزی یکی از اساسی‌ترین وظایفی است که بانک مرکزی برعهده دارد و باید در مواقع بحرانی در نقش بازارساز با قدرت تمام ورود کند؛ دقیقا همان کاری بانک مرکزی دولت سیزدهم در همین دو ماهه اخیر انجام داده و البته با گرفتن اختیارات بیشتر برای مهار بازار ارز از سران قوا، توانسته اثرگذاری بیشتری در بازار ارز را به نمایش بگذارد.
محمدرضا فرزین رئیس کل بانک مرکزی با یک شروع قدرتمند فعالیت خود را در ساختمان لاجوردی میرداماد شروع کرد و فردای روزی که در این سمت منصوب شد؛ در گفت‌وگویی تلوزیونی شرکت کرد تا به طور شفاف با مردم صحبت کند و از برنامه‌های جدید خود بگوید؛ از اصلاحات ارزی که حالا بعد از گذشت حدود ماه دستاورد آن را شاهد هستیم. اولین و مهمترین اقدام بانک مرکزی در دوره جدید مدیریتی، حذف ارز توافقی در ساختار قبلی بود چرا که جز ایجاد رانت عایدی نداشت و باعث التهاب بازار و صف‌های طولانی شده بود. اقدام بعدی تولد دلار ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومانی و تثبیت نرخ نیما در این محدوده برای واردات کالا‌های اساسی و ضروری و تجهیزات و ماشین‌آلات بود. پس از آن با راه اندازی مرکز مبادله ارز و طلای ایران با هدف تامین ارز به صورت اسکناس و حواله نه تنها موفق به تامین ارز مردم در بخش‌های مختلف شد بلکه از جهش افسارگسیخته نرخ ارز جلوگیری کرد و در حال حاضر شاهد روند کاهشی دلار در بازار‌ها هستیم.
این اقدامات و سیاست‌های بانک مرکزی در کنار مجوز شورایعالی هماهنگی اقتصادی سران قوا برای افزایش اختیارات بانک مرکزی در برگشت ارز‌های صادراتی و همچنین بخشنامه‌هایی که دست صرافی‌ها را در معاملات بازتر می‌کرد؛ همه و همه توانست نرخ دلار را از قله ۶۱ هزار تومان پایین بکشد و وارد کانال ۴۸ هزار تومان کند (در لحظه تنظیم این خبر) به گفته فعالان بازار ارز و اقتصاددان‌ها؛ ما حالا در بزنگاه نقش‌آفرینی بانک مرکزی در سیاستگذاری صحیح بازار ارز و یک بزنگاه دلاری هستیم و بازارساز باید بر مبنای علم اقتصاد و آنچه که سیاست شناور مدیریت شده در بازار ارز است عمل کند و حداقل شرایط فعلی را ثابت نگهدارد.
خواسته همه فعالان اقتصادی و اقتصاددانان ادامه روند کاهشی نرخ ارز تا نقطه تعادل متناسب با واقعیات اقتصادی است.
در همین باره کامران سلطانی زاده دبیرکل کانون صرافان روند کاهشی قیمتی ارز در بازار را ادامه دار می‌داند و معتقد است: اگر چندعامل پایدار باشد، شیب نزولی نرخ دلار ادامه‌دارد. سلطانی زاده به خبرنگار ایبِنا گفت: اگر براساس قول بانک مرکزی در فروش ارز نیمایی پتروشمی به صرافی‌ها گشایشی شود شاهد کاهش بیشتر قیمت ارز در بازار نیز خواهیم بود. همچنین اگر شیب نرخ فروش ارز به صرافی‌ها متناسب با کاهش بازار باشد و عرضه اسکناس حجم خوبی را پوشش دهد نیز به طور قطع کاهش نرخ‌ها در بازار ارز ادامه خواهد داشت. به گفته او، آغاز فعالیت سراسری شبکه صرافی‌های مجاز تحت نظر بانک مرکزی در چرخه عرضه و تقاضای ارز در سراسر کشور مهمترین عاملی است که در روند کاهشی قیمت‌ها در بازار ارز تاثیرگذار بوده است. همچنین بخشنامه ابلاغی بانک مرکزی مبنی بر امکان فروش ارز پتروشیمی‌ها به صرافی‌های خصوصی از عوامل مهمی است که در روز‌های اخیر نرخ ارز را کاهشی کرد.
از سوی دیگر، آلبرت بغزیان؛ اقتصاددان در گفت‌وگو با خبرنگار ایبِنا با تاکید براینکه بانک مرکزی متولی مدیریت بازار ارز است، اظهارکرد: نرخ ارز دلار، هرات، اربیل و سلیمانیه که در کانال‌های تلگرامی مشاهده می‌کنیم، دارای منشا خارجی است و بعضی مواقع نیز به نفوذی‌ها و کاسب‌های این بازار بر می‌گردد و اگر قرار باشد به این نرخ‌ها نگاه کنیم نمی‌شود آن را هدایت کرد، بلکه باید برعکس این ماجرا باشد و آن‌ها به تابلوی بانک مرکزی و مرکز مبادله ارز ایران دقت کنند و با یک اختلافی نرخی را در بازار آزاد بیان کنند، تا امکان تهیه اسکناس باشد، که این اتفاق افتاده است؛ یعنی با گرفتن اختیارات قضیه در حال شکل گیری است.
وی معتقد است که بانک مرکزی باید اقتدار داشته باشد و رودربایستی با مقامات را کنار بگذارد. خوشبختانه یک هفته است که پتروشیمی‌ها موظف و مکلفند ارز خود را از طریق مرکز مبادله انجام دهند، همچنین از نظر پلیسی بودن خارج شدیم به این معنی که بانک مرکزی در گذشته بیان می‌کرد پلیس بانک و صرافی‌ها را ببندد که با این امنیتی کردن بازار گیج میشد و یک مقدار کاهش و بعد افزایش داشت، اما حال برعکس شده و به جای امنیتی کردن، فضا را آزاد کردیم یعنی صرافی‌ها مجاز به خرید و فروش هستند که اقدام موثر و خوبی است.
این اقتصاددان گفت: رئیس کل بانک مرکزی بازار آزاد را پذیرفت البته قبل از آن نیز بازار متشکل ارزی وجود داشت و تقاضا‌های رسمی برای خدمات درمانی و آموزشی در این بازار بود، اما برای این تقاضا‌ها جایی که بی واسطه و مستقیم مراجعه کنند، وجود نداشت و باید به وزارت می‌رفتند، اما حالا درخواست تقاضا تسریع شده است و با تامین همه نیاز‌ها مردم دیگر به بازار آزاد مراجعه نمی‌کنند چرا که دسترسی به مرکز مبادله ایران آسان است و افراد وارد و تقاضای خود را ثبت می‌کنند و مدارک مربوطه را ارائه و به آن‌ها ارز تخصیص می‌دهند.
اقتصاددان دیگری نیز با تاکید براینکه بانک مرکزی مداخله موثر خود را در بازار بهبود بخشیده است و همچنین مرکز مبادله ارزی با تزریق بیشتر ارز صادرکنندگان و حذف قیمت دستوری برای صادرکنندگان وضعیت خوبی دارد؛ اظهار کرد: اقدامات اخیر بانک مرکزی سبب افزایش عرضه ارز ایجاد آرامش و ثبات در بازار شده است.
وحید شقاقی شهری به خبرنگار ایبِنا گفت: آقای فرزین رئیس کل بانک مرکزی، بازار آزاد را پذیرفته و هدف خود را مداخله موثر در بازار ارز عنوان کرده که این امر درست برخلاف دیدگاه برخی از اقتصاددان‌هاست که باوری به بازار آزاد ارز ندارند. این نگرش، یک گام رو به جلو محسوب می‌شود.
وی تصریح کرد: زمانی که عالی‌ترین مقام بانک مرکزی؛ بازار آزاد را پذیرفت، مرکز مبادله ارز را هم راه‌اندازی کرد تا رفع عمده نیازهای ارزی در این مرکز مبادله صورت بگیرد که مقرر شد کشف قیمت هم شفاف و با واقعیات اقتصاد کلان همخوانی داشته باشد.
این اقتصاددان ادامه داد: از سوی دیگر قیمت دستوری که در گذشته اعلام میشد؛ هم اکنون بر پایه کشف قیمت است؛ که این امر به تزریق بیشتر منابع ارزی به مرکز مبادله و تعادل قیمت در بازار منجر خواهد شد.
شقاقی تاکید کرد: هرچقدر بتوانیم قیمت دستوری را حذف کنیم عرضه ارز به مرکز مبادله بیشتر می‌شود که این موضوع می‌تواند قیمت مرکز مبادله ایران را به بازار آزاد نزدیک کند و التهاب را نیز کاهش دهد. ضمن اینکه مردم هم به جای اینکه به بازار آزاد مراجعه کنند، می‌توانند نیازهای ارزی خود را در مرکز مبادله تامین کنند. ضمن اینکه در مرکز هم هیچ محدودیتی وجود ندارد و التهاب را کاهش خواهد داد.
