به گزارش خبرنگار بین الملل ایبنا و به نقل از CNBC، عربستان سعودی با تمرکز کامل بر سرمایه‌گذاری داخلی پیش می‌رود و با این تمرکز، شرایط سخت‌تری برای خارجی‌هایی که به دنبال انتقال سرمایه به خارج از کشور هستند، وضع کرده است.
صندوق سرمایه‌گذاری دولتی عربستان به ارزش ۹۲۵ میلیارد دلار، به نام صندوق سرمایه‌گذاری عمومی (PIF)، شاهد افزایش ۲۹ درصدی دارایی‌های خود به ۲.۸۷ تریلیون ریال سعودی (۷۶۵.۲ میلیارد دلار) در سال ۲۰۲۳ بوده است. گزارش سالانه که اوایل این هفته منتشر شد، نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری‌های داخلی عامل اصلی این رشد بوده است.
سرمایه‌گذاری‌های صندوق در زیرساخت‌ها و توسعه املاک داخلی سالانه ۱۵ درصد افزایش یافت و به ۲۳۳ میلیارد ریال رسید، در حالی که سرمایه‌گذاری‌های خارجی آن ۱۴ درصد افزایش یافت و به ۵۸۶ میلیارد ریال رسید. هم‌زمان، دولت عربستان قوانین و اصلاحاتی را معرفی کرده است تا سرمایه‌گذاری در کشور را تسهیل و حتی الزام‌آور کند، زیرا در تلاش است تا برنامه چشم‌انداز ۲۰۳۰ خود را برای متنوع‌سازی اقتصاد وابسته به نفت خود اجرا کند.
طارق سولومون، رئیس افتخاری اتاق بازرگانی آمریکا در عربستان سعودی، به CNBC گف: گزارش PIF نشان‌دهنده تغییری از سرمایه‌گذاری‌های خارج از کشور به تمرکز بر فرصت‌های داخلی است و دوران دیدن عربستان سعودی به عنوان یک منبع مالی بزرگ در حال پایان است.
وی افزود: امروزه موفقیت PIF به همکاری‌هایی بستگی دارد که بر پایه اعتماد متقابل و دیدگاه بلندمدت بنا شده‌اند، جایی که از ذینفعان انتظار می‌رود به‌طور معنی‌داری با سرمایه خود مشارکت کنند و نه صرفاً به دنبال کسب سود باشند.
یکی از نمونه‌های این تغییرات، قانون مرکزی پادشاهی است که از اول ژانویه ۲۰۲۴ اجرایی شده و شرکت‌های خارجی فعال در منطقه خلیج فارس را ملزم می‌کند که اگر خواهان قرارداد با دولت سعودی هستند، دفاتر مرکزی خود در خاورمیانه را در ریاض مستقر کنند.
البته قانون سرمایه‌گذاری به‌روزرسانی‌شده عربستان سعودی به دنبال جذب سرمایه‌گذاری خارجی بیشتر نیز است و هدف بلندپروازانه‌ای برای خود تعیین کرده است: ۱۰۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی سالانه تا سال ۲۰۳۰.
در حال حاضر، طبق داده‌های وزارت سرمایه‌گذاری عربستان، این رقم از زمانی که برنامه چشم‌انداز ۲۰۳۰ در سال ۲۰۱۷ اعلام شد، به طور متوسط حدود ۱۲ میلیارد دلار در سال بوده است که هنوز فاصله زیادی با هدف ذکر شده وجود دارد و برخی ناظران در منطقه نسبت به واقع‌بینانه بودن هدف ۱۰۰ میلیارد دلاری تردید دارند.
یک سرمایه‌گذار در خلیج فارس به صورت ناشناس به CNBC گفت: قانون سرمایه‌گذاری جدید برای تسهیل سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بسیار حیاتی است، اما هنوز مشخص نیست که آیا این قانون منجر به افزایش بزرگ و میزان سرمایه لازم خواهد شد یا خیر. او به دلیل محدودیت‌های حرفه‌ای ترجیح داد ناشناس باقی بماند.
طارق سولومون نیز با این دیدگاه موافق بود و اشاره کرد: هزینه‌های بالاتر برای پروژه‌های بزرگ به قیمت‌های بالاتر نفت برای بودجه عربستان نیاز دارد.
او گفت: هنوز باید دید که آیا سرمایه‌گذاری‌های داخلی صندوق سرمایه‌گذاری عمومی (PIF) بازده مورد انتظار را به همراه خواهد داشت یا خیر، به‌ویژه در منطقه‌ای که مملو از بی‌ثباتی است و بودجه‌های وابسته به نفت با دوره‌های طولانی قیمت پایین نفت مواجه هستند.
جیمز سوانستون، اقتصاددان خاورمیانه و شمال آفریقا در مؤسسه Capital Economics، در گزارش اخیر خود نوشت: با این حال، قانون جدید شرایط کسب‌وکار محلی را بهبود می‌بخشد تا سرمایه‌گذاری از خارج جذب شود.
سرمایه‌گذاران مدت‌هاست که از قوانین مبهم و غالباً ناگهانی شکایت دارند که مانع مشارکت بیشتر در اقتصاد عربستان می‌شود. طبق اعلام دولت عربستان، قانون جدید حقوق و وظایف سرمایه‌گذاران خارجی را با حقوق شهروندان برابر می‌کند و همچنین فرآیند ثبت‌نام ساده‌شده‌ای را برای جایگزینی مجوز‌ها معرفی کرده و روند قضایی را تسهیل می‌کند.
سوانستون همچنین بیان کرد: تشویق به مشارکت بیشتر خارجی‌ها باید بار مسئولیتی را که اخیراً بر دوش صندوق سرمایه‌گذاری عمومی (PIF) گذاشته شده است تا ضعف سرمایه‌گذاری خارجی در پادشاهی را جبران کند، کاهش دهد.
دیگر خبری از «پول بی‌فکر» نیست
چرخش به سمت نظارت بیشتر و اولویت‌های داخلی کاملاً جدید نیست بلکه هر ساله شتاب بیشتری گرفته است.
در حالی که بسیاری از شرکت‌های خارجی مدت‌هاست خلیج فارس را منبعی از «پول بی‌فکر» می‌دانند، برخی از مدیران سرمایه‌گذاری محلی می‌گویند که این منطقه دیگر تنها به کسانی که خواهان سرمایه هستند پول نمی‌دهد، بلکه سرمایه‌گذاری‌ها در این منطقه بسیار پیچیده‌تر شده‌اند، بررسی‌های دقیقی انجام می‌شود و نسبت به سال‌های گذشته انتخاب‌گرتر شده‌اند.
مارک نسیم، شریک و مدیرعامل بانک سرمایه‌گذاری Awad Capital مستقر در دبی، در سال ۲۰۲۳ به CNBC گفت: در گذشته بسیار راحت‌تر بود که بیایید و بگویید، من یک مدیر صندوق از سان فرانسیسکو هستم، لطفاً چند میلیون به من بدهید.
او افزود: من فکر می‌کنم که تنها تعداد بسیار کمی قادر خواهند بود از این منطقه سرمایه جذب کنند، زیرا آن‌ها بسیار بیشتر از قبل انتخاب‌گر شده‌اند.
یک سرمایه‌گذار خلیج فارس که نخواست نامش فاش شود، گفت: اگر اولویت پادشاهی برای سرمایه‌گذاران خارجی قبلاً مشخص نبود، اکنون مشخص است.
او گفت: PIF در چند سال گذشته تمرکز خود را بر جذب سرمایه‌گذاری به عربستان متمرکز کرده است. مدتی طول کشید تا بانکداران به‌طور کامل به دامنه و مقیاس این تغییر پی ببرند. این تغییر به‌درستی همه چیز درباره تحول اقتصاد است.
