به گزارش خبرنگار ایبنا، فرزاد تیموریان؛ کارشناس اداره نظارت بر نظام‌های پرداخت بانک مرکزی در نشست تخصصی《تنظیم‌گری و نظارت هوشمند》که در جریان دهمین همایش سالانه بانکداری الکترونیک برگزار شد، اظهار کرد: نهادهای بین‌المللی فعال در نوآوری و فناوری فینتک تعاریف مشابهی در رابطه با فینتک ارائه کرده‌اند. در واقع فینتک نوآوری فناوری محور در خدمات مالی است. یکی از مهمترین ویژگی فینتک‌ها ارتقای فراگیری مالی است. فینتک‌ها می‌توانند بهره‌وری شرکت‌ها را افزایش دهند و به کاربران از طریق افزایش رقابت خدمات مالی بهتر و هدفمندتر را ارائه می‌دهد. در واقع برای مشتریان خلق ارزش می‌کنند.
وی افزود: دو مخاطره اصلی فینتک‌ها اثرگذاری بر اقتصاد کلان کشور و دسترسی به داده‌های وسیعی در رابطه با جامعه است. فینتک‌ها به داده‌های وسیعی از جامعه دسترسی پیدا می‌کند و ممکن است امنیت اطلاعات محرمانه و خصوصی افراد به خطر بیافتد. همچنین مخاطرات جانبی دیگری مثل نادیده گرفته شدن افرادی که سواد دیجیتال ندارند، استفاده از الگوریتم‌های پیچیده در تصمیم‌گیری که در توان ادراک انسان نیست نیز از جمله مخاطرات این حوزه است.
تیموریان ادامه داد: تمام کشور‌ها در حال تلاش هستند تا چارچوب خدمات فینتک خود را توسعه دهند. کشور‌های مختلف پنج رویکرد کلی را در تنظیم‌گری این حوزه در نظر می‌گیرند. هر کشوری بنا به شرایط و زیرساخت‌ها در یکی از این رویکرد‌ها قرار می‌گیرند. انتظار و مشاهده، آزمایش و یادگیری، تعدیل چارچوب‌های مقرراتی موجود و در نهایت تدوین مقررات اختصاصی و ایجاد ممنوعیت و محدودیت هدفمند رویکرد‌هایی هستند که رگولاتور‌ها در نظارت بر فینتک‌ها از آن استفاده می‌کنند.
کارشناس اداره نظارت بر نظام‌های پرداخت بانک مرکزی اظهار داشت: برای رصد و پایش زیست بوم فینتک‌ها، رگتک‌ها، سندباکس و سوپتک یا مراکز فناوری با رویکرد تعامل و همکاری با فینتک، وارد عمل می‌شوند.
ایجاد یک سندباکس باید هدفمند باشد
در ادامه نشست، هادی غلامی؛ کارشناس اداره نظارت بر نظام‌های پرداخت بانک مرکزی گفت: سند باکس یک محیط کنترل شده و آزمایشگاهی است که محصولات مالی تحت نظارت در آن آزمایش می‌شوند. پیش از ایجاد یک سندباکس باید هدف از ایجاد آن مشخص شود.
وی افزود: سند باکس‌ها دسته بندی‌های مختلفی از قبیل سند باکس‌های سیاست‌محور، نوآوری‌محور، موضوعی، آزمایش محصول، دیجیتال و سایر موارد دارند. وضعیت یک شرکت در سند باکس بر اساس خروجی آزمایش متفاوت است. شرکت‌های مجاز کامل به درستی توانسته‌اند مراحل آزمایشی را در سند باکس طی کنند و سایر شرکت‌ها نیاز به تغییراتی دارند و یا هنوز تکمیل نشده‌اند.
غلامی ادامه داد: کلیدواژه بعدی رگتک‌ها هستند. هدف اولیه رگتک‌ها کاهش هزینه عدم انطباق برای شرکت‌ها است. رگتک‌ها ویژگی‌ها و ابزارهای مختلفی دارند و از ابزارهای مختلفی مثل رایانش ابری، هوش مصنوعی و داده‌های کلان استفاده می‌کنند. رگتک‌ها در حکمرانی داده و مدیریت ریسک و همچنین انطباق با مقررات شرکت‌ها نقش اساسی دارند.
وی اظهار داشت: در نهایت نیز بازیگران اصلی نهادهای تنظیم‌گری سوپتک‌ها هستند. سوپتک‌ها فناوری‌هایی هستند که توسط نهادهای تنظیم‌گری و نظارتی برای جمع‌آوری داده و تجزیه و تحلیل و نظارت بر آن‌ها استفاده می‌شوند.
فعالان حوزه پرداخت مراقب رد پول خدمات ارائه شده باشند
همچنین مهران محرمیان؛ معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی در انتهای این نشست، گفت: مشکل اصلی تنظیم‌گر تعیین میزان تنظیم‌گری است. نمی‌شود رضایت همه ذینفعان را در تنظیم‌گری کسب کرد، چرا که منافع ذینفعان گاهی اوقات مخالف است. به همین دلیل وجود تنظیم‌گر ضروری می‌شود. هدف تنظیم‌گر کار کردن به نفع مردم است. کسب و کارهای مختلف زمانی که منافعشان با یکدیگر همخوانی ندارند، هر کدام به دنبال منافع خودشان حرکت می‌کنند و نقش تنظیم‌گر در این میان مطرح می‌شود.
وی افزود: از سوی دیگر همیشه مخاطراتی نیز وجود دارد که باید کنترل شود. از مسائل و آسیب‌هایی مثل پولشویی، سوءاستفاده و عدم اجرای مقررات باید جلوگیری شود. دریافت بازخورد مقررات به وجود آمده بسیار مهم است. با دریاقت بازخورد باید تغییرات لازم در مقررات ایجاد شود.
محرمیان اظهار داشت:نکته دیگر برنامه ریزی برای آینده و اعلام آن است. گرچه برخی اقدامات ممکن است به زیان برخی بخش‌ها باشد اما اطلاع از قبل می‌تواند به جلوگیری از زیان و ضرر کمتر کمک کند. در صنعت باید درک متقابل نیز وجود داشته باشد. باید این دیدگاه جا بیافتد که برخی از برنامه‌ها به هر دلیلی اجرایی نمی‌شود.
معاون فناوری های نوین بانک مرکزی ادامه داد: بحثی تحت عنوان سناریو نویسی حوزه فینتک را به زودی آغاز خواهیم کرد و با مشارکت فعالان این حوزه ، پیش از اجرای برنامه پیش‌بینی می‌شود که به کدام سمت حرکت می‌کنیم. تمام این موارد زمانیکه داده محور شود امکان هوشمندسازی نیز خواهد داشت. تصمیم‌گیری باید مبتنی بر داده و اطلاعات و تحلیل آن‌ها باشد. توسط برخی پلتفرم‌ها قاچاق ارز انجام می‌شود و این در حالیست که خود فینتک اطلاعی از این اتفاق ندارد. در این جا بانک مرکزی باید با نظارت و مدیریت از چنین اتفاقاتی جلوگیری کند تا تخلف به حداقل برسد. بنابراین مرحله پیش از هوشمندسازی، داده محور شدن ساختار است. بخشی از این داده‌ها باید از شبکه‌های اجتماعی و از منابعی استخراج شود که رسمی نیستند و منظور از داده تنها اطلاعات سامانه‌ها و دیگر موارد نیست. در حال حاضر رباتی وجود دارد که ساعتی یکبار وضعیت انتظارات تورمی را اعلام می‌کند.
وی اظهار داشت: برخی اقدامات ریسک کسب و کارها را افزایش می‌دهد. سپرده‌گیری یکی از اقداماتی است که ریسک کسب و کارها را افزایش می‌دهد. مورد بعدی گم شدن رد پول و مباحث مربوط به پولشویی است. فعالان حوزه پرداخت باید دقت داشته باشند که رد پول از خدماتی که ارائه می‌کنند، گم نشود.
محرمیان خاطر نشان کرد: بحث بعدی خلق پول است. خلق پول منجر به تورم شده و درآمد آن از جیب ۸۰ میلیون نفر ایرانی خارج می‌شود و به هیچ وجه نباید شاهد خلق پول باشیم.
