وحید شقاقی شهری؛ اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی اظهار کرد: حساب جاری تفاضل صادرات کالا‌ها و خدمات با واردات کالا و خدمات است. تراز بازرگانی یا حساب بازرگانی بخش صادرات کالا را شامل می‌شود و در حساب جاری یا تراز حساب جاری بخش خدمات هم به کالا اضافه می‌شود، یعنی حساب جاری صادرات و واردات کالا و خدمات را در بر می‌گیرد و حساب جاری نسبت به تراز بازرگانی واقعیت‌های بیشتری را در اقتصاد نشان می‌دهد، زیرا خدمات نیز با آن اضافه می‌شود.
شقاقی شهری گفت: در اقتصاد ایران در صادرات و واردات خدمات سهم برجسته‌ای نداریم، ولی در بسیاری از کشور‌ها بخش خدمات بخش کلیدی اقتصاد محسوب می‌شود، به عنوان نمونه وقتی اقتصاد ترکیه را بررسی می‌کنید، شاخص حساب جاری عملکرد بهتری نسبت به شاخص بازرگانی دارد، زیرا اقتصاد ترکیه در حوزه خدمات گردشگری و سایر خدمات سهم برجسته‌ای دارد.
وی اضافه کرد: برای این که وضعیت بخش تجارت خارجی را بررسی کنیم حساب جاری بهتر و گویا‌تر از تراز بازرگانی است.
عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی تصریح کرد: در حساب جاری و هم در تراز بازرگانی صادرات نفت نیز مورد محاسبه قرار می‌گیرد. معمولا شاخص دیگری در کنار آن بیان می‌شود به نام شاخص تراز تجاری غیر نفتی که در این شاخص در عمل صادرات کالا و خدمات غیر نفتی مورد محاسبه قرار می‌گیرد.
شقاقی شهری با تاکید بر این نکته که مقدار صادرات نفت در یکی دو سال اخیر روند رو به رشدی داشته است، گفت: قیمت نفت نیز در سال‌های اخیر روند رو به رشدی داشته است، همچنین قیمت نفت نسبت به سال ۱۳۹۸ روند رشد بسیار خوبی را تجربه کرده است. البته با شروع جنگ اوکراین و روسیه قیمت نفت تا ۱۲۰ دلار نیز رسید و الان قیمت نفت به حدود ۸۲ دلار می‌رسد؛ بنابراین درآمد‌های نفتی رشد بسیار خوبی داشته است که این موضوع اثر خوبی در شاخص حساب جاری دارد.
این اقتصاددان با اشاره به رشد بخش صادرات غیر نفتی گفت: در صادرات نفتی، مشتقات نفت بخش ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است، زیرا قیمت جهانی مشتقات نفتی نیز در سال‌های اخیر روند صعودی را طی کرده است که این موضوع توانسته است تا درآمد پتروشیمی‌ها و پالایشی‌ها را افزایش دهد. اگر صادرات مشتقات نفتی نیز از نظر وزنی افزایش یافته باشد، اثر بهتری بر حساب جاری خواهد گذاشت.
عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی بیان کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که در چند فصل آینده اقتصاد چین با رکود مواجه خواهد شد، که این موضوع می‌تواند بر قیمت انرژی تاثیر گذار باشد، بنابراین باید در نظر بگیریم در فصل‌های آینده با فرض تولید ثابت نفت، درآمد صادرات نفت ممکن است کاهش یابد و برای این مسئله باید برنامه‌ریزی کنیم.
وی افزود: رئیس کل بانک مرکزی به جامعه این پیام را منتقل کرده است که بهبود تراز تجاری کشور بر سیاست‌های ارزی و مدیریت بازار ارز تاثیر گذار بوده و موجت کاهش نرخ ارز شده است.
شقاقی شهری ابراز داشت: یکی از شاخص‌هایی که بر بازار ارز تاثیر گذار است بحث ناترازی‌های ارزی است و ناترازی‌های ارزی نیز برگرفته از ناترازی‌های تجاری است، بنابراین با کاهش نا ترازی‌های تجاری در سال‌های اخیر و رشد شاخص حساب جاری، یکی از دلایل ناترازی‌های ارزی که ناترازی تجاری است کاهش پیدا کرده است، بنابراین با بهبود شاخص حساب جاری می‌توانیم مدیریت بازار ارز را در سال جاری تداوم ببخشیم.
این اقتصاددان با اشاره به اهمیت حساب سرمایه گفت: منظور از حساب سرمایه این است که چه مقدار سرمایه وارد کشور شده است و در طرف مقابل چه مقدار سرمایه از اقتصاد ایران خارج شده است. برای تحلیل حساب سرمایه، فرار سرمایه، قاچاق، انتقال سرمایه و ... حساب می‌شود، از طرف دیگر وقتی که تحریم صورت می‌گیرد، خروج سرمایه تشدید می‌شود، در نهایت این موارد موجب شده تا حساب سرمایه منفی شود. اگر بتوانیم به بانک مرکزی کمک کنیم تا حساب سرمایه را تقویت کند، بانک مرکزی راحت‌تر می‌تواند بازار ارز را مدیریت کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی تصریح کرد: وظیفه تقویت حساب سرمایه با بانک مرکزی نیست، بلکه دولت و دستگاه‌هایی مانند ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیز در این امر دخیل هستند. از طرفی ما در کشور مالیات بر خروج سرمایه نداریم، این موضوع می‌تواند بازدارنده عمل کند و مانع خروج ارز از کشور شود.
وی افزود: بنابراین متولی بازار ارز تنها بانک مرکزی نیست و دولت و دستگاه‌ها برای یاری رساندن به بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز باید سیاست‌های تجاری، مالی و سرمایه‌ای را با سیاست‌های ارزی و پولی هماهنگ کنند. همچنین صادر کنندگان ارز حاصل از صادرات را با تاخیر وارد کشور می‌کنند، که بر بازار ارز تاثیر بدی خواهد داشت.
شقاقی شهری در پایان تاکید کرد: در مجموع هر چه قدر که ناترازی حساب سرمایه کاهش یابد، دست بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز بازتر خواهد شد.
منبع:تسنیم
