به گزارش خبرنگار ایبِنا، تیمور رحمانی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در همایش بانکداری اسلامی اظهار کرد: این گزاره که بنگاه‌ها در کشور نیاز به نقدینگی دارند، یک گزاره شناخته شده و بدیهی است. این در حالیست که متوسط رشد نقدینگی سالانه در دهه‌های اخیر حدود ۲۵ درصد بوده است. خلق نقدینگی را می‌توان از دید کلان و با تسامح به عنوان رشد تسهیلات در نظر گرفت. حال این مسئله مطرح می‌شود که با رشد نقدینگی و تسهیلات بانکی، چگونه بنگاه‌ها با کمبود نقدینگی و منابع مواجه هستند.
وی اضافه کرد: پاسخ به این سوال از دوجنبه اقتصاد خرد و کلان متفاوت است. در سطح خرد بنگاه‌ها با کمبود نقدینگی مواجه هستند، اما در سطح کلان با رشد تقدینگی که داشته‌ایم، نباید بنگاه‌ها با کمبود منابع مواجه باشند و حتی رشد نقدینگی از حد کافی نیز بالاتر بوده است.
رحمانی گفت: ایران از شروع دهه ۵۰ در حال ایجاد توان خرج کردنی فراتر از توان تولید اقتصاد کشور است که این مسئله خود را در رشد بالای نقدینگی نشان می‌دهد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران تصریح کرد: در غیاب خلق اعتبار، یک اقتصاد فقط به اندازه توان تولید خود توان خرج کردن دارد، اما در صورت وجود خلق اعتبار یک اقتصاد به اندازه توان تولید و میزان خلق اعتباری که داشته است، توان خرج کردن دارد.
این اقتصاددان بیان داشت: توان خرج کردن بالاتر از توان تولید در راه اول زمانی محقق می‌شود که کشور از خارج از مرز‌های خود قرض کرده و در قالب بدهی خرج کند، اما این روش در سطح جهان ناموفق بوده است. راه دوم خرج کردن بیشتر از توان تولید است و این در صورتی است که یک کشور از ثروت‌ها و منابع طبیعی بهره‌مند باشد و با فروش این منابع و استفاده از ثروت خدادادی خرج کند که این تجربه این روش نیز نشان داده که در نهایت به بن‌بست می‌رسد. در آخرین راه یک اقتصاد با خلق پول توان خرج کردنی بالاتر از توان تولید، ایجاد می‌کند که این روش نیز در صورتی که کنترل نشود و منجر به افزایش توان تولید نمی‌شود و تورم را نیز در پی دارد.
رحمانی بیان داشت: اگر خلق اعتبار معادل افزایش توان تولید باشد، خلق اعتبار مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما اگر توان خرید یا همان خلق پول بالاتر از توان تولید باشد، تورم در اقتصاد نمایان می‌شود. این بدین معنی است که رشد بالای اعتبار و نقدینگی خود اسباب کمبود نقدینگی شده و این ناشی از اختلال قیمتی اعتبارات است. اختلال قیمتی یعنی قیمت اعتبار پایین نگه داشته شده و تقاضا برای اعتبار افزایش یافته است و بنابراین اعتبارات در این صورت از مسیری که برای آن در نظر گرفته شده، منحرف می‌شود.
وی اضافه کرد: کارکرد قیمت در اقتصاد به عنوان علامت دهی است. قیمت به فعالان اقتصادی علامت می‌دهد که چه استراتژی را اتخاذ کنند. قیمت‌گذاری مناسب می‌تواند با علامت‌دهی بهینه موجب حل مشکل شود، به التبع از این مسئله نیز نباید غافل باشیم که بخش مالی دارای اطلاعات غیرمتقارن است و جیره‌بندی باید در آن وجود داشته باشد.
این اقتصاددان اظهار داشت: علم اقتصاد متعارف هیچ گزاره مقدسی ندارد و هر گزاره‌ای را داده‌ها باید تعیین کنند. حال باید دید که خلق اعتبار موجب رشد اقتصادی و رشد تولید می‌شود؟ روند داده‌ها نشان می‌دهد که رشد نقدینگی و رشد GDP هیچ رابطه معناداری ندارند.
رحمانی در پایان تاکید کرد: مشکل اصلی در نقش پایین رشد بهره‌وری در اقتصاد ایران از دهه ۵۰ است. از طرفی داده‌ها نشان می‌دهد که در طول پنج دهه اخیر در واقع درآمد‌های نفتی موجب رشد اقتصادی شده‌اند. این نشان می‌دهد که خلق اعتبار منجر به رشد اقتصادی نمی‌شود، بلکه با افزایش تورم موجب تشکیل صف بیشتر برای دریافت اعتبار و تشدید مشکل می‌شود.
