به گزارش خبرنگار بین‌الملل ایبنا، به نقل از نشریه آلمانی تاگس شاو، با روی کار آمدن دولت ترامپ در آمریکا و عملی شدن وعده های انتخاباتی او در خصوص افزایش تعرفه ها با شرکای تجاری، مقامات اروپایی به دنبال راهکاری برای مقابله با این تهدید هستند و در این مسیر به واکنش‌های کانادا و مکزیک از یک سو و چین از سوی دیگر چشم دارند.
ترامپ در جریان مبارزات انتخاباتی خود گفته بود که تعرفه‌ها ابزار بسیار قدرتمندی هستند و حالا قصد دارد از این ابزار استفاده گسترده‌ای داشته باشد. اما این اتفاق، برای اتحادیه اروپا چه معنایی خواهد داشت؟ آیا اروپایی‌ها نیز برای مقابله با این اقدام ترامپ دست به اقدام متقابل خواهند زد؟ در این صورت چه کسانی برندگان و بازندگان اصلی این جنگ تعرفه خواهند بود.
برای پاسخ به این سوالات ابتدا باید دانست که ترامپ پیشتر چه تعرفه‌هایی را اعلام کرده است؟ در ابتدای فوریه، دونالد ترامپ دستور اعمال تعرفه تا ۲۵ درصد بر تمام کالا‌های وارداتی از مکزیک و کانادا را صادر کرد، اما مدت کوتاهی پس از آن، برای یک دوره اولیه ۳۰ روزه اجرای این دستور را تعلیق کرد. ظاهرا ملاحظات اقتصادی نقش کوچکی در این تصمیم داشته است، در واقع ترامپ مایل است که از تعرفه‌ها به عنوان ابزار فشار سیاسی استفاده کندو می‌خواهد برای مثال کانادا را مجبور کند امنیت مرزهایش را بهتر کند و بیشتر به بودجه دفاعی خود بپردازد. ترامپ در خصوص مکزیک نیز تمایل دارد که این کشور اقدامات شدیدتری را علیه قاچاق مواد مخدر و مهاجران غیرقانونی انجام دهد.
اما در خصوص چین موضع ترامپ قاطعانه‌تر بود. افزایش ۱۰ درصدی تعرفه‌های آمریکا بر محصولات چینی که در ابتدای فوریه نیز اعلام شده بود، طبق برنامه اجرایی شد. در واکنش به این اقدام، دولت چین با تعرفه‌های متقابل پاسخ داد. در مورد چین، ترامپ علت این تصمیم را با دلایلی مانند «سرقت مالکیت معنوی» و «انتقال اجباری فناوری» توجیه کرد.
ترامپ چه تعرفه‌هایی بر فولاد وضع کرده است؟
ترامپ در حال حاضر تعرفه ۲۵ درصدی بر واردات فولاد و آلومینیوم به آمریکا وضع کرده است و قصد دارد همه کشور‌های جهان را وادار به اطلاعت کند، در این راستا فقط برای استرالیا استثنا قائل شده و دلیل آن را نیز مازاد تجاری ایالات متحده با این کشور عنوان کرده است. رئیس جمهور آمریکا می‌گوید که می‌خواهد تولیدکنندگان فولاد را در کشورش تقویت کند.
انتظار می‌رود این تعرفه‌ها از ۴ مارس اجرایی شود. رئیس جمهور آمریکا گفت که تصمیم دارد تولیدکنندگان فولاد را در کشورش تقویت کند. وی به خبرنگاران گفته است: «زمان بازگشت صنایع بزرگ ما به آمریکاست.»
حدود یک چهارم فولاد مورد استفاده در ایالات متحده در حال حاضر وارد می‌شود که بیشتر آن از کشور‌های همسایه مکزیک و کانادا و از متحدان نزدیک در آسیا و اروپا مانند ژاپن، کره جنوبی و آلمان وارد می‌شود. از همین رو چین - بزرگترین تولید کننده و صادرکننده فولاد جهان - کمتر تحت تأثیر تعرفه‌های جدید قرار دارد.
تعرفه‌های ۲۵ درصدی که در اولین دوره ریاست جمهوری ترامپ در سال ۲۰۱۸ وضع شد، در حال حاضر بخش اعظم واردات فولاد از چین را از بازار ایالات متحده حذف کرده است، وقتی صحبت از آلومینیوم به میان می‌آید، ایالات متحده بیشتر به واردات وابسته است. حدود نیمی از آلومینیوم مصرفی در ایالات متحده آمریکا وارداتی است که بیشتر آن از کشور همسایه کانادا وارد می‌شود. به همین دلیل کانادا در نوک پیکان تاثیرات این تعرفه قرار دارد.
تعرفه‌های فولادی برای شرکت‌های اتحادیه اروپا چه معنایی دارد؟
از سوی دیگر اعمال این تعرفه‌ها جذابیت واردات فولاد و آلومینیوم را برای شرکت‌های آمریکایی کاهش می‌دهد و این کاهش تمایل بر کل بازار جهانی تأثیر خواهد گذاشت. برای تولیدکنندگان فولاد و آلومینیوم در کشور‌های دیگر نیز این کار منجر به از دست دادن سفارشات آنها از ایالات متحده می‌شود. طبق گزارش انجمن صنعت فولاد اروپا (Eurofer) با این تعرفه‌ها ممکن است تجارت صادرات ایالات متحده به ارزش ۳.۷ میلیون تن از بین برود.
«هنریک آدام» رئیس یوروفر می‌گوید که این زیان، با صادرات اتحادیه اروپا به بازار‌های دیگر جبران نمی‌شود. این امر فشار بیشتری را بر تولیدکنندگان فولاد اروپایی وارد می‌کند، که بسیاری از آنها در حال حاضر در «شرایط پرتنش» هستند، اما این می‌تواند در واقع مزیتی برای سایر صنایع در آلمان و سایر کشور‌های اتحادیه اروپا باشد؛ یعنی آنهایی که برای محصولات خود به فولاد یا آلومینیوم نیاز دارند.
در عین حال تعرفه‌های ترامپ می‌تواند باعث افزایش قیمت فولاد در ایالات متحده شود، در حالی که ممکن است قیمت آن در اروپا کاهش یابد. برای مثال، سازندگان توربین بادی اروپایی از این موضوع سود خواهند برد.
«لیساندرا فلاخ» مدیر مرکز اقتصاد بین‌الملل ایفو، می‌گوید: «به طور کلی، ایالات متحده احتمالاً بیشتر از اتحادیه اروپا متضرر خواهد شد.»
همچنین گابریل فلبرمایر، رئیس سابق مؤسسه اقتصاد جهانی کیل معتقد است که عواقب منفی تعرفه‌های گمرکی بر فولاد و آلومینیوم برای ایالات متحده بیشتر از اروپا خواهد بود. وی می‌گوید: طبق محاسبات، تعرفه‌ها برای آلمان کمی کمتر از ۰.۰۳ درصد تولید ناخالص داخلی (GDP) خواهد بود. برای ایالات متحده، او انتظار دارد که تولید ناخالص داخلی کمی بیش از ۰.۰۴ درصد کاهش یابد. تعرفه‌های آمریکا بر واردات فولاد و آلومینیوم برای اقتصاد ما ناخوشایند است، اما ناخوشایند نیست.
اتحادیه اروپا چگونه واکنش نشان خواهد داد؟
واضح است که اتحادیه اروپا به تعرفه‌های جدید ایالات متحده واکنش نشان خواهد داد؛ اما اینکه دقیقا این واکنش چگونه خواهد بود، هنوز مشخص نیست. «اورسولا فون در لاین» رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا در این رابطه می‌گوید: تعرفه‌های غیرقانونی زیانبار برای اتحادیه اروپا بی‌پاسخ نمی‌ماند و این کار منجر به اقدامات متقابل قاطع و متناسب خواهند شد.»
پیش بینی می‌شود اتحادیه اروپا تصمیماتی را که پیشتر در اولین دوره ریاست جمهوری ترامپ اتخاذ کرده بود باردیگر اعمال کند. در آن زمان اروپا تعرفه‌های متقابلی وضع کرده بود که به طور خاص صادرکنندگان آمریکایی را هدف قرار می‌داد. محصولات مورد بحث شامل شلوار جین، نوشیدنی‌ها و موتورسیکلت بودند. طبق اعلام پارلمان اروپا، تعرفه‌های متقابل اتحادیه اروپا می‌تواند از اول آوریل اجرایی شود.
«برند لانگ» رئیس کمیته تجارت پارلمان اتحادیه اروپا می‌گوید: «اگر تا ۱۲ مارس به توافق نرسیدیم - البته تا آن زمان مذاکره خواهیم کرد - این تعرفه‌های متقابل از اول آوریل به اجرا گذاشته می‌شود. به اعتقاد وی اگر ترامپ از تعرفه‌ها به عنوان یک سلاح سیاسی استفاده کند، نه تنها می‌توان با تعرفه‌های متقابل از خود دفاع کرد، بلکه به عنوان مثال می‌توان حق ثبت اختراع را تعلیق کرد، شرکت‌های آمریکایی را از مناقصه‌های عمومی حذف کرد یا دسترسی آنها به بازار اروپا را محدود کرد.
«تعرفه‌های واکنشی»؛ تهدید جدید ترامپ
ترامپ پیش از این به صراحت گفته است که مناقشه بر سر تعرفه هنوز به پایان نرسیده است و طی روز‌های آینده «تعرفه متقابل» را اعلام خواهد کرد. این به معنای تعرفه‌های واکنشی است که با سطح تعرفه شریک تجاری مربوطه تنظیم می‌شود. این اقدام واکنشی نیز طبیعتا عواقبی برای اروپا خواهد داشت.
«سامینا سلطان» از موسسه اقتصاد آلمان (IW) در شهر کلن می‌گوید: «در بیشتر حوزه‌ها - به استثنای محصولات کشاورزی - تفاوت بین تعرفه‌های ایالات متحده و اتحادیه اروپا زیاد نیست. در حوزه مواد شیمیایی، اتحادیه اروپا حدود دو درصد بیشتر تقاضا دارد، اما حوزه‌هایی مانند منسوجات نیز وجود دارد که تعرفه‌های آمریکا بالاتر است.»
با این حال، اگر دقیق‌تر به تعرفه‌ها بنگریم، تفاوت‌های بسیار بیشتری وجود دارد. به عنوان مثال در حوزه خودرو این تفاوت، چشمگیر است که اغلب از آن به عنوان نمونه‌ای مهم از تفاوت تعرفه یاد می‌شود: تعرفه صادرات خودرو برای ایالات متحده تنها ۲.۵ درصد، اما برای اروپایی‌ها ۱۰ درصد است. از این رو همانطور که «رولف لانگهامر» از موسسه اقتصادی کیل (IfW) توضیح می‌دهد، قضیه به این سادگی هم نیست. به گفته وی تعرفه‌های ایالات متحده برای کامیون‌های پیکاپ اروپایی که در ایالات متحده محبوب هستند بسیار بالاتر است.
در بلندمدت با توجه به تعرفه‌ها چه اتفاقی خواهد افتاد؟
بیشتر کارشناسان بر این باورند که جنگ‌های تجاری از این دست بین دو سوی آتلانتیک هیچ برنده‌ای ندارند، اما بازنده‌هایی از هر دو طرف وجود خواهند داشت. بدیهی است که ترامپ چیز‌ها را متفاوت می‌بیند. او قبلاً در جریان مبارزات انتخاباتی به صراحت گفته است که تعرفه‌ها را «ابزار بسیار قدرتمندی» می‌داند؛ تعرفه‌ها یکی از کلمات مورد علاقه اوست و تاکنون در اجرای وعده‌های انتخاباتی خود بسیار ثابت قدم بوده است. برای او پذیرش این که شرکت‌های اروپایی در آمریکا به طور قابل توجهی بیشتر از شرکت‌های آمریکایی در اروپا کالا بفروشند، بسیار سخت است. اما ترامپ همچنین این واقعیت را پنهان نمی‌کند که می‌خواهد از تعرفه‌ها به‌عنوان ابزار فشار سیاسی برای دستیابی به چیز‌هایی استفاده کند که ربطی به اقتصاد ندارند.
بنابراین، همانطور که اغلب در مورد ترامپ صدق می‌کند، این مناقشه نیز برای دستیابی به یک «معامله» است. در حال حاضر پیش‌بینی اینکه او تا چه حد در این امر موفق خواهد بود و آیا در بلندمدت به این سیاست پایبند خواهد بود؛ دشوار است.
