به گزارش خبرنگار ایبنا؛ شاید تصور کنیم فاصله بین واقعیت و مجاز چندان زیاد نیست، اما گاهی فضا آن چنان غبارآلود می‌شود که تشخیص این دو از یکدیگر دشوار می‌شود. در بازار ارز هم این اتفاق بسیار رخ می‌دهد؛ ابزاری به نام فضای مجازی گاهی چنان شکاف عمیقی بین واقعیت و مجاز ایجاد می‌کند که خیلی‌ها در دام آن گرفتار می‌شوند. باطل‌السحر چنین وضعیتی، مراجعه به مواردی است که واقعیت‌ها را بیان می‌کنند.
در روز‌های اخیر یک بار دیگر فضای مجازی که حضور گسترده دلالان ارزی و رسانه‌های مستقیم و نیابتی آنان را در دل خود دارد، یک تصویر غیرواقعی از بازار ارز را پیش روی بخشی از جامعه تصویر کرد که با واقعیت همخوانی نداشت.
عامل محرکی که این بار برای دمیدن در نرخ دلار آزاد مطرح شد، از جنس التهابات سیاسی بود. اواسط مهرماه، حمله موفق نیرو‌های مقاومت فلسطین علیه اشغالگران اسرائیلی و هم‌زمانی این تنش‌ها با زلزله در افغانستان و تحمیل شوک به بازار ارز هرات، مستمسک تازه سوداگران ارزی برای افزایش نرخ دلار بود.
درحالی‌که جریان مقاومت در تنش‌های اخیر دست بالا را داشته و منطقاً باید تحولات اقتصادی به نفع اقتصاد اعضای مقاومت و به زیان اسرائیل و حامیانش پیش می‌رفت – کمااینکه ارزش پول رژیم صهیونیستی به کمترین میزان در ۸ سال اخیر سقوط کرده است - اما گروهی از ذی‌نفعان شامل سوداگران ارزی و صاحبان بزرگ دارایی‌های دلاری، برخی جریانات سیاسی داخلی و همچنین دشمنان خارجی با بهره‌برداری از اخبار منطقه یک تصویر وارونه ساختند و هم‌زمان در کانال‌های تلگرامی به قیمت سازی دست زدند.
این جریان‌ها با جوسازی‌ها در بازار ارز قیمت دلار در کانال‌های تلگرامی را تا ۵۳ هزار تومان افزایش دادند. البته موج اولیه با تخلیه هیجانات و به‌ویژه پس از سخنان رهبر انقلاب در روز سه‌شنبه ۱۸ مهرماه، فروکش کرد.
موج دوم نوسان‌گیری با خبرسازی واشنگتن‌پست درباره مسدود شدن دوباره ۶ میلیارد دلار آزادشده ایران در کره جنوبی شروع شد که با تکذیب مسئولان آمریکایی و رؤسای بانک مرکزی ایران و قطر خنثی شد و دلار غیررسمی به کانال ۵۰ هزار تومان بازگشت.
در موج سوم نیز با جنایت بزرگ رژیم اشغالگر در بیمارستان غزه، دوباره در التهاب بازار دمیدند به‌طوری‌که دلار تلگرامی به بالای ۵۱ هزار تومان بازگشت و در لحظه تنظیم این گزارش این هیجانات در حال فروکش کردن است.
البته مشاهدات میدانی خبرنگار ایبنا از کف بازار آزاد ارز در محدوده خیابان فردوسی نشان می‌دهد معاملات در نرخ‌های بسیار پایین‌تر از کانال‌های تلگرامی انجام می‌شود و معامله‌گران تمایلی به خرید ندارند چرا که معتقدند با توجه به گشایش‌های ارزی و تجربه نوسان قیمت ناشی از تنش در منطقه در دو هفته اخیر، افزایش قیمت موقتی خواهد بود.
هادی حق‌شناس؛ اقتصاددان معتقد است که «جنگ غزه و رژیم اشغالگر قدس شوکی ایجاد کرد که بازارهای جهانی و داخل کشور متاثر شدند، ولی هر چه قدر که زمان می‌گذرد بازار به شرایط عادی خود برمی‌گرد.» او می‌افزاید که «این تنش هم هیچ تأثیری در متغیرهای بنیادین کشور ندارد چه در صادرات و چه در واردات و نه در سایر متغیرها.»
رضا غلامی؛ اقتصاددان دیگری است که می‌گوید «دارایی‌های ارزی بانک مرکزی نسبت به چند سال گذشته بیشتر شده است.» او هم در گفتگو با ایبنا تصریح می‌کند که «این جهش که اتفاق افتاد ناشی از عوامل غیر بنیادی و به‌خاطر تحولات غرب آسیا است که به‌زودی هم به جای قبلی باز خواهد گشت.»
همان‌طور که تأکید شد، برای پر کردن شکاف ساختگی بین مجاز و واقعیت باید به مواردی رجوع شود که روایت دقیقی از واقعیت را بیان کند.
بر خلاف خبرسازی‌ها، اظهارات کارشناسی نشان می‌دهد با توجه به افزایش درآمد‌های نفتی، رشد اقتصادی و سرمایه‌گذاری مثبت و اجرای سیاست تثبیت ارزی و همین‌طور دسترسی بازارساز به بیش از ۱۶ میلیارد دلار آزادشده در کره جنوبی، عراق و لوکزامبورگ، ثبات بازار ارز در نیمه دوم سال می‌تواند ادامه‌دار باشد.
حسن حسن‌خانی؛ کارشناس پولی و ارزی با اشاره به ثبات بی‌سابقه بازار ارز در ۶ سال گذشته می‌گوید: «ما در هیچ دولتی نمونه نداشتیم که بتوان با مذاکره و دیپلماسی فعال این حجم از منابع ارزی را آزاد کرد؛ ۶ میلیارد در کره ۱.۷ میلیارد در لوکزامبورگ، افزایش معافیت‌ها در تی بی آی عراق و گشایش‌ها در هالک بانک ترکیه».
یکی دیگر از متغیرهای بنیادی مورد توجه صاحب‌نظران درباره بازار ارز، درآمد‌های نفتی و وصول ارز حاصل از آن است؛ وحید شقاقی شهری؛ اقتصاددان در این زمینه یادآور شد: «طبق آمار‌هایی که بلومبرگ منتشر کرده ما رکورد صادرات نفت را در سال‌های اخیر شکستیم و چیزی حول‌وحوش ۱.۵ میلیون بشکه در روز صادرات نفت داشتیم».
همه موارد ذکر شده نشان می‌دهد بازارساز مشکلی در تأمین ارز ندارد چرا که همه مولفه‌های دسترسی به ارز در شرایط مطلوبی قرار دارند. این میزان ذخایر باعث شده بانک مرکزی به‌راحتی نیاز‌های کشور را در کمترین زمان پاسخ بدهد.
به عنوان مثال بانک مرکزی بنا بر ثبت سفارش‌ها و اعلام اولویت‌ها و نظر وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو، از ابتدای امسال تاکنون برای واردات دارو، مواد اولیه دارو، تجهیزات و ملزومات پزشکی مجموعاً ۲ میلیارد و ۸۶۰ میلیون دلار ارز تخصیص داده که بالغ بر ۲ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار آن تأمین و پرداخت شده است.
بر این اساس میزان ارز تأمین شده برای واردات دارو، تجهیزات پزشکی، شیرخشک و مواد اولیه آن‌ها از ابتدای سال تاکنون در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۳۱ درصد رشد داشته است.
همان‌طور که پیش از این تصریح شد، گروه‌های مختلفی هستند که از ثبات بازار ارز در نیمه اول سال و استمرار آن در نیمه دوم متضرر می‌شوند و همین گرو‌ها در رسانه، بدون اشاره به متغیرهای بنیادی چنین القا می‌کنند که بازار ارز مانند سال‌های قبل دچار تلاطم خواهد شد؛ حال آنکه کارشناسان نظر دیگری دارند.
صمد عزیز نژاد؛ اقتصاددان در گفتگو با خبرنگار ما اظهار کرد: «واقعیت‌های اقتصادی پیش روی ما حاکی از آن است که نرخ تورم کاهشی است و حجم تجارت افزایش یافته و ناترازی ارزی هم تقریباً در حال از بین رفتن است؛ بنابراین نباید انتظار جهش ارزی داشته باشیم».
یحیی لطفی‌نیا؛ کارشناس پولی و ارزی هم تصریح می‌کند: «آنچه که مشهود است و در ۶ ماه اول سال اتفاق افتاده و اقداماتی که بانک مرکزی و دولت انجام داده‌اند و چشم‌اندازی که در مورد تحولات بین‌الملل و منطقه وجود دارد، چنانچه مدیریت تقاضا به درستی انجام بگیرد انتظار می‌رود تلاطم خاصی در رابطه با بازار ارز نداشته باشیم».
در این بین جدیدترین آمار‌های پولی حاکی از آن است که در مردادماه نسبت پول به شبه پول به ۳۳.۵ درصد رسیده که نشانه کاهش انتظارات تورمی است. همچنین با اجرای سیاست تثبیت نرخ ارز و توفیقی که بانک مرکزی در ۶ ماه اخیر داشته، اقتصاد ایران با آرامشی مواجه شده که می‌تواند نقش زیادی در کنترل تورم و ثبات قیمت در بازارهای مختلف از جمله بازار ارز داشته باشد.
بنابراین با توجه متغیرهای بنیادی به نظر می‌رسد ثبات بازار ارز به زیان سوداگرانی‌ِ است که به دنبال کسب درآمد از شرایط هیجانی و نوسانات هستند و در این شرایط مردم باید مراقب سرمایه‌های خود باشند تا در دام تبلیغات سوداگران نیفتند.
